گزارش|
رمزارزهای پرونده‌ساز در دستگاه قضایی/ شعب تخصصی برای رسیدگی به جرایم رمزارز و رایانه‌ای در تهران راه‌اندازی شده است
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری تهران درباره شعب تخصصی رسیدگی به جرایم رمزارز و رایانه‌ای در استان گفت: در شهر تهران دادسرای تخصصی رسیدگی به جرایم رایانه‌ای و شعبه دادگاهی در مجتمع قدس و همچنین شعبی در مجتمع قدوسی و در شهرستان‌ها نیز یک شعبه دادسرا و دادگاه و یک شعبه در دادگاه تجدیدنظر به این امر اختصاص داده شده است.
خبرگزاری میزان- رمز ارز، نوعی پول دیجیتالی است که در آن تولید واحد پول و تایید اصالت تراکنش پول با استفاده از الگوریتم‌های رمزگذاری کنترل می‌شود و معمولاً به صورت نامتمرکز کار می‌کند؛ لذا در بسیاری موارد مقابل نظام‌های بانکداری سنتی قرار می‌گیرند.نخستین رمزارز نیز بیت‌کوین است که در سال ۲۰۰۹ توسط ساتوشی ناکاموتو ایجاد و عرضه شد.
چند سالی است که واژه نه چندان آشنای رمز ارز همانند دیگر پدیده‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دیگر به ایران نیز رسیده و طرفداران و مخالفان زیادی را به خود اختصاص داده تا آنجاکه این روزها شاهد هستیم پرونده هایی در این رابطه در محاکم قضایی رسیدگی می شود.
پرونده‌های کثیرالشاکی رمزارزهای
پرونده صرافی کریپتولند با بیش از ۵۱ هزار شاکی خصوص، «کینگ مانی» با پنج هزار شاکی و کلاهبرداری بیش از ۱۰۷ میلیون یورویی که این پروند با حدود پنج هزار شاکی به صورت ویژه تحت رسیدگی قضایی قرار دارد و رمزارز «دریک» و کلاهبرداری ۱۵۰ میلیارد تومانی است که در دستگاه قضایی در حال رسیدگی هستند.
به دلیل اهمیت پرونده‌های رمز ارزی، حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای دوشنبه (۲۹ مرداد) طی سخنانی در نشست شورای‌عالی قوه قضاییه، بیان داشت: در بازدید اخیر خود از مجتمع قضایی تخصصی ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی، چند پرونده کثیرالشاکی مرتبط با رمزارزها را مورد مطالعه و بررسی اجمالی قرار دادم و با برخی از طرفین این پرونده‌ها به گفت‌وگو پرداختم.
مقوله رمزارزها می‌تواند مورد سوءاستفاده عناصر مُفسد و کلاهبردار قرار گیرد
رئیس دستگاه قضا تاکید کرد: مسئولین مربوطه باید توجه کنند که مقوله‌ی رمزارزها از جمله مقولات جدی است که هم می‌تواند مورد سوءاستفاده عناصر مُفسد و کلاهبردار قرار گیرد و هم احیاناً در شرایطی می‌تواند مورد استفاده مطلوب و نافع قرار گیرد؛ ولکن در این مقوله ما با خلاء قانونی و اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی ناکافی مواجه‌ایم.
تدابیر و تمهیداتی را در قبال قضیه رمزارزها اتخاذ کنند
حجت‌الاسلام والمسلمین اژه‌ای عنوان کرد: به معاون اول قوه قضاییه دستور می‌دهم که با برگزاری جلساتی با بخش‌های ذیربط از جمله بانک مرکزی و وزارت اقتصاد، و همچنین همکاری معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، {در حوزه‌های مرتبط با مسئولیت‌های دستگاه قضا} تدابیر و تمهیداتی را در قبال قضیه رمزارزها اتخاذ کنند تا جلوی متضرر شدن مردم و احیاناً تاثیرگذاری سوء بر موضوعات پولی کشور بواسطه مقوله‌ی رمزارزها گرفته شود. رسانه‌ها نیز نسبت به آگاهی‌بخشی به مردم پیرامون مبحث رمزارزها و شگرد‌های کلاهبرداری از آن‌ها بواسطه رمزارزها، اقدامات مقتضی را ترتیب دهند.
