نقش پر رنگ تبلیغات در افزایش سرانه مطالعه/مردم بیشتر اوقات فراغت خود را در فضای مجازی می‌گذارنند
- تبلیغات همواره یکی از ارکان مهم ارتباطات و اطلاعات یک جامعه محسوب می‌شود تبلیغات در حوزه معرفی آثار فرهنگی و معرفی کتاب بسیار بسیار ضعیف عمل کرده است به گفته بسیاری از جامعه نویسندگان اگر یک دهم آنچه در رسانه‌های بزرگی همانند رسانه ملی برای کتاب تبلیغ می‌شد قطعا امروز سرانه مطالعه افزایش یافته و کتاب‌های خوب و ارزشمند از رونق بالایی برخوردار بودند.
تبلیغات برای فروش یک کتاب مهم است، لذا بسیاری از ناشران تلاش دارند تا در کنار چاپ کتاب هم‌زمان به موضوع فروش کتاب و تبلیغ خاص برای آن فکر کنند البته تعدادی از ناشران هم هستند که برایشان این مسئله مهم نیست و معتقدند وقتی کتابی منتشر می‌شود اگر کتاب خوبی باشد، مخاطب خودش آن را پیدا می‌کند و دیگر نیازی نیست که ناشر به دنبال تبلیغ آن باشد.
در این میان کارشناسان حوزه ادبیات نقش تبلیغات را مهم می‌دانند آنان معتقد هستند تبلیغ مناسب یک اثر یکی از مهم‌ترین عناصر فروش اولیه آن اثر هنری محسوب می‌شود از سوی دیگر ما ساز و کار منظمی برای این موضوع نداریم و تقریبا می‌توان گفت که فقط خود ناشر یا کتابفروش هستند که برای فروش کتاب‌هایشان اقدام به تبلیغ می‌کنند، بگذریم از اینکه یکی از انتقادات به استفاده از سلبریتی‌ها در معرفی کتاب‌ها بوده، خیلی‌ها سرسختانه با این مساله مخالفند و برخی هم بسیار موافق و معتقدند اگر این کار درست اتفاق بیفتد می‌تواند در ترغیب مردم برای خواندن کتاب موثر افتد.
***تبلیغات حلقه مفقوده در نشر
یحیی نیازی نویسنده کتاب و محقق ادبیات، پیرامون نقش تبلغات در عرصه ادبیات گفت: تبلیغات بخش عمده و مهم‌ترین بخش پس از چاپ کتاب محسوب می‌شود، در حالیکه بسیاری از ناشران این نکته مهم را به فراموشی سپرده و تبلیغات و همچنین توزیع کتاب‌ها را از اولویت فعالیت‌های خود خارج کردند.
وی در همین راستا ادامه داد: اگر امروز سرانه مطالعه کاهش پیدا کرده به خاطر این مهم است که بسیاری از کتاب‌های مستند و پژوهش محور به مخاطب معرفی نمی‌شود و مخاطب از وجود آنان آگاهی نمی‌یابد در عین حال کتاب‌های در دسترس ظاهرا چنگی به دل نمی‌زند و نمی‌تواند رضایت مخاطبان را بر آورده کند این مهم در کنار افزایش قیمت کتاب زمینه را برای کاهش سرانه مطالعه فراهم کرده است.
***خبر برای بی خبران
نیازی تاکید کرد: تبلیغات برای معرفی کتاب‌ها بسیار مهم است، زیرا مخاطبان را از وجود کتاب‌ها در حوزه‌های مختلف و با موضوعات متنوع آگاه می‌سازد، برای این مهم حتی رویکرد‌های همانند رونمایی از کتاب‌ها نیز مهم و تاثیر گذار است، برگزاری جلسات نقد و بررسی نیز می‌تواند نظر خوانندگان کتاب را جلب کند و در عین حال شرایط را برای باز نویسی بهتر کتاب‌ها فراهم کند، با این حال کمتر انتشاراتی به انجام چنین فعالیت‌های تن می‌دهد و این امر زمینه را برای پنهان ماندن کتاب‌های ارزنده از دید مخاطبان و دوستداران کتاب فراهم می‌کند، شاید اگر انتشاراتی‌ها توجه بیشتری به برگزاری جلسات نقد کتاب‌ها داشتند می‌توانستند در معرفی کتاب‌های منتشر شده بسیار موفق‌تر عمل کنند.
