خبرگزاری میزان – فرانسه در سال‌های 1960 تا 1966 دست به آزمایش 17 بمب اتمی در صحرای الجزایر زد که اثرات مرگبار آن در لیبی، بیش از دیگر کشورهای همسایه الجزایر احساس می‌شود.
شمار قابل توجهی از مردم فزان لیبی، ناحیه ای بیابانی در جنوب غربی این کشور در سال 1960 بر اثر آزمایش‌های هسته ای فرانسه در صحرای الجزایر دچار بیماری‌های تنفسی و چشمی شدند؛ عفونت حاد چشمی در آن زمان در این منطقه چنان شایع شد که سال 1960 به سال چشم پزشکی معروف شد.
بعد از آن نیز سال‌های آبله، باد زرد و سال طاعون آمدند و تعداد بیشتری از مردم فزان به سرطان مبتلا شدند؛ باران اسیدی زمین منطقه را دچار مصیبتی هولناک کرده بود و احشام به شکلی بی سابقه تلف می‌شدند.
اما دلیل همه این‌ها تا سال‌ها برای مردم منطقه مشخص نبود.
به گزارش «میدل ایست آی»، انفجار هسته ای فوریه 1960 در جنوب الجزایر دلیل همه اتفاقات ناخوشایند برای مردمان آسیب دیده در الجزایر و دیگر کشورهای همسایه اش بود که پاریس تا مدت‌ها آن را پنهان کرد.
در حالی که الجزایر از سال 1954 مبارزه برای استقلال را آغاز کرد، شارل دوگل، رئیس جمهور وقت فرانسه به دنبال ثبت اسم کشورش در فهرست قدرت‌های نظامی بود و برای این کار عجله داشت؛ به همین دلیل، فرانسه نخستین بمب اتمی خود با نام Gerboise Bleue را در صحرای الجزایر منفجر کرد.
این بمب بیش از چهار برابر انرژی بمبی که آمریکا روی هیروشیما انداخته بود، انرژی آزاد کرد؛ چند ماه بعد، زمانی که نیکیتا خروشچف، رئیس شوروی برای یک دیدار رسمی در فرانسه بود، دومین بمب فرانسوی در صحرای الجزایر منفجر شد.
شاهدان، آزمایش‌ها را وحشیانه ترین چیزی که در زندگی خود دیده اند، توصیف کردند؛ بر اساس گزارش پارلمان فرانسه، چهار انفجار زیرزمینی در صحرای الجزایر به طور کامل مهار یا محدود نشدند.
مشهورترین آن‌ها حادثه ای بود که طی آن 9 سرباز و تعدادی از روستاییان محلی به شدت به رادیواکتیویته آلوده شدند.
تاثیر برنامه آزمایش هسته ای فرانسه در الجزایر فوری بود و همچنان ادامه دارد؛ پس از نخستین انفجار در سال 1960، ریزش رادیواکتیو در غنای تازه مستقل و در نیجریه که آخرین روزهای خود به عنوان مستعمره انگلیس را سپری می‌کرد، فرود آمد.
اسناد دفاعی سری منتشر شده توسط Le Parisien در سال 2014 نشان داد که مناطق بسیار بزرگ تری از آن چه دولت ادعا کرده بود تحت تاثیر آزمایش‌های مذکور قرار گرفته است؛ در واقع، برخلاف ادعاهای پاریس، تشعشعات نخستین بمب به تنهایی منطقه ای را پوشش داده بود که از الجزایر تا لیبی و موریتانی و مالی و نیجریه ادامه داشت؛ این آثار حتی تا شمال اسپانیا و ایتالیا نیز رسید.
آزمایش هسته ای فرانسه در الجزایر براساس یک نقشه نظامی فرانسه، منطقه جنوبی لیبی و به ویژه فزان را که به شدت تحت تاثیر بادهای غربی قرار گرفته بود، تحت تاثیر قرار داد؛ تحقیقات می‌گویند که یک دانه شن تشعشعات را برای یک دوره تخمینی 24 هزار ساله حفظ می‌کند.
مردم محلی می‌گویند یکی از مهم ترین خواسته‌هایشان یعنی پاکسازی منطقه از بقایای سطحی باقی مانده و کشف مکان‌هایی که زباله‌های هسته ای در آن دفن می‌شوند، توسط فرانسوی‌ها کاملا نادیده گرفته شده است.
بررسی‌ها در مناطق نزدیک به انجام آزمایش هسته ای فرانسه در الجزایر نشان داد که جمعیت محلی همچنان از آثار مخرب و مرگبار این آزمایش‌ها رنج می‌برند و نقایص ژنتیک و بیماری‌های جدی مانند سرطان نسل به نسل منتقل می‌شوند.
یک منبع الجزایری می‌گوید که بین 27 هزار تا 60 هزار الجزایری تحت تاثیر سطوح تشعشعات قرار گرفتند.
این در حالی است که تاثیرات آزمایش‌های هسته ای مذکور بر لیبی چندان مورد بررسی قرار نگرفته است.
محققانی که به بررسی تاثیر این آزمایش‌ها می‌پردازند با موانع مختلفی مواجه شده‌اند و مقامات فرانسوی، لیبیایی و الجزایری همگی مسئول جلوگیری از تحقیقات هستند.
براساس بررسی‌ها، هزاران نفر در فزان هنوز از آزمایش های فرانسوی انجام شده در دهه 1960 رنج می‌برند؛ منابع محلی می‌گویند که سال 1960 به عنوان سال غافلگیری نیز شناخته می‌شود و مردم و خانه‌ها در آن سال مدفون شدند؛ درد تا امروز ادامه دارد و روزی نیست که یک قربانی سرطان به خاک سپرده نشود.
براساس بررسی‌ها نرخ ابتلا به سرطان به ویژه سرطان ریه در فزان بالا و نرخ باروری در این منطقه پایین است که دلیلش آلوده شدن منابع آب زیرزمینی بر اثر دفن زباله‌های هسته ای است؛ تحقیقات هم نشان دادند که آزمایش‌های مذکور منجر به آلودگی آب‌های زیرزمینی و وجود رادیواکتیویته در آن جا شده است.
این بررسی‌ها تاکید دارند که تاثیر انفجارهای هسته ای معمولا در دو مرحله است: مرحله اول بیماری‌های پوستی و آلرژی‌ها و مرحله دوم تومورهای سرطانی، ناهنجاری‌های ژنتیک و ... به عنوان اثرات درازمدت انفجارهای هسته ای است که بسیاری در صحرای لیبی از آن رنج می‌برند.
