نگاهی حقوقی به یک چالش مرگ‌بار؛ استفاده مکرر رژیم صهیونیستی از فسفر سفید علیه غزه و لبنان
تسلیحات آتش‌زا طی چهار دهه گذشته در درگیری‌های مسلحانه استفاده نگران‌کننده‌ای داشته‌اند و این امر بر نگرانی‌های بشردوستانه جهانی درباره استفاده از این تسلیحات می‌افزاید.
در عین حال، گزارش‌های مختلف نشان می‌دهند که رژیم صهیونیستی طی یک سال گذشته در جنگ علیه غزه و در ماه‌های گذشته در تهاجم به لبنان به‌صورت مکرر از تسلیحات آتش‌زا به‌ویژه فسفر سفید استفاده می‌کند.
البته این اقدام رژیم صهیونیستی در قبال غزه و لبنان پیشتر نیز سابقه داشته است، اما سکوت جامعه جهانی و پاسخگو نساختن رژیم صهیونیستی به این روند تداوم بخشیده است.
تسلیحات آتش‌زا کدامند؟
تسلیحات آتش‌زا incendiary bomb, incendiary ammunition، بمب‌هایی هستند که حاوی یک عامل آتش‌افروز مانند ناپالم، تری‌فلورید کلر، فسفر سفید و ترمیت اشتعالی باشد؛ این تسلیحات برای سوزاندن هدف مورد تهاجم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تسلیحات آتش‌زا برخلاف بمب‌های معمومی که با موج انفجار سبب خرابی می‌شوند، با عامل آتش‌افروز کارگذاری‌شده درون تسلیحات، آتش سوزی پس از بمباران را به دنبال خواهند داشت؛ تسلیحات آتش‌زا سبب سوختگی‌های شدید و جراحت‌های منجر به رنج و درد مادام‌العمر می‌شود؛ این تسلیحات همچنین آتش‌سوزی‌هایی را ایجاد می‌کند که می‌تواند خانه‌ها، زیرساخت‌های نظامی و مناطق کشاورزی را تخریب کند.
اگرچه پروتکل سوم کنوانسیون سلاح‌های متعارف (CCW) بر این سلاح‌ها حاکم است، اما به دلیل وجود ۲ حفره نتوانسته است به اندازه کافی از غیرنظامیان محافظت کند؛ نخست، تعریف آن که مهمات چندمنظوره، به‌ویژه فسفر سفید را که اصولا برای آتش زدن و سوزاندن مردم طراحی نشده‌اند، مستثنی می‌کند؛ دو، این پروتکل مقررات ضعیف‌تری برای سلاح‌های آتش‌زای پرتاب‌شده از زمین نسبت به پرتاب‌های هوایی دارد که شاید منعکس‌کننده نگرانی‌هایی باشد که در طول مذاکرات پروتکل سوم در ۴۰ سال پیش وجود داشت، اما به رویه معاصر مربوط نیست.
ارتش رژیم صهیونیستی از اکتبر ۲۰۲۳ (مهر ۱۴۰۲) تاکنون بار‌ها از فسفر سفید از زمین علیه مناطق پرجمعیت جنوب لبنان و نوار غزه استفاده کرده است و این موارد مستند شده‌اند؛ وقوع مکرر این حمله‌ها نشان می‌دهد که فسفر سفید، ابزار جنگ مدرن است که باید در تعریف سلاح‌های آتش‌زا گنجانده شود.
اثر‌های استفاده از تسلیحات آتش‌زا ازجمله فسفر سفید گسترده بوده و از آسیب‌های فیزیکی و روانی تا اثر‌های اجتماعی و اقتصادی و آسیب‌های زیست محیطی را برای اهداف شامل می‌شود.
اثر‌های مرگ‌بار تسلیحات آتش‌زا کدامند؟
تسلیحات آتش‌زا به دلیل هزینه‌های انسانی وحشتناک خود بدنام هستند؛ آن‌ها حاوی ترکیب‌های شیمیایی مانند ناپالم و ترمیت هستند که قابلیت اشتعال بالایی دارند و آسیب‌های کوتاه‌مدت و بلندمدتی را رقم می‌زنند.
گرمای شدید تولیدشده ازسوی تسلیحات آتش‌زا می‌تواند باعث سوختگی درجه چهار یا حتی درجه پنج شود؛ گرما و دود تسلیحات آتش‌زا می‌تواند به‌طور جدی بر سیستم تنفسی تاثیر بگذارد و باعث نارسایی تنفسی یا اندام‌ها، مسمومیت و دیگر عوارض ریوی شود؛ در عین حال، کسانی که از آسیب فوری جان سالم به در می‌برند، یک عمر با زخم‌های جسمی و روانی مواجه می‌شوند.
تسلیحات آتش‌زا پیامد‌های اجتماعی و اقتصادی نیز دارد؛ صدمه‌هایی که آن‌ها وارد می‌کنند ممکن است از بازگشت بازماندگان به کار جلوگیری کند یا منجر به طرد اجتماعی آن‌ها شود.
در عین حال، تخریب خانه‌ها و مشاغل آوارگی‌های اجباری و از دست درآمد‌ها را به دنبال دارد؛ سوختن یا آلودگی زمین‌های کشاورزی می‌توانند معیشت را از بین ببرند.
فسفر سفید چیست؟
مهمات فسفر سفید اثر‌های مشابهی با دیگر تسلیحات آتش‌زا دارد؛ اگرچه تولید آن با هدف ایجاد دود و علامت سبب شده که در تعریف پروتکل CCW III قرار نگیرد.
