دارو‌ها و تجهیزات پزشکی باید از دایره تحریم‌ها مستثنی شود/ لزوم اقدامات فوری سازمان‌های حقوق بشری برای رفع تحریم و تسهیل دسترسی بیماران به دارو

عبدلیان پور، رئیس مرکز وکلا، کارشناسان و مشاوران خانواده قوه قضاییه در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری میزان قرار داد، نوشت: تحریم‌های اقتصادی و مالی اعمال شده توسط آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، به ویژه در زمینه تأمین دارو و تجهیزات پزشکی، موجب ایجاد چالش‌های جدی در دسترسی به درمان‌های ضروری برای بیماران ایرانی شده است.

تحریم دارو‌های بیماری‌های خاص، به ویژه در مورد بیماران مبتلا به بیماری‌های نادر و خاص مانند بیماران پروانه‌ای (ای بی)، تأثیرات جدی و عمیقی بر زندگی این بیماران و خانواده‌هایشان دارد.

در زیر به برخی از این تأثیرات اشاره می‌شود:

اثرات تحریم دارویی

۱-دسترسی محدود به دارو‌ها و درمان‌ها:

• عدم دسترسی به دارو‌های ضروری: تحریم‌ها باعث می‌شود که بیماران نتوانند به دارو‌های خاص و درمان‌های ضروری دسترسی پیدا کنند. برای بیماران پروانه‌ای، که نیاز به دارو‌های خاص برای مدیریت علائم و پیشگیری از عفونت دارند، این موضوع می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

• افزایش هزینه‌ها: در صورت وجود دارو، قیمت آن ممکن است به شدت افزایش یابد و بیماران مجبور شوند هزینه‌های بیشتری را برای تأمین دارو پرداخت کنند.

۲-تأثیر بر کیفیت زندگی:

• افزایش درد و رنج: عدم دسترسی به درمان‌های مناسب می‌تواند منجر به افزایش درد و رنج بیماران شود. این موضوع نه تنها بر سلامت جسمی آنها تأثیر می‌گذارد بلکه بر سلامت روانی نیز تأثیر منفی دارد.

• کاهش فعالیت‌های روزمره: بیماران ممکن است به دلیل علائم بیماری و عدم دسترسی به درمان، قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خود نباشند که می‌تواند منجر به انزوا و کاهش کیفیت زندگی شود.

۳-فشار بر خانواده‌ها:

• بار مالی: خانواده‌ها ممکن است مجبور شوند هزینه‌های بیشتری را برای تأمین دارو‌ها و درمان‌های جایگزین پرداخت کنند که این می‌تواند فشار مالی زیادی بر آنها وارد کند.

• نگرانی‌های عاطفی: نگرانی از سلامت بیمار و عدم توانایی در تأمین نیاز‌های درمانی می‌تواند به استرس و اضطراب در خانواده‌ها منجر شود.

۴- تأثیرات اجتماعی:

• افزایش نابرابری: تحریم‌ها می‌توانند نابرابری‌های اجتماعی را تشدید کنند، زیرا بیماران ثروتمندتر ممکن است بتوانند به منابع درمانی دسترسی پیدا کنند در حالی که بیماران کم‌درآمد‌تر با مشکلات بیشتری مواجه خواهند شد.

• کاهش حمایت اجتماعی: با توجه به شرایط اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، ممکن است حمایت‌های اجتماعی از بیماران کاهش یابد.

۵- پیامد‌های بلندمدت:

• عوارض جسمی: عدم درمان مناسب می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تر و بیماری‌های ثانویه شود که نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری دارند.

• تأثیر بر نسل آینده: مشکلات درمانی کنونی ممکن است تأثیرات منفی بر نسل‌های آینده نیز داشته باشد، زیرا خانواده‌ها ممکن است نتوانند به خوبی از فرزندان خود مراقبت کنند.

بررسی تحریم‌ها از منظر حقوق بین الملل:

این تحریم‌ها با اصول و موازین بین‌المللی، به‌ویژه کنوانسیون‌های حقوق بشر و حقوق بین‌الملل بشردوستانه، در تضاد است و باید مورد بررسی قرار گیرد.

• نقض حقوق بشر

۱-حق بر سلامت: طبق ماده ۱۲ میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ICESCR)، هر فرد حق دارد از بالاترین سطح ممکن سلامتی برخوردار باشد. تحریم‌ها به‌طور مستقیم بر تأمین دارو‌ها و درمان‌های ضروری تأثیر می‌گذارد و این حق را نقض می‌کند.

