سرنوشت قیمت کاغذ و عرصه چاپ و نشر در سال جدید چه می‌شود؟
- از آنجا که کاغذ یک کالای وارداتی محسوب می‌شود لذا قیمت آن نیز وابسته به قیمت‌های بازار‌های جهانی است اکنون که قیمت کاغذ در بازار جهانی افزایش پیدا کرده خرید این کالا از بازار نیز با قیمت‌های بالاتری انجام خواهد شد لذا پیش بینی می‌شود کاغذ‌هایی که در آینده خریداری می‌شود با قیمت بالاتری وارد بازار داخل شود.
اما موضوع نگران‌کننده شیوه برخورد مسئولان و دولت با مشکل کاغذ است، تجربه سال‌های گذشته نشان داده است هر زمان که بازار با التهاب روبرو شده دولت ارز را به مانند مسکنی برای کاغذ تزریق کرده و آرامش نسبی حداقل در بخش فرهنگ حاکم شده و دوباره با اتمام این مسکن موقت بازار التهاب خود را بازیافته است.
کاغذ یک کالای استراتژیک است که اهمیت بسیار زیادی دارد و در یکی دو سال اخیر حواشی بسیاری را در بر داشته است ولی باز شدن پای دلالان سبب شد تا طی چند سال اخیر بازار کاغذ دچار فراز و فرود فراوانی شود در این میان خبر‌های متنوعی از میزان احتکار کاغذ نیز وجود داشت، آخرین خبر‌ها در سالی که گذشت حکایت از آن داشت که در یک انبار میزان بسیاری کاغذ احتکار شده بود که ارزش این کالای قاچاق احتکار شده بیش از یک میلیارد ریال برآورد شد.
با بر هم خوردن سطح عرضه و تقاضا در بازار کاغذ زمینه برای افزایش قیمت کاغذ فراهم شد و بازار کاغذ برای ناشران دستخوش تغییر و افزایش قیمت شد این امر در طی دو سال اخیر کار را برای ناشران سخت دشوار کرده است.
***انتشاراتی‌هایی که بسته شدند
هومان حسن پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در گفت‌وگو با میزان فضای حاکم بر حوزه نشر را مورد بررسی قرار داد و افزود: متاسفانه رکود همچنان در حوزه نشر شرایط را برای ادامه حیات بسیاری از ناشران و تولیدکنندگان کتاب سخت و دشوار کرده است با نگاهی به میزان تولیدات کتاب همچنین میزان فروش کتاب در کتابفروشی‌ها می‌توان فهمید که حجم ضرر و زیان‌های حوزه نشر بسیار زیاد بوده لذا کتاب زیادی در طی این مدت تولید نشده و فضای حوزه نشر همچنان غبارآلود از رکود است. دشواری‌هایی که شرایط اقتصادی کرونا بر ناشران تحمیل کرد و تعطیلی‌هایی که طی سال بر حوزه نشر و فروش کتاب تحمیل شد راه را برای برون رفت از چالش‌های موجود در حوزه نشر فراهم نکرد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۴۰ درصد ناشران ضرر‌های بسیار شدیدی کردند برخی نیز با چنگ و دندان تلاش دارند تا این دوره را پشت سر بگذارند تعدادی از ناشران نیز نتوانستند دشواری‌های اقتصادی را تاب بیاورند و منحل شدند با توجه به این موارد پیش بینی در مورد آینده نشر در ابهام است، زیرا مسئله کاغذ همچنان لاینحل باقی مانده و تامین آن برای ماه‌های آینده با، اما و اگر‌های فراوانی روبروست حتی ناشران فعال و توانمند نیز در این شرایط به سختی می‌توانند روزگار بگذرانند.
وی پیرامون وام‌های ارائه شده به ناشران خاطرنشان کرد: تسهیلات و کمک‌هایی که به ناشران انجام می‌شود تنها حکم یک مسکن را دارد که برای مدتی کوتاه می‌تواند بخشی از مشکلات آنان را حل کند وقتی صحبت از تولید به میان باشد وام‌ها تنها می‌توانند مشکلات را عقب بیاندازند و نمی‌توانند به حل چالش‌ها کمک کنند.
***قیمت کاغذ بالا می‌رود
غلامرضا شجاع، عضو کمیته تعیین قیمت کاغذ کشور به قیمت کاغذ در سال آینده اشاره و بیان کرد: قیمت کاغذ در سال آینده افزایش بیشتری خواهد یافت این افزایش قیمت برای کاغذ‌هایی همانند کاغذ چاپ و تحریر همچنین کاغذ روزنامه بسیار چشم گیر خواهد بود این در حالی است که میزان کاغذ تولیدی در داخل حدود پنج درصد است و نمی‌تواند پاسخگوی نیاز داخلی باشد.
وی پیرامون نامه نگاری‌های انجام شده با وزارت صمت اظهار کرد: نامه نگاری‌هایی برای بررسی و چاره اندیشی به جهت جلوگیری از قیمت کاغذ در بازار انجام شده در این مسیر رئیس اتحادیه واردکنندگان کاغذ نیز برای حل چالش‌های موجود برای واردات کاغذ با ارز نیمایی و طولانی شدن پروسه درخواست واردات کاغذ پا به میدان گذاشته، از این رو تلاش برای کاهش زمان پروسه درخواست ها‌ی واردات کنندگان کاغذ که مدت زیادی را به خود اختصاص داده بود مورد پیگیری قرار دارد.
