کتابفروشی‌ها جای خود را به اغذیه فروشی داده‌اند/شهرستان‌ها نیازمند کتابخانه هستند
حسین گلدوست در گفت‌وگو با پیرامون وضعیت نویسندگان در شرایط کرونایی امروز گفت: نویسندگی همانند بسیاری دیگر از حرفه‌ها و هنرها باید به عنوان یک شغل شناخته شود، اما متاسفانه حتی نویسندگان برجسته و نامدار کشور که دست به خلق و تولید آثار بزرگ و ارزشمند زده‌اند هم نویسندگی را به عنوان شغل دوم مد نظر دارند و برای گذران اقتصادی خود مجبور به فعالیت و حرفه‌ای دیگر در کنار نویسندگی شده اند، این امر موجب شده آنگونه که باید نتوانیم به رشد و توسعه در حوزه نویسندگی و ایجاد جریانات ادبی بپردازیم این در حالی است که حتی در برخی از کشور‌های همسایه فارسی زبان شاهد تحولات خوبی در حوزه ادبیات هستیم.
وی در همین راستا ادامه داد: هنر و نگارش برای حرکت به سوی حرفه‌ای شدن نیازمند تمرکز است و چنانچه این کار به صورت تخصصی و به دور از دغدغه‌های معیشت فراهم شود شرایط مناسب‌تری برای خلق آثار متعدد به وجود خواهد آمد در عین حال باید در نظر داشت که علی رغم اینکه روح جامعه نیازمند تراوشات قلم نویسندگان است، اما همچنان به دلایل زیادی این حرفه به عنوان یک شغل محسوب نمی‌شود و نویسنده از حمایت مالی لازم برخودار نیست.
گلدوست دلایل افزایش کتاب‌های ترجمه‌ای را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: اگر امروز شاهد افزایش کتاب‌های ترجمه شده در بسیاری از فروشگا‌های کتاب هستیم دلایلش را در عوامل مختلف و از جمله عدم امنیت مالی برای نویسندگان باید دانست این در حالی است که در برخی از جوامع توسعه یافته شاهد امنیت مالی نویسندگان هستیم و نویسندگی به عنوان یک حرفه به رسمیت شناخته شده است. حضور روز افزون کتاب‌های ترجمه شده از کشور‌هایی مانند چین و کره نشان می‌دهد این کشور‌ها نیز توانسته اند فضای مناسبی را برای نویسندگان فراهم کنند.
***دست‌های خالی؛ اهداف منحرف شده
نویسنده کتاب «ایستاده ام» فعالیت انجمن‌ها و بنیاد‌های غیر دولتی برای حمایت از نویسندگی را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: تلاش‌های فراوان بنیاد‌ها و انجمن‌های غیر دولتی تا زمانی که مصوبه و یا ردیف بودجه‌ای خاصی برایش در نظر گرفته نشود آنها نمی‌توانند حامی خوبی برای نویسندگان باشند، من عضو انجمن قلم هستم و به خوبی با ساز و کار و رویکرد‌های آنان آشنایی دارم و می‌دانم عدم وجود امکانات مالی زمینه را برای فعالیت‌های تاثیر گذار بسته است.
وی بخش خصوصی را در حوزه تولید کتاب تاثیر گذار دانست و اظهار کرد: بخش بزرگی از تولیدات کتاب در حوزه ادبیات ما برعهد بخش خصوصی است از سوی دیگر هدفمندی و برنامه ریزی مناسبی برای پاسداشت و تولید آثار ادبی از سوی مسئولان دولتی وجود ندارد و این امر باعث ایجاد ضعف شده است، بدین ترتیب می‌توان گفت اهالی قلم تقریبا نادیده گرفته شده اند. عدم تعریف از چهار چوب‌های حرفه‌ای برای نویسندگان عرصه فرهنگ نوعی ضعف در بدنه فرهنگی محسوب می‌شود که باید مورد توجه قرار بگیرد.
***حق التالیف گلایه‌ای بر زمین مانده
گلدوست الگوبرداری از برخی بنیاد‌های فرهنگی موفق در دنیا را لزوم در پیش گرفتن مسیر درست برای تامین کالا‌های فکری و فرهنگی دانست و تاکید کرد: سازو کار‌های خوبی در دنیای امروز برای حمایت از نویسندگان در نظر گرفته شده است در عین حال توجه به حق التالیف برای نویسندگان و تولیدکنندگان محتوا بسیار مهم و قابل توجه است.
وی ضرروت ترمیم چرخه تولیدات فرهنگی را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: باید بپذیریم که تولیدات فرهنگی یک چرخه دارد. چرخه‌ای که از مخاطب، نویسنده، ناشر، مواد اولیه گرفته و تا تیراژ کتاب را در بر می‌گیرد چراکه این عوامل زنجیروار به یکدیگر وابسته هستند لذا ترمیم این زنجیره قطعا تاثیرات بسیار ارزشمندی را با خود در بر خواهد داشت.
نویسنده کتاب «ایستاده ام» نقش تبلیغات در تولید آثار فرهنگی را برشمرد و افزود: تبلیغات همواره یکی از ارکان مهم ارتباطات و اطلاعات یک جامعه محسوب می‌شود تبلیغات در حوزه معرفی آثار فرهنگی و معرفی کتاب بسیار بسیار ضعیف عمل کرده است اگر یک دهم آنچه در رسانه‌های بزرگی همانند رسانه ملی برای کتاب تبلیغ می‌شد قطعا امروز سرانه مطالعه افزایش یافته و کتاب‌های خوب و ارزشمند از رونق بالایی برخوردار بودند.
