موانع موجود بر سر راه صنعت نشر چیست؟/حقوق اولیه نویسندگان همواره از سوی ناشران نادیده گرفته می‌شود
مریم سادات زکریایی در گفت‌وگو با پیرامون مهمترین عوامل اثر گذار بر حوزه نشر گفت: عوامل اقتصادی مهمترین و بزرگترین تاثیر را بر رکود موجود در حوزه نشر گذاشته‌اند تا حدی که ۸۰ در صد از تحولات صنعت نشر را تحت تاثیر قرار دادند.
وی در همین راستا ادامه داد: ناشران در چند سال اخیر با تحولات و مشکلات بسیاری مواجه شدند؛ بسیاری از ناشران نام آشنا در حوزه‌های مختلف خصوصی و حتی دفاع مقدسی برای همیشه از ادامه فعالیت‌های خود باز ماندند، این امر خود گویای وخامت مشکلات موجود در حوزه نشر است.
زکریایی فضای مجازی را یکی از عامل تاثیر گذار بر صنعت نشر دانست و تاکید کرد: حوزه نشر با تحولات فراوانی پس از ظهور فضای مجازی روبرو شد، توجه بیشتر مردم به مطالب ارائه شده در این فضا و همچنین علاقه جامعه به مطالعه در فضای مجازی و به دنبال آن توسعه کپی رایت در این فضا و دانلود کتاب‌ها از طریق فضای مجازی تاثیر قابل توجهی بر خرید و تولید کتاب داشت اگرچه بسیاری از دست اندرکاران حوزه فرهنگ تاکید دارند هیچ چیز جای کتاب را نخواهد گرفت، اما فضای مجازی توانست در مدت کوتاهی به رقیبی قدرتمند برای کتاب تبدیل شود.
***فاجعه فرهنگ از زبان یک سلبریتی
وی برخورد سلبریتی‌ها را با نویسندگان مورد انتقاد قرار داد و اظهار کرد: وقتی یک سلبریتی ورزشکار در اذهان عمومی اظهار می‌کند نویسندگان افرادی بیکار هستند و در جامعه تاثیری ندارد در حقیقت نه تنها توهینی به جامعه فرهنگ ساز شکل گرفته بلکه نشان می‌دهد جایگاه نویسندگان تا چه اندازه رو به افول است، که این سلبریتی به خود اجازه می‌دهد خود را مهمتر از قشر فرهنگ ساز جامعه معرفی کند و با هیچگونه عکس‌العمل و باز خوردی از سوی جامعه ادبی مواجه نشود؛ این در حالی است که همه جوامع نویسندگان و پژوهشگران را به عنوان فعالان عرصه تولید تفکر و اندیشه می‌شناسند و در عین حال به توسعه و پیشرفت فرهنگ کمک می‌کنند. اظهارات این سلبریتی که معتقد است مردم ما به ورزش نیاز دارند نه به تفکر، خبر از فاجعه‌ای فرهنگی برای نسل ما و نسل آینده می‌دهد.
*** آسیب نسلی
نویسنده کتاب «مثل عابس» ضمن اشاره به سال‌های فعالیتش در صنعت نشر تصریح کرد: من حدود ۲۰ سال به کار نویسندگی پرداخته و حتی در حوزه نشر نیز فعالیت داشته ام و شاگردان زیادی را تربیت کرده ام برخی از این افراد در سنین پایین قرار داشته اند، اما شرایط حاکم بر صنعت نشر سبب شده است که بسیاری از این افراد فعالیت در حوزه‌های دیگر را به نویسندگی ترجیح دهند، زیرا معتقدند که درآمد بهتر و بیشتری را در حوزه‌های دیگر دارند این یک آسیب بزرگ در حوزه صنعت نشر و فرهنگ خواهد بود و آینده‌ای نگران کننده را برای نسل بعد به دنبال خواهد داشت.
وی به از بین رفتن حقوق نویسندگان توسط ناشران نیز اشاره و ابراز کرد: نویسندگان اگرچه قشری فرهنگی و فرهیخته هستند، اما حقوق اولیه آنان همواره از سوی گروه‌ها و حتی ناشران نیز نا دیده انگاشته می‌شود البته شرایط اقتصادی در حوزه نشر نیز به گونه‌ای رقم خورده است که ناشران نیز با دشواری‌های فراوانی رو به رو شده اند و این امر از ابتدای سال شکل جدی‌تر به خود گرفته است تا حدی که بسیاری از ناشران تنها چند کتاب از ابتدای سال تا به حال منتشر نکرده اند، من خودم ناشر هستم و تنها به تعداد انگشتان دست توانسته ام کتاب منتشر کنم ادامه این شرایط قطعا منفعتی را برای ناشران و صنعت نشر به دنبال نداشته و باعث نابودی فرهنگ خواهد شد.
***موانع موجود بر سر راه صنعت نشر
زکریایی وظیفه مسئولان را در رفع موانع و مشکلات صنعت نشر مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: در سال‌های گذشته وزارت ارشاد اسلامی حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کتاب از ناشران خریداری می‌کرد حتی برخی نویسندگان نیز کتاب‌های خود را به وزارت ارشاد می‌فروختند و بدین ترتیب علاوه بر اینکه کتاب‌ها به کتابخانه‌ها ارسال می‌شد نویسنده نیز سود مناسبی را به دست می‌آورد، اما اکنون وزارت ارشاد تنها ۵۰ جلد کتاب آن هم تنها از ناشران خریداری می‌کند و این برای صنعت نشر اصلا مناسب نیست.
*** لزوم حمایت ارگان‌ها و نهادها
وی تصریح کرد: فارغ از تمام گرایشات سیاسی جامعه ما نیازمند یک رویکرد مناسب در حوزه فرهنگ است و نیاز به حمایت از سوی ارگان‌ها دارد همانگونه که در سال‌های گذشته نیز حمایت ارگان‌ها وجود داشت و برخی از این نهادها علاوه بر تقدیر از نویسندگان حوزه‌های خود به خرید کتاب‌های آنان دست میزدند اکنون نیز نیازمند چنین حرکتی هستیم ارگان‌ها کتاب‌های خریداری شده را با عنوان هدیه برای کارمندان از نویسندگان می‌خریدند.
*** نویسنده در بطن جامعه
زکریایی پیرامون حمایت از صنعت نشر و نویسندگان خاطر نشان کرد: نویسندگان تفکر سازان و توسعه دهندگان فرهنگ در سطح جوامع محسوب می‌شوند لذا حمایت از آنان بسیار ارزنده خواهد بود در عین حال عدم وجود تبلیغات مناسب برای کتاب تاثیر بسیاری برسطح سرانه مطالعه دارد متاسفانه رسانه‌ها خصوصا رسانه ملی هیچ برنامه درستی را در این زمینه دنبال نمی‌کند.