فسفر سفید به محض تماس با پوست باعث سوختگی شدید و مداوم و گاهی رسیدن زخم به استخوان می‌شود؛ از آنجایی که فسفر سفید در تماس با اکسیژن می‌سوزد، زخم‌های درمان‌شده با برداشتن پانسمان، احتمالا مجددا مشتعل می‌شوند.
فسفر سفید اثر‌های مخرب مضاعفی نسبت به دیگر تسلیحات آتش‌زا ازجمله آسیب‌های تنفسی، آسیب روانی، تخریب سازه‌های غیرنظامی و کشاورزی، آوارگی و اثر‌های نامطلوب زیست‌محیطی دارد.
حقوق بین‌الملل حاکم بر تسلیحات آتش‌زا
پروتکل CCW III که در سال ۱۹۸۰ به تصویب رسید، تنها معاهده بین‌المللی است که به کنترل استفاده از تسلیحات آتش‌زا اختصاص دارد؛ این پروتکل تا اکتبر ۲۰۲۴ (مهر سال جاری) دارای ۱۱۷ طرف متعاهد بالا بود.
سابقه استفاده از تسلیحات آتش‌زا در درگیری‌های نظامی
مستندهای مختلف نشان می‌دهند که طی یک دهه گذشته تسلیحات آتش‌زا در افغانستان، غزه، عراق، لبنان و یمن استفاده شده‌اند.
استفاده جاری رژیم صهیونیستی از فسفر سفید علیه لبنان و غزه نگرانی‌های جدی را رقم زده است.
ارتش رژیم صهیونیستی که از زمان آغاز جنگ علیه غزه در اکتبر ۲۰۲۳ (مهر ۱۴۰۲) بار‌ها از فسفر سفید استفاده کرده است، بین اکتبر ۲۰۲۳ تا ژوئن ۲۰۲۴ (تیر سال جاری) دست‌کم علیه ۱۷ منطقه لبنان از تسلیحات آتش‌زا استفاده کرد.
دیده‌بان حقوق بشر و سازمان عفو بین‌الملل و رسانه‌هایی مانند واشنگتن‌پست نیز استفاده ارتش رژیم صهیونیستی از فسفر سفید علیه لبنان را مستند کرده‌اند.
استفاده رژیم صهیونیستی از فسفر سفید علیه مناطق پرجمعیت لبنان براساس قوانین بین‌المللی بشردوستانه غیرقانونی بوده و بدون رعایت اصل تفکیک مورد تاکید در قوانین بین‌المللی بشردوستانه انجام شده است.
پیامد‌های استفاده رژیم صهیونیستی از فسفر سفید علیه لبنان
آسیب‌های تنفسی و سوختگی‌های عمیق در میان افراد قرارگرفته در معرض فسفر سفید در لبنان ثبت شده است.
در عین حال، مزارع و دیگر مکان‌های کشاورزی هدف قرارگرفته‌شده با فسفر سفید به‌شدت آسیب دیدند؛ گزارش‌ها از تلف شدن دام‌ها، ماکیان و زنبور‌ها و نیز باغ‌های زیتون حکایت دارند.
برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) در دسامبر ۲۰۲۳ (آذر ۱۴۰۲) درباره اثر‌های اجتماعی-اقتصادی و زیست‌محیطی جنگ رژیم صهیونیستی علیه لبنان، گزارشی منتشر کرد که یافته‌های بالا را تایید می‌کند.
در گزارش یادشده آمده است که فسفر سفید به‌کار رفته علیه لبنان علاوه بر تهدید‌های زیست محیطی سبب آتش‌سوزی‌های جنگلی شد که زیستگاه‌های حیوانات را تخریب کرده و تاثیر مخربی بر کیفیت خاک و آب داشته است.
گستردگی پیامد‌های استفاده رژیم صهیونیستی از فسفر سفید علیه لبنان شامل آوارگی اجباری ناشی از تخریب‌های زیست‌محیطی نیز می‌شود.
پیامد‌های استفاده رژیم صهیونیستی از فسفر سفید علیه غزه
ارتش رژیم صهیونیستی درپی آغاز جنگ علیه غزه در اکتبر ۲۰۲۳ بلافاصله از فسفر سفید استفاده کرد.
استفاده رژیم صهیونیستی از فسفر سفید علیه غزه محدود به جنگ یک ساله اخیر نمی‌شود، بلکه این رژیم پیشتر نیز بار‌ها از این سلاح آتش زا علیه غزه استفاده کرد؛ در عین حال، این رژیم تاکنون برای ارتکاب این اقدام پاسخگو نبوده است.
نگاهی حقوقی به استفاده از فسفر سفید علیه لبنان و غزه
صرف‌نظر از مقررات قانونی خاص در مورد سلاح‌های آتش‌زا تحت پروتکل ۳، استفاده از فسفر سفید دارای اثر منطقه‌ای گسترده است که می‌تواند پیامد‌های بشردوستانه قابل توجهی را به دنبال داشته باشد.
در حالی که حمله رژیم صهیونیستی با فسفر سفید به لبنان و غزه به منزله استفاده غیرقانونی از این تسلیحات تحت حمایت‌های حقوق بشردوستانه بین‌المللی موجود برای غیرنظامیان است، این اقدام‌ها نیاز به تقویت قانون اختصاص داده شده به سلاح‌های آتش‌زا را برجسته می‌کنند.
یک رژیم حقوقی قوی‌تر و جامع‌تر، که دست‌کم به‌صراحت فسفر سفید را در بر گیرد و بین سلاح‌های آتش‌زا با سیستم‌های حمل مختلف، تبعیض قائل نمی‌شود، نیاز‌های قانونی و حقوقی را برطرف می‌کند.
انتهای پیام/