بحث رمز ارزها یک موضوع جدید است
اما دامنه اخبار مرتبط با رمز ارزها، بخشی از نشست سخنگویی قوه قضاییه را نیز بخود اختصاص داد، چنانچه اصغر جهانگیر، سخنگوی عدلیه در نشست خبری (۳۰ مرداد) در پاسخ به سوالی درباره اینکه با توجه به وجود خلا قانونی در حوزه رمزارزها قوه قضاییه چه اقدام و تدابیری برای پیشگیری از وقوع جرم در این حوزه داشته است؟ اظهار کرد: بحث رمز ارزها یک موضوع جدید است، جلسات متعددی در این رابطه با حضور دستگاه متولی در حال برگزاری است؛ یکی از نتایج این جلسات این بوده که مشخص شده بانک مرکزی نسبت به ساماندهی، تعیین مقررات لازم و تنظیم گری در این عرصه ضرورت دارد حضور موثرتری داشته باشد و نظارت‌ها دقیق‌تر باشد که متاسفانه به نظر می‌رسد تا امروز بانک مرکزی به درستی وظیفه خود را انجام نداده و امیدواریم با پیگیری‌هایی که صورت می‌گیرد این اتفاق رخ دهد.
رمز ارزها پشتوانه مشخصی ندارند
جهانگیر عنوان کرد: نکته بعد در خصوص رمزارزها این است که غالباً رمز ارزها پشتوانه مشخصی ندارند و توسط بانک مرکزی کشورها نیز به عنوان پول به رسمیت شناخته نمی‌شوند غالباً از فرآیند‌های نظارتی خارج هستند، بنابراین زمینه‌های پولشویی و کلاهبرداری‌های حرفه‌ای در این خصوص بسیار شایع است و بستر مناسبی برای فعالیت‌های مجرمانه می‌تواند فراهم کند. لذا سیاست قطعی که تاکنون در این رابطه در داخل کشور وجود داشته این است که هیئت دولت با مصوبه‌ای که داشته فعالیت‌های داخلی رمز ارزها را ممنوع کرده و اعلام کرده ریسک و مخاطرات در این نوع معاملات برعهده خود طرف است.
قوه قضاییه در فضای مجازی رصد لازم را انجام می‌دهد
وی افزود: قوه قضاییه با همکاری ضابطان به صورت مستمر در فضای مجازی رصد لازم را انجام می‌دهد تا اگر کلاهبرداری صورت می‌گیرد یا احتمال کلاهبرداری وجود دارد به موقع اقدامات بازدارنده و پیشگیرانه در این خصوص داشته باشد.
رویکرد پیشگیری برای شناسایی الگو‌های کشف رمزارزهای پر ریسک
جهانگیر به اقدامات معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه از سال ۱۴۰۱ تا کنون در حوزه رمزارزها اشاره کرد و گفت: چند کارویژه صورت گرفته است؛ شناسایی خلأ‌های قانونی و جرایم مرتبط با رمزارزها و ارائه راهکار‌های پیشگیرانه به دستگاه‌های مختلف در دستور کار بوده است. همچنین اقدامات فنی با رویکرد پیشگیری برای شناسایی الگو‌های کشف رمزارزهای پر ریسک یکی از کار‌هایی بوده که دنبال می‌شود. شناسایی آخرین شگرد‌های جرایم حوزه رمزارزها و اطلاع‌رسانی به مردم از دیگر اقدامات این معاونت برای پیشگیری از وقوع جرم است.
