بازتاب دومین نمایشگاه مجازی کتاب در خیابان انقلاب/کتابفروشیها نیازمند راهکاری برای فروش کتاب!
- دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران آخرین روز خود را پشت سر گذاشت، به گفته بسیاری از فعالان عرصه کتاب دومین نمایشگاه مجازی کتاب با استقبال قابل توجهی روبرو شد و توانست بازار نشر را تحت تاثیر خود قرار دهد استقبال بالای مردمی از خرید کتاب از دومین نمایشگاه کتاب و با توجه به تخفیفات و پست بدون هزینه کتاب‌ها مورد اقبال قرار گرفت و به کسادی بازار کتاب فروشان منتهی شد.
حا با پایان نمایشگاه مجازی میزان در گزارشی میدانی به بازتاب این رویداد مهم ادبی در بازار کتاب خیابان انقلاب پرداخته است که در ادامه خواهید خواند:
خیابان انقلاب همانند همیشه شلوغ و پر جنب و جوش به نظر می‌رسد، اما کتابفروشیها و انتشاراتی‌ها مشتری‌های چندانی ندارند، بازار کتاب‌های دست دوم و فروش مقاله همچنین دانشنامه‌ها همچنان داغ است، اما کتابفروشیها ساکت و بی جنب و جوش هستند این مهم برای کتاب فروشی‌های غیردرسی به وضوح نمایان است برای بررسی شرایط و تأثیر دومین نمایشگاه مجازی کتاب سری زدم به یکی از کتابفروشیها، برای ورود به آن پله‌ها را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشتم و وارد کتابفروشی شدم از فروشنده کتاب پیرامون میزان فروش کتاب‌ها سوال کردم او در پاسخ به من گفت: نمایشگاه مجازی کتاب تاثیر چندانی بر فعالیت کتابفروشیها نداشته است کسانی که علاقه‌مند به کتاب هستند همچنان حضوری به مغازه کتابفروشیها آمده و کتاب‌های مورد نظر خود را خریداری می‌کنند لذا نمی‌توان گفت که برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تاثیری بر فعالیت کتابفروشیها داشته است.
وی تصریح کرد: فروش کتاب با زمانی که نمایشگاه مجازی کتاب برگزار نشده بود چندان تغییری نکرده است این مهم به خصوص برای کتابفروشی‌هایی که به فروش کتاب‌های دانشگاهی و یا کتاب‌های کمک آموزشی می‌پردازند تحولی را در بر نداشته است.
به سمت درب خروجی کتاب فروشی بار دیگر پله‌ها را یکی پس از دیگری طی می‌کنم و وارد خیابان اصلی میشوم به کتابفروشی دیگری وارد میشوم فروشنده کتاب پیرامون خرید و فروش کتاب با توجه به برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب بیان کرد: از آبان ماه سال جاری متاسفانه بازار خرید و فروش کتاب در رکودی شدید قرار دارد این موضوع برای کتابفروشیها که تنها ۲۵ درصد روی کتاب‌های خود سود می‌برند روند فعالیتی نامناسب را به دنبال دارد در عین حال کتابفروشی‌هایی که مستاجر بوده و هر از چندگاهی مجبور هستند تا بر میزان قیمت مکان‌های استیجاری خود اضافه کنند شرایط سخت‌تر و دشوارتر شده است.
وی در همین راستا ادامه داد: چهار کتاب فروشی در طی این چند ماه گذشته تغییر کاربری داده و به اغذیه فروشی تبدیل شده اند برگزاری نمایشگاه‌هایی همچون نمایشگاه مجازی و یا نمایشگاه فیزیکی همواره سبب شده است تا خرید و فروش از کتابفروشیها کاهش چشمگیری پیدا کند این مهم با توجه به شرایط سخت اقتصادی امروز برای ادامه فعالیت کتابفروشیها با دشواری فراوانی همراه شده است.
*** کتاب در سایه لوازم و التحریر
مغازه‌ها را یکی پس از دیگری طی می‌کنم بعضی از این مغازه‌ها کاملاً سوت و کور هستند و خبری از مشتری و یا علاقمند به کتاب در آن‌ها دیده نمی‌شود، اما برخی دیگر پر جنب و جوش هستند و افرادی هستند که برای خرید کتاب پشت ویترین‌ها و یا داخل کتاب فروشی‌ها حضور پیدا کردند البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که عمدتاً کتابفروشی‌هایی که در کنار کتاب‌های خود کالا‌های تزیینی و یا لوازم تحریر می‌فروشند بیشتر مورد اقبال مردم قرار می‌گیرند این کتاب فروشی‌ها شلوغ هستند و معمولاً بخشی که لوازم التحریر در آن متمرکز شده است شلوغ‌تر از سایر نقاط کتابفروشی است.
کتابفروشی دیگری که نمایی بسیار جذاب و جالب داشت، نظرم را جذب می‌کند وارد کتابفروشی میشوم و از فروشنده کتاب پیرامون میزان حضور علاقه‌مندان به کتاب در طول زمان برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب سوال می‌کنم او در پاسخ بیان کرد: فروش کتاب ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به قبل از دومین نمایشگاه مجازی کتاب کاهش پیدا کرده است این مهم با توجه به برچیده شدن طرح فصلی کتاب شرایط را برای ادامه فعالیت کتابفروشیها با دشواری ویژه‌ای همراه کرده است البته برخی از کتابفروشیها برای اینکه بتوانند به حیات خود ادامه دهند دست به تبلیغات در فضای مجازی زده و از طریق فضای مجازی و معرفی کتاب‌های خود اقدام به فروش می‌کنند، اما با این حال نمایشگاه مجازی کتاب تاثیر قابل توجهی را بر فروش کتابفروشیها داشته که این مهم را نمی‌توان انکار کرد.