***کتابفروش‌های سوت کور
وی تضعیف کتاب فروشی‌ها را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: امروز شرایط به گونه‌ای شده است که کتابفروشی‌های بزرگ جای خود را به اغذیه فروشی داده‌اند و خود به زیر پله‌ها و یا مغازه‌های کوچک پناه برده اند این شرایط برای کتاب فروشی‌های شهرستان‌ها به مراتب بدتر است، این نا کار آمدی سبب شده تا مخاطب به کلی کتاب را فراموش کند البته باید این نکته را نیز یادآور شوم که در برخی از شهر‌های بزرگ ما شاهد حضور فروشگاه‌های خوب کتاب هستیم که امکانات و تجهیزات لازم و مناسبی برای مطالعه و مخاطب فراهم می‌کنند، اما در مجموع باید بخاطر داشته باشیم که چنانچه قرار است اقتصاد فرهنگ به چرخش واداشته شود باید زمینه‌ها و زیر ساخت‌های آن فراهم شود، روند کنونی چشم انداز مناسبی را از آینده کتاب، نویسندگی و مطالعه پیش روی هیچ یک از ما قرار نمی‌دهد.
گلدوست اظهار کرد: حدود ۶۵ درصد از شهر‌های ایران از وجود کتاب‌ها و یا کتاب فروشی‌های مجهز رنج می‌برند وجود مراکز فروش مدرن کتاب جذابیت‌های بسیاری را برای جامعه دارد و به نوعی تبلیغ برای فروش کتاب محسوب می‌شود. وجود راهنما‌های حرفه‌ای برای خوانندگان کتاب و عناوین به روز از جمله رویکرد‌های ارزشمند محسوب می‌شوند که باید در کتاب خانه‌ها وجود داشته باشد تا به جذب مخاطب منجر شود.
نویسنده کتاب «تابنده» پایه گذاری مناطقی همانند شهر کتاب را رویکردی ارزشمند و تاثیر گذار بر عرصه فرهنگ و کتابخوانی دانست و اظهار کرد: پایه گذاری بخش‌هایی همانند شهر کتاب حرکتی ارزشمند در جهت توسعه فرهنگ کتاب و مطالعه و دیده شدن آثار نویسندگان خوب سرزمین ما است، اما این مکان‌ها باید توسعه پیدا کنند تا در اختیار همه اقشار جامعه قرار بگیرند و در همه شهر‌ها ایجاد شوند. ترنجستان کتاب نیز توانست در نوع خود موفق عمل کند، زیرا مشوق‌های مناسبی را برای جذب مخاطب تعیین کرده است و الگوی مناسب برای توسعه طرح‌های فرهنگی محسوب می‌شود.
*** خوراک فکری بسیار مهمتر از خوارک جسمی است
وی تاثیرات فضای کتاب فروشی‌ها و کتابخانه‌های مدرن بر مردم جامعه را مورد بررسی قرار داد و ابراز کرد: باید تاکید کنم که مطالعه بر روحیه مردم شهر و جامعه تاثیرات فراوانی داشته مطالعه اعتماد به نفس را در مردم جامعه افزایش می‌دهد لذا در قدم اول باید بدانیم خوراک فکری بسیار مهمتر از خوارک جسمی است و باید برای توسعه مطالعه احتمام ویژه‌ای در نظر گرفت. این عوامل بر نویسنده نیز اثر گذاشته و آنان را به نوشتن کتاب‌های با ارزش دعوت می‌کند بدین ترتیب باید به فکر تدابیری برای رواج کتاب و کتابخوانی آن هم با تاسیس مراکز بزرگ مطالعه و کتاب فروشی بود.
گلدوست پیرامون تاثیر برگزاری جشنوار‌های متعدد برای نویسندگان ابراز کرد: من معتقدم اثر برگزاری این برنامه‌ها تنها می‌تواند پنجاه درصد از رشد کار نویسندگان را تحت تاثیر قرار دهد در حقیقت اثر واقعی را استقبال مخاطبان رقم می‌زند لذا هر چه کتاب‌های خوب بیشتر دیده و مورد مطالعه قرار بگیرد مشوقی قوی برای نویسنده خواهد بود.
نویسنده کتاب «بر شانه‌های تقدیر» معرفی آثار خوب را بسیار مهم دانست و ابراز کرد: ما نویسندگان موفقی داریم که کتاب‌های ارزشمندی را تولید و به جامعه تقدیم کرده اند بسیاری از آنان دیده نشده اند برخی از این افراد در شهرستان‌های دور افتاده قرار دارند و کتاب آنها تنها یک چاپ رسیده و چون در جامعه به درست معرفی نشده اند کتاب آنها محجور مانده و دیده نشده در عین حال تیراژ‌های این نوع کتاب‌ها نیز بسیار مختصر بوده و سبب می‌شود کتاب تنها زمانی کوتاه در بازار وجود داشته باشند و پس از آن نایاب گردند.
*** نقد از عناصر سازنده کتاب
وی نقش نقد و بررسی کتاب‌ها را برای نویسندگان مهم دانست و ابراز کرد: نقد همواره از عناصر سازنده کتاب و نویسنده محسوب می‌شود، تعالی بسیاری از آثار در گرو نقد قرار دارد، زیرا علاوه بر چکش کاری اثر سبب می‌شود تا کتاب تولید شده معرفی و در جامعه مطرح شود این یک موضوع مهم و قابل توجه محسوب می‌شود لذا نقد را مولفه‌ای تاثیرگذار بر بستر تولید آثار ارزشمند باید در نظر گرفت.