عضو کمیته تعیین قیمت کاغذ کشور به درخواست‌های مطرح شده اشاره و خاطرنشان کرد: در نامه‌های ارسال شده به مسئولان امر دو مقوله به صورت کاملا مشخص مطرح شده است ابتدا چاره اندیشی برای جلوگیری از بحران کاغذ به علت کمبود آن در آینده‌ای نزدیک و تشکیل کارگروه کاغذ و تنظیم بازار به جهت حفظ آرامش در بازار این کالای استراتژیک بوده است.
*** تعادل بازار
سید‌حسن میرباقری، رئیس انجمن واردکنندگان کاغذ و مقوا، در این رابطه معتقد است: ثبات موجود در بازار کاغذ شکننده است و باید برای تداوم ثبات اقدامات لازم در نظر گرفته شود تا در آینده شاهد افزایش قیمت کاغذ در بازار نباشیم چرا که برهم خوردن تعادل بین عرضه و تقاضای این کالای استراتیک نتایج ناخوشایندی همانند افزایش قیمت کاغذ را به دنبال دارد.
وی بیان کرد: واردات کاغذ تحریر با توجه به رکودی که در بازار دارد، سود چندانی ندارد. از سوی دیگر، وزارت ارشاد نیز به دنبال وادرات با ارز ۴۲۰۰ تومانی است که طبیعتاً بسیاری از واردکنندگان این نوع کاغذ به سمت واردات دیگر کاغذ‌ها رفته‌اند.
رییس اتحادیه واردکنندگان کاغذ تاکید کرد: برای حفظ تعادل قیمت و جلوگیری از نوسانات قیمت کاغذ باید زمینه تسهیل واردات برای واردکنندگان فراهم شود تا بدین وسیله شاهد افزایش قیمت کاغذ در بازار نباشیم در گذشته شرایط برای واردات اینگونه نبود و وارد کنندگان با حداقل سرمایه حداکثر کالا را وارد می‌کردند و با مشکلات متعدد روبرو نبودند در عین حال ریسک واردات کالا برای واردکنندگان نیز در طی سال‌های اخیر بسیار بالا رفته و همه مسئولیت بر عهده خود واردکنندگان است.
میر باقری ابراز کرد: از آنجا که کاغذ یک کالای وارداتی محسوب می‌شود لذا قیمت آن نیز وابسته به قیمت‌های بازار‌های جهانی خواهد بود اکنون که قیمت کاغذ در بازار‌های جهانی افزایش پیدا کرده خرید این کالا از بازار نیز با قیمت‌های بالاتری انجام خواهد شد لذا پیش بینی می‌شود کاغذ‌هایی که در آینده خریداری می‌شود با قیمت بالاتری وارد بازار داخل شود از سوی دیگر افزایش قیمت حمل و نقل نیز تاثیر مستقیم بر قیمت کالا‌های وارداتی خصوصاً کاغذ می‌گذارد.
***کاغذ‌های دپو شده
رئیس انجمن واردکنندگان کاغذ و مقوا تصریح کرد: طبق بخشنامه جدیدی که دی ماه صادر شده است، اگر از ثبت سفارش یک کالا چند ماه گذشته باشد، با وجود اینکه قبلاً مجوز‌ها اخذ شده، اما برای ترخیص باید توسط سیستم تأییدیه انجام شود؛ بنابراین واردکننده‌ای که کالا را وارد کرده برای تمدید ثبت سفارش قبلی با مشکل مواجه شده است.
میرباقری افزود: اکنون حجم زیادی از کاغذ و مقوا در گمرک دپو شده است و واردکننده نتوانسته کالای خود را ترخیص کند، اینگونه مشکلات موجب می‌شود که در آینده نزدیک قیمت این دو کالا در بازار افزایش یابد و واردکننده نیز فعلاً به دنبال واردات نرود.
*** تلاش برای تسهیل واردات کاغذ
یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیرامون موضوع کاغذ در آخرین اظهارات خود تاکید کرد: دولت به موضوع کاغذ توجه ویژه‌ای دارد و تمام تلاش‌ها برای واردات کاغذ در حال انجام بوده همچنین در این زمینه با کارخانه‌های داخلی مذاکراتی شده است تا بخشی از نیاز نشر کشور در حوزه کتاب‌های درسی از سوی کارخانه‌های داخلی تامین می‌شود.
احمدوند خاطرنشان کرد: کاغذ ارز دولتی جوابگوی صنعت نشر کشور نیست، اما کمک حال ناشران است لذا از زمان تشکیل کارگروه تخصیص کاغذ در خانه کتاب و ادبیات ایران پنجاه روز گذشته است و در این مدت ۱۰ جلسه تشکیل شد که در این جلسات برای تعدادی از ناشران تخصیص کاغذ تصویب و در حال دریافت هستند. دولت نیز به موضوع کاغذ توجه ویژه‌ای دارد تمام تلاش‌ها برای واردات کاغذ در حال انجام بوده همچنین در این زمینه با کارخانه‌های داخلی مذاکراتی شده است تا بخشی از نیاز نشر کشور در حوزه کتاب‌های درسی از سوی کارخانه‌های داخلی تامین می‌شود.