شرف شاهی: «نظامی گنجوی» شاعری تحت تاثیر «قرآن کریم» بود

کاظم کامران شرف شاهی در گفت‌وگو با پیرامون آثار نظامی گنجوی گفت: الیاس بن یوسف نظامی گنجه‌ای از شاعران بلند آوازه و بلند مرتبه ادبیات فارسی است اثر بی بدیل یعنی خمسه یا پنج از دیرباز تاکنون همواره مورد توجه شاعران و پژوهشگران بوده است.

وی در همین راستا ادامه داد: قدرت شاعری تنها توانمندی نظامی گنجوی محسوب نمی‌شود احاطه او نسبت به ادبیات فارسی سبب شده آثار این شاعر گرانمایه در برگیرنده بسیاری از نکات مهم روزگار خودش باشد، به همین لحاظ علاوه بر ادبا و دوستداران شعر فارسی آثار این شاعر بزرگ مورد توجه دانشمندان پژوهشگران رشته‌های دیگر نیز قرار گرفته است.

شرفشاهی به ویژگی شعر نظامی گنجوی اشاره و بیان کرد: تلاش نظامی گنجوی در طول سال‌های دراز موجب شده کتاب خمسه نظامی به عنوان یکی از آثار برجسته و شاهکار ادبی فارسی محسوب شود لذا همواره مورد توجه صاحب دلان و علاقمندان به ادبیات فارسی بوده است.

وی سبک شعر نظامی گنجوی را مورد بررسی قرار داد و ابراز کرد: نظامی از شاعرانی است که در آثارش به موضوع‌های داستان سرایی بیشتر توجه کرده است لذا در کتاب خمسه نظامی شاهد وجود مجموعه‌ای از رمان‌ها هستیم که جنبه منظوم دارد به همین لحاظ در گذشته دور مردم این داستان‌ها را همانند داستان‌های شاهنامه خوانده و پای بیان نقالان‌ای که در از این داستان‌ها روایت می‌کردند می‌نشستند، برخی از داستان‌های نظامی تاکنون مورد توجه فیلمسازان قرار گرفته و آثاری با الهام از اشعار نظامی گنجوی به صورت فیلم‌های سینمایی ساخته و پخش شده است.

دبیر جشنواره قلم زرین پیرامون سبک زندگی نظامی گنجوی اظهار کرد: نظامی گنجوی از جمله شاعران معتقد و مذهبی بود و آثار او ملهم از آیات قرآن کریم و احادیث و روایات است این شاعر گران سنگ با الهام از این گنجینه پرب‌ها آثاری ارزنده ارائه کرد که توانست مورد اقبال مردم قرار گیرد و همچنان نیز مورد توجه و استقبال قرار دارد.

وی پیرامون شناخت و معرفی شخصیت حکیم نظامی گنجوی برای نسل جوان و جامعه امروز ابراز کرد: متاسفانه در زمینه معرفی شخصیت حکیم نظامی گنجوی و آثار این شاعر اندیشمند به مردم و نسل آینده کوتاهی فراوانی صورت پذیرفته و مسئولین فرهنگی ما نتوانسته اند آن چنان که شایسته این شاعر بزرگ است او را به جامعه معرفی کنند و دراین زمینه فعالیت مثبت و موثر انجام نشده است.

شرفشاهی تصریح کرد: مزار نظامی گنجوی نیز در شهر گنجه در جمهوری آذربایجان قرار گرفته لذا بسیاری از کتیبه‌ها و اشعاری که به زبان فارسی از این شاعر برجای مانده از بین رفته است از سوی دیگر متاسفانه حرکت مناسبی نیز از سوی کشور ایران برای جلوگیری از مصادره ناصواب در مورد اشعار نظامی گنجوی انجام نشده است.

دبیر جشنواره قلم زرین به آثار نظامی گنجوی اشاره وبیان کرد: مهمترین اثر او «پنج گنج» یا «خمسه» است که تعداد ابیات آن را تا حدود ۲۰ هزار بیت نوشته اند. وعبارتست از: مخزن الاسرار، لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، هفت پیکر، اسکندرنامه، که تمامی مثنوی‌ها به سبک عراقی است در عین حال قدیمی‌ترین مثنوی نظامی مخزن الاسرار است و بهترین آن‌ها خسرو و شیرین است.