برگزاری سمینار مخاطرات رمزارزها با همکاری ۱۰۰ قاضی دادگستری تهران و البرز
سخنگوی قوه قضاییه ادامه داد: اقدامی که امسال در دستور کار قرار داده‌ایم این است که به زودی سمینار پیشگیرانه در حوزه مخاطرات رمزارز با همکاری ۱۰۰ قاضی دادگستری تهران و البرز همچنین همکاری شرکت توانیر در تهران برگزار می‌شود که امیدواریم نتیجه این پیگیری‌ها ارتقای آگاهی‌های عمومی و کمک به حل مشکلات مردم در این عرصه باشد.
از زمانی که استخراج رمزارز در کشور شایع شده بر روند مصرف برق اثر منفی گذاشته است، وزارت نیرو و شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق (توانیر) تلاش خود را برای جلوگیری از این امر به کار برده اند. از جمله اینکه برای پیشگیری از استخراج غیرمجاز رمزارز با کمک برق، جریمه‌های سنگین معادل ۱۰۰ برابر قیمت برق درنظر گرفته شده و در صورت تکرار تخلف، انشعاب جمع‌آوری می‌شود و دستگاه‌های غیرمجاز کشف شده، امحا خواهند شد.
اما غیر از تاثیر منفی استخراج رمزارزها بر افزایش حجم برق مصرفی در کشور که گاها منجر به قطع برق مصارف خانگی و صنعتی در ساعات محدودی از شبانه روز می شود، پرونده هایی نیز در محاکم قضایی تشکیل شده که همین موضوع ما را برآن داشت تا گفت وگویی را در همین زمینه با نیکوکار، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان تهران داشته باشیم که مشروح گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
ارز دیجیتال یا رمزارز یا کریپتوکارنسی یک پول مجازی است
میزان:برای آشنایی خوانندگان درباره چیستی ارز دیجیتال توضیح دهید و بفرمایید چه تعداد از آن در بازار وجود دارد؟
نیکوکار: این سوال را باید متخصصان حوزه فناوری اطلاعات پاسخ دهند، اما به صورت ساده باید گفت، ارز دیجیتال یا رمزارز یا کریپتوکارنسی یک پول مجازی است با قواعد خود، که با روش فنی و پیچیده تولید و استخراج می‌شود. اما تعریف سخت و تا اندازه ایی نزدیک به تعریف رمزارز در آیین نامه استخراج رمز دارایی‌ها مصوب ۱۴۰۱ آبان ۲۲ که می‌توان معادل رمزدارایی در نظر گرفت که می‌شود ((نوعی ارزش رقومی (دیجیتالی) که الگوی ساخت نشان حساب [حساب کاربری در کیف پول دیجیتال]و خلق و تسویه ارزش رقومی (دیجیتالی) بر پایه فناوری دفتر کل توزیع شده است و قیمت آن بر مبنای پول رایج کشورها، ثابت یا متغیر بوده و نرخ آن در بازار‌های متمرکز یا غیر متمرکز داخلی یا بین‌المللی تعیین می‌شود و کارکرد ذخیره ارزش آن بر کارکرد‌های واسطه مبادله و سنجش ارزش غلبه دارد)) تقریباً ده سال است که در دنیا متداول شده است.
بیش از ۲۲ هزار رمزارز شناخته شده در جهان داریم
ایده آن در سال ۲۰۰۹ شکل گرفته، اما در سال ۲۰۱۳ مورد مبادله و تبادل قرار گرفته است. بیش از ۲۲ هزار رمزارز شناخته شده در جهان داریم و این عدد مدام در حال افزایش است. پس پاسخ دقیق این است که، تعداد رمز ارزها مشخص نیست استفاده از رمزارزها در کشورها فراگیر شده و پرطرفدارترین رمزارز دنیا بیت کوین است. ایده اصلی خلق رمزارز، عبور از پول سنتی است که تحت نظر حاکمیت‌های رسمی اعم از دولتی و غیر دولتی نباشد. در بیت کوین برای حذف ناظر و تقسیم نظارت میان همه استفاده کنندگان باید همه افراد از همه آنچه واقع می‌شود و وضعیت فعلی اطلاع داشته باشند به همین دلیل است که ایده بیت کوین مورد اعتماد قرار گرفت. بیت کوین برای اجرای این ایده شبکه‌ای را ساخت که همه اطلاعات مربوط به رمزارز را بتوانند همه ببینند؛ اسم این شبکه بلاکچین است که همه افراد فعال در این حوزه به آن دسترسی دارند و نسخه‌ای از اطلاعات در دستگاه مورد استفاده همه کاربران وجود دارد.