۲- حق بر زندگی: طبق ماده ۶ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR)، هر فرد حق دارد زندگی خود را حفظ کند. عدم دسترسی به دارو‌های خاص می‌تواند منجر به از دست رفتن جان افراد شود که این نیز نقض صریح این حق است.

• اصول بشردوستانه

۱- کنوانسیون ژنو: طبق کنوانسیون‌های ژنو، طرفین متعهد به رعایت حقوق بشر و تأمین نیاز‌های پزشکی غیرنظامیان هستند. تحریم‌ها به‌ویژه در زمینه دارو، به‌طور مستقیم بر زندگی غیرنظامیان تأثیر می‌گذارد و با اصول بشردوستانه در تضاد است.

۲-کمک‌های بشردوستانه: طبق اصول بشردوستانه، باید به نیاز‌های پزشکی و درمانی افراد آسیب‌پذیر توجه شود. تحریم‌ها مانع از تأمین کمک‌های بشردوستانه و دارویی می‌شود.

• تبعات اجتماعی و اقتصادی

تحریم‌ها نه تنها بر سلامت فردی تأثیر می‌گذارند، بلکه موجب افزایش بار مالی بر سیستم بهداشت و درمان کشور می‌شوند. این امر می‌تواند منجر به کاهش کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی و در نتیجه افزایش نارضایتی اجتماعی شود.

اسناد بین‌المللی و حقوق بشر:

• اعلامیه جهانی حقوق بشر: این اعلامیه تأکید می‌کند که همه افراد حق دسترسی به سطح بالایی از سلامت و درمان دارند. تحریم‌هایی که دسترسی به دارو‌های ضروری را محدود می‌کنند، می‌توانند با این اصل در تضاد باشند.

• کنوانسیون حقوق کودک: این کنوانسیون نیز بر حق کودک به سلامت و درمان تأکید دارد و هرگونه محدودیت در دسترسی به دارو‌های ضروری می‌تواند مغایر با این کنوانسیون باشد.

۲. سازمان بهداشت جهانی (WHO): سازمان بهداشت جهانی بر اهمیت دسترسی به دارو‌های ضروری تأکید دارد و معتقد است که تحریم‌ها نباید مانع از تأمین دارو‌های حیاتی برای بیماران شوند. WHO به کشور‌ها توصیه می‌کند که در اعمال تحریم‌ها، از آسیب به سلامت عمومی و دسترسی به دارو‌ها جلوگیری کنند.

۳. قوانین بین‌المللی: برخی از قوانین بین‌المللی و توافقات تجاری، به ویژه در زمینه حقوق بشر، تأکید بر این دارند که تحریم‌ها نباید شامل کالا‌های انسانی و ضروری مانند دارو‌ها شوند.

۴. استثنائات تحریمی: در بسیاری از موارد، کشور‌ها و سازمان‌های بین‌المللی استثنائاتی برای تأمین نیاز‌های انسانی، از جمله دارو‌ها و تجهیزات پزشکی، در نظر می‌گیرند. این استثنائات معمولاً به منظور جلوگیری از آسیب به جمعیت‌های آسیب‌پذیر اعمال می‌شوند.

نتیجه‌گیری:

تحریم‌های آمریکا نه تنها نقض‌کننده حقوق بشر هستند بلکه با اصول بشردوستانه و موازین بین‌المللی در تضادند. تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی معمولاً به منظور اهداف سیاسی و امنیتی اعمال می‌شوند و می‌توانند تأثیرات عمیقی بر دسترسی به دارو‌ها و درمان‌ها داشته باشند. با این حال، مطابق با برخی از اسناد بین‌المللی، دارو‌ها و تجهیزات پزشکی، به ویژه دارو‌های ضروری و خاص، باید از تحریم‌ها مستثنی شوند.

تحریم دارو‌های بیماری‌های خاص، مانند بیماری پروانه‌ای، نه تنها بر سلامت جسمی بیماران تأثیر منفی دارد بلکه بر جنبه‌های عاطفی، اجتماعی و اقتصادی زندگی آنها نیز تأثیرگذار است.

این وضعیت نیازمند توجه فوری و اقدام از سوی جامعه بین‌المللی و سازمان‌های حقوق بشری است تا حقوق بیماران حفظ شود و دسترسی آنها به درمان‌های ضروری تسهیل شود.

انتهای پیام/