شرفشاهی به مخزن الاسرار نظامی گنجویی اشاره و ابراز کرد: قدیم‌ترین مثنوی نظامی مخزن الاسرار است. مخزن الاسرار شامل ۲۲۶۰ بیت است. این مثنوی در حدود سال ۵۷۰ به نام فخرالدین بهر شاه بن داود به نظم درآمد و مشتمل بر ۲۰ مقاله در مواعظ و حکم است ۲۲۶۰ بیت دارد و حاوی اندیشه‌های زاهدانه و عارفانه است. در هر مقاله پس از شرح عنوان مقاله، برای تأثیرگذاری بیشتر داستانی کوتاه، اما پر محتوا و دلنشین روایت شده است.

وی با ویژگی‌های سایر آثار نظامی گنجوی پرداخت و افزود: مثنوی خسرو و شیرین شامل ۶۵۰۰ بیت است. این مثنوی داستان عشق خسرو پرویز پادشاه ساسانی به شیرین شاهدخت ارمنی می‌باشد. کتاب مثنوی لیلی و مجنون شامل ۴۵۰۰ بیت است در این مثنوی داستان پر سوز و گداز عشق مجنون قیس عامری از قبیله بنی عامر و لیلی دختر سعد که از داستان‌های مشهور تازی در دوره جاهلیت می‌باشد به رشته نظم درآمده است، همچنین مثنوی هفت پیکر یا هفت گنبد یا بهرامنامه است که در ۵۱۳۶ بیت و در مراغه سروده شده است. این داستان از جمله قصه‌های ایرانی مربوط به دوره ساسانی است و شرح روابط بهرام گور با هفت دختر از پادشاهان هفت اقلیم است که بهرام برای هر کدام گنبدی به رنگی خاص بر پا می‌کند و هر روز از هفته را میهمان یکی از آنان می‌شود و داستانی از هر کدام می‌شود؛ و در پیایان کتاب مثنوی اسکندرنامه است که شامل ۱۰۵۰۰ بیت و در دو بخش به نام‌های شرفنامه و اقبالنامه به نظم درآمده است. در بخش اول نظامی اسکندر را به صورت فاتحی بزرگ و در بخش دوم در لباس حکیم و پیامبری خردمند معرفی می‌کند. نظم این مثنوی در سال ۵۹۹ به اتمام رسیده و به نام نصرت الدین ابوبکر محمد جهان پهلوان نامگذاری شده است.

دبیر جشنواره قلم زرین به جایگاه شعر نظامی گنجوی در ادبیات فارسی اشاره و تاکید کرد: تمام عظمت و ارزش نام نظامی به سرود‌های او به زبان فارسی است این شاعر بلند آوازه فارسی گوی در یکی از اشعارش به ستایش و تکریم از ایران سخنان گفته و همین امر سبب شده تاپژوهشگران با کنار زدن قبار زمان از شخصیت نظامی گنجویی حقیقت وجودی وی را مورد بحث و بررسی قرار دهند.

شرفشاهی پیرامون جنس اشعار نظامی گنجوی خاطر نشان کرد: نظامی گنجوی در انتخاب الفاظ و کلمات مناسب و ایجاد ترکیبات خاص تازه و ابداع معانی و مضامین نو و دلپسند و تصویر جزئیات بانیروی تخیل و دقت در وصف مناظر و توصیف طبیعت و اشخاص و به کار بردن تشبیهات و استعارات مطبوع و نو، در شمار کسانی است که بعد از خود نظیری نیافته است با وجود آنکه آثار نظامی از نظر اطناب در سخن و بازی با لفاظ و آوردن اصطلاحات علمی و فلسفی و ترکیبات عربی فراوان و پیچیدگی معانی بعضی از ابیات، قابل خرده گیری است، ولی محاسن کلام او به قدری است که باید او را یکی از بزرگترین شعرای ایران نامید و مخصوصاً در فن خود بی همتا و بی نظیر معرفی کرد.