شبکه بلاکچین بستر مبادله اکثر رمزارزها است
شبکه بلاکچین بستر مبادله اکثر رمزارزها است. بیت کوین برای تولید و تراکنش، دارای الگوریتم رمز نگاری می‌باشد که از کیف پول مبدأ به صورت رمز نگاری شده در شبکه به نمایش داده می‌شود و از دیگر کاربران که امکان فنی دارند، می‌خواهد آن را تأیید کنند تا به کیف پول مقصد منتقل شود. تأیید کردن کاربران در نقش همان نهاد ناظر در پول سنتی است. در صورت طی شدن این فرایند تراکنش انجام خواهد شد و با تأیید شدن آن در دفتر کل توزیع شده می‌نشیند و همه کسانی که در آن دفتر هستند، می‌توانند آن تراکنش و اطلاعات آن را ببینند. بیت کوین مقدار واحدی از رمزارز را به کسانی که تراکنش را تأیید می‌کنند می‌دهد، این میزان که به تأیید کننده پرداخت می‌شود، در واقع خلق می‌شود و از کسی کسر نمی‌گردد.
میزان: آیا رمز ارز مال است یا به تعبیری مالکیت دارد؟
نیکوکار: مال، در حقوق به چیزی می‌گویند که باید ارزش مادی، معنوی، قابلیت به مالکیت در آمدن و مشروعیت داشته باشد که می‌توان از دیدگاه آیین نامه استخراج رمز دارایی‌ها، به این نتیجه رسید.
ضرورت قانونگذاری
میزان: آیا نظم حقوقی در حوزه رمز ارزها داریم؟
نیکوکار: لایحه دولت تهیه شده، اما به مجلس ارسال نشده، پاسخ شما خیر است، چون قانونگذار در این حوزه نظمی تعریف نکرده، لذا فناوری از ما جلوتر بوده و رمز ارزها معامله می‌شوند و جرایم واقع می‌شود؛ لذا ضرورت قانونگذاری در این حوزه غیر قابل انکار است.
فعالیت صرافی‌های آنلاین رمز ارزها
میزان: آیا بر فعالیت صرافی‌های آنلاین رمز ارزها نظارت می‌شود؟
نیکوکار: با تدبیر دادسرای عمومی و انقلاب تهران و همکاری پلیس فتا در پرونده‌های مطروحه نظارت می‌شود.
رسیدگی به جرایم حوزه رمز ارزها
میزان: دستگاه قضایی در رسیدگی به جرایم حوزه رمز ارزها چه اقدامی انجام می‌دهد؟
نیکوکار: قضات رسیدگی کننده با تطبیق رفتار متهمان از ظرفیت قانون جرایم رایانه‌ای از جمله عناوین مجرمانه دسترسی غیرمجاز و کلاهبرداری رایانه‌ای و حتی قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری و یا اخلال در نظام اقتصادی و قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین استفاده می‌کنند.
شعب تخصصی برای رسیدگی به جرایم رمز ارز و رایانه‌ای در تهران
نیکوکار: در شهر تهران دادسرای تخصصی رسیدگی به جرایم رایانه ای و شعبه دادگاهی در مجتمع قدس و همچنین شعبی در مجتمع قدوسی و در شهرستان‌ها نیز یک شعبه دادسرا و دادگاه و یک شعبه در دادگاه تجدیدنظر به این امر اختصاص داده شده است. البته به نظر می‌رسد تشکیل مجتمع تخصصی رسیدگی به جرایم رایانه ای و رمز ارزها به صورت متمرکز از شعب دادسرا و دادگاه بدوی و تجدیدنظر شبیه مجتمع تخصصی رسیدگی به جرایم امور اقتصادی با شورای مشورتی هدایتگر ضروری باشد.