وی اجرای طرح فصلی کتاب را مسیری در راستای کمک به کتاب فروشی‌ها دانست و ابراز کرد: از زمانی که طرح تسهیلات فصلی کتاب برداشته شده تعداد کمتری از افراد برای خرید کتاب مراجعه می‌کنند، زیرا تخفیف‌های در نظر گرفته شده گزینه‌ای مناسب با توجه به مشکلات اقتصادی محسوب می‌شد تا افراد بیشتری به خرید کتاب تمایل پیدا کنند، زیرا هم اکنون سبد خانوار‌ها از خرید فرهنگی و خصوصا کتاب کاملا خالی شده است.
این فروشنده مسن به تبلیغات پیرامون کتاب‌ها اشاره و بیان کرد: تبلیغات در کنار تخفیف‌های در نظر گرفته شده در نمایشگاه مجازی کتاب سبب جلب توجه جامعه به سوی خرید کتاب از فضای مجازی شده لذا خبری از خرید و فروش در فروشگاه‌ها و کتابفروشیها نیست.
***علل عدم کیفیت در انتشارات دولتی
وی برخی از فساد‌های موجود در انتشاراتی‌های دولتی را مورد بررسی قرار داد و ابراز کرد: از آنجا که سرمایه از آن مدیر انتشاراتی‌های دولتی نیست لذا دستور چاپ برخی از کتاب‌ها از بالا و یا سفارشی توسط برخی به صورت دستوری داده می‌شود بدین ترتیب کتاب‌های خوب و با محتوا در این نوع انتشاراتی‌ها کمتر به چاپ می‌رسد کتاب‌های سفارشی در انتشاراتی‌های دولتی سبب می‌شود تا امکان چاپ کتاب برای همه نویسندگان از بین برود و بسیاری از کتاب‌های خوب نتوانند به مرحله چاپ و انتشار برسند.
این کتاب فروش تاکید کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید برای ایجاد کتاب‌های ارزشمند فیلتر‌های ویژه قرار دهد در عین حال انتشار کتاب‌های بی کیفیت زمینه را برای بی‌علاقگی جامعه به سوی مطالعه کاهش می‌دهد و این امر به کاهش سرانه مطالعه در کشور می‌انجامد و این خود یک آسیب برای تولید و نشر کتاب‌های باکیفیت محسوب می‌شود.
***کتابفروشیها در حاشیه
به سراغ یک ناشر که خود یک کتابفروشی در خیابان انقلاب دارد می‌روم و با او در مورد تاثیرات دومین نمایشگاه مجازی کتاب گفت‌وگو کردم، وی ابراز کرد: من یک ناشرم و امسال نیز در دومین نمایشگاه مجازی کتاب شرکت کردم و استقبال امسال مردم از دومین نمایشگاه مجازی کتاب بسیار خوب بوده است.
وی در همین راستا ادامه داد: مشتریان به شکل حضوری در کتاب فروشی‌ها حاضر نمی‌شوند این کاهش حضور از دوسال پیش و با شکل گیری کرونا و به دنبال آن مشکلات اقتصادی ناشی از این بیماری افت بسیار جدی به خود گرفت البته سایت فروش کتاب‌ها به صورت مجازی شکل گرفت و تلاش شد تا در سایه تکنولوژی روز، مشتریان را به خود جذب کنند که تا حدودی موفق بودند، اما کتاب فروشی‌ها ضعیف و ضعیف‌تر شدند در سال‌های گذشته ما پنجشنبه‌ها و جمعه‌هایی را داشتیم که همانند نمایشگاه فیزیکی کتاب پر رونق بود، ولی الان چنین شرایطی دیگر دیده نمی‌شود.
این ناشر بیان کرد: اکنون اکثر ناشران خودشان سایت دارند و حتی توزیع کنندگان نیز از طریق فضای مجازی کتاب‌ها را می‌فروشند، اما مهمترین بخش که همان کتاب فروشی‌ها هستند در حال خاموشی و نابودی هستند. این یک آسیب فرهنگی است که می‌شود با برنامه‌ای کارشناسی شده و پژوهش محور که قابلیت اجرایی دارد برای ادامه فعالیت کتاب فروش‌ها به اجرا گذاشته شود من این سئوال را از مسئولان فرهنگی دارم که به جز در نظر گرفتن منافع ناشران که گام‌های موثری در این زمینه برداشته شده آیا راهکاری هم برای بهبود وضعیت کسب و کار کتابفروشیها انجام شده است؟.
وی اظهار کرد: اگرچه من یک ناشرم، اما وقتی خودم را بجای کتاب فروشان می‌گذارم می‌خواهم بدانم چه برنامه راهبردی و قابل اجرایی در جهت منافع کتاب فروشی‌هایی که عضو اتحادیه هستند شکل گرفته است؟ چرا بسیاری از ناشران از معافیت‌های مالیاتی بهره می‌برند، اما کتاب فروشی‌ها این شرایط را ندارند؟
این کتاب فروش به دومین نمایشگاه مجازی کتاب اشاره و بیان کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اقدامی موثر به برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب پرداخته است که برای ناشران موثر و مفید بوده، اما کتاب فروشان ضرر می‌کنند و این آسیبی بسیار خطرناک برای جامعه خواهد بود.
وی در مورد تخلفات شکل گرفته توسط طرح فصلی کتاب ابراز کرد: در طرح فصلی که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نظر گرفته شده بود و در آن تخلفاتی شکل می‌گرفت و برخی از کتاب فروشی‌ها با کمک کد ملی چند تن از دوستان و یا نزدیکان خود به تخلف می‌پرداختند لذا این طرح جمع آوری شد.