وی انتقادی به انتشاراتی‌های دولتی داشت و افزود: در انتشاراتی‌های خصوصی وقتی کتابی به مرحله انتشار می‌رسد همه توان خود را برای فروش معرفی و رونمایی از کتاب انجام می‌دهند، زیرا هرچه فروش بالاتر باشد بازگشت سرمایه با سرعت بیشتری همراه خواهد بود لذا انتشاراتی‌ها توان خود را برای معرفی کتاب‌ها بکار می‌گیرند، بدین ترتیب یک کتاب زودتر به چرخه تولید و توزیع راه می‌یابد، اما در انتشاراتی‌های دولتی چنین روندی دیده نمی‌شود رویه فعالیت‌های آنان عموما فشل عمل کرده و کتاب‌ها عموما پس از چاپ به حال خود رها می‌شوند و معرفی درستی پیرامون کتاب‌ها شکل نمی‌گیرد.
نویسنده کتاب «جاده استراتژی فاو بصره» تصریح کرد: با نبود تبلیغات مناسب نخبگان نمی‌توانند از کتاب‌های پژوهش محور به عنوان حلقه‌های مفقوده در بخش‌های مختلف استفاده کنند، در صورتی که وقتی کتاب‌ها به خوبی برای مخاطبان معرفی نمی‌شوند کسی از وجود چنین کتاب‌هایی مطلع نبوده و در عین حال کتاب نیز به خوبی در چرخه توزیع قرار نمی‌گیرد.
**ضرورت رصد فضای فرهنگی
فاطمه الیاسی نویسنده کتاب «من خواب دیده ام» به فضای فرهنگی کشور اشاره و اظهار کرد: بنظر می‌رسد سینما و کتاب‌ها و بسیاری دیگر از بخش‌های فرهنگی نتوانستند نظر مخاطبان در جامعه را به خود جلب کنند لذا باید قوی‌تر در این فضا ظاهر می‌شدند مخاطبان علاقه داشتند تا کار‌های موفق تری را شاهد باشند، زیرا کتاب‌های خوب بسیاری طی این سال‌ها تولید شده که ذائقه و انتظار مخاطبان را بالا برده است و توقع جامعه وارد مراحل جدیدی شده که در پی آن کار‌های ارزنده بیشتری باید تولید شود.
این نویسنده کتاب به کارگیری برنامه‌های متعدد همانند نمایشگاه‌های متعدد و پویش‌ها را در جهت متوجه کردن جامعه به سوی اهمیت مطالعه مورد تاکید قرار داد و بیان کرد: سیاستگذاری در حوزه فرهنگ به منظور برگزاری نمایشگاه‌های کتاب چه به صورت مجازی و فیزیکی قدمی ارزنده و تاثیر گذار خواهد بود در این راستا استفاده از پویش‌ها با عناوین مختلف بسیار مهم و عملیاتی خواهد بود و می‌تواند اذهان جامعه را به سوی ارزش کتاب و کتابخوانی متوجه کند.
***نقش طلایی تبلیغات
وی نقش تبلیغات برای معرفی کتاب‌ها را مهم دانست و ابراز کرد: تولید و تهیه محتوای با کیفیت از یک سو و ایجاد تبلیغات به منظور معرفی کتاب‌ها برای جامعه از سوی دیگر نکات کلیدی و اثر گذار بر افزایش سرانه مطالعه و در عین حال خرید کتاب خواهد بود. این مقوله‌ای طلایی و کاربردی برای جلب توجه جامعه به سوی سرانه مطالعه است مردم از وجود کتاب‌های خوب تولید شده آگاهی ندارند لذا باید بیشتر کتاب‌های خوب را در تبلیغات معرفی کرد، زیرا چنانچه کتاب‌های خوب مورد توجه و تبلیغات قرار نگیرد و مخاطب را تامین نکند پاسخی منفی از سوی مخاطبان دریافت می‌شود در چنین شرایطی تبلیغات نیز بعد از مدتی تاثیر و برد خود را از دست خواهد داد.
***فراموش شدگان
الیاسی نقش تبلیغات را مهم ارزیابی و خاطرنشان کرد: کتاب‌های که تولید می‌شوند، اما مورد تبلیغ و یا به عبارتی مورد حمایت رسانه‌های تبلیغاتی قرار نمی‌گیردند پس از انتشار به فراموشی سپرده می‌شود در حالی که دیده نشده‌اند این اتفاقی دردناک بوده که برای بسیاری از کتاب‌ها رخ داده است.
اگر امروز مردم به افزایش سرانه مطالعه توجهی ندارند دلیلش را باید در عدم اشاعه فرهنگ مناسب مطالعه در کشور دانست از سوی دیگر برنامه ریزی مناسبی برای اوقات فراغت در بین مردم وجود ندارد، آن‌ها بیشترین زمان خود را در فضای مجازی می‌گذرانند این امر در گروه سنی جوانان بیشتر دیده می‌شود.