رسیدگی به پرونده کریپتولند با تعدادشکات ۵۱ هزار نفر
نیکوکار: به عنوان یک نمونه پرونده موسوم به صرافی کریپتولند در مجتمع تخصصی رسیدگی به جرایم امور اقتصادی در حال رسیدگی است که تعداد شکات قریب به ۵۱ هزار نفر بوده‌اند که در اولین قدم با توقیف حساب متهمان و رد مال نسبت به ۲۴ هزار نفر تعیین تکلیف شد و به شکایت ۲۶هزار و ۵۳۶ نفر رسیدگی شد و منجر به محکومیت متهمان شد.
آسیب‌های حوزه مقابله با جرایم مرتبط با رمز ارزها
میزان: آسیب‌های حوزه مقابله با جرایم مرتبط با رمز ارزها چیست؟
نیکوکار: خلأ قوانین و مقررات نظارتی و پیشگیرانه، ابهام در رسمیت رمزارزها و اعتبار و مالکیت آن‌ها، چالش‌های نظارتی و کنترلی به واسطه تمرکززدایی و ناشناس بودن فناوری بلاکچین و معاملات رمزارزها، فقد وحدت و انسجام سازمانی و نهادی در حوزه رمزارزها، فقدان قوانین و مقررات لازم در حوزه صرافی‌های دیجیتال و مراکز مبادله رمزارزها، تبلیغات فریبکارانه وسیع و وسوسه انگیز در حوزه سرمایه گذاری در زمینه رمزارز و ناکافی بودن آموزش عمومی و هشداردهی نهاد‌های رسمی و تبلیغاتی نسبت به این حیطه جرم زا، ضعف در دانش و مهارت فعالین نظام عدالت کیفری در حوزه رمزارزها و مشکلات شکلی و ماهوی مرتبط با جرم یابی و دادرسی در جرایم رمزارزها می‌توان نام برد.
اقدامات معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان تهران
میزان: معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان تهران چه اقدامی برای تنویر افکار عمومی در حوزه رمز ارزها کرده است؟
نیکوکار: بیش از ۷ عنوان پیامک هشداری و پیشگیرانه به تعداد ۸۴ میلیون پیامک از سوی اپراتورهمراه اول برای مشترکین ارسال شد در ضمن موشن گرافی پیشگیرانه تولید و در فضای مجازی منتشر شد و مطالعه‌ای تحت عنوان سند پیشگیری از کلاهبرداری از طریق ارز‌های دیجیتال نیز تهیه شده است.
ساخت و عرضه و قیمت گذاری رمز ارزها تحت نظارت هیج مرجع رسمی داخلی و بین‌المللی نیست
میزان: به عنوان آخرین سوال توصیه شما به مردم در حوزه معاملات رمز ارزها چیست؟
نیکوکار: در حال حاضر ساخت و عرضه و قیمت‌گذاری رمز ارزها تحت نظارت هیج مرجع رسمی داخلی و بین‌المللی نیست و مجرمان با تولید رمز ارز بی‌پشتوانه و افزایش دستی و غیر واقعی ارزش آن نسبت به جمع‌آوری وجوه قربانیان اقدام می‌کنند و ناگهان رمز ارز بی اعتبار و ارزش آن صفر می‌شود و امکان از دست رفتن کامل سرمایه مالک آن‌ها وجود دارد. اما باید بگویم که ورود به بازار معاملات رمز ارزها و سرمایه گذاری در آن نیازمند دانش مالی و شناخت قواعد خرید و فروش در این بازار است، به هیچ عنوان حفظ اصل سرمایه تضمین نمی‌شود، لذا اشخاص به سود بالا فکر می‌کنند و نه ضرر و زیان، در نتیجه سرمایه خود را از دست می‌دهند.
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *