صالحی: خواجوی کرمانی چهره ارزشمند ادبیات فارسی است

احمدرضا صالحی در گفت‌وگو با میزان پیرامون خواجوی کرمانی گفت: کمال‌الدین ابوالعطاء محمود بن علی‌بن محمود، معروف به «خواجوی کرمانی» شاعر نیمه قرن هشتم محسوب می‌شود، آرامگاه خواجو در تنگ الله اکبر شیراز واقع شده و به عنوان یکی از شاعران عهد مغول از او نام برده می‌شود.

وی در همین راستا ادامه داد: اشعار خواجوی کرمانی هم غنای معنوی دارد و هم توانسته بر روند رشد ادبیات و شعر فارسی تاثیرات قابل توجهی داشته باشد، از این روز می‌توان او را یکی از ادبای توانمند در عرصه خلق آثار ارزشمند شناسایی کرد، خواجوی کرمانی بیش از چهل هزار بیت شعر سروده که در جای خود باید از آن‌ها به عنوان گنجینه گران‌بها و ارزشمندی برای تاریخ شعر و ادبیات نام برد.

صالحی در مورد ادبیات ایران ابراز کرد: نگاهی به تاریخ ادبیات فارسی نشان می‌دهد که چهره‌های بزرگی ظهور و بروز کردند، اما متاسفانه اطلاعات چندانی در مورد آن‌ها در دست نیست با این همه به جرات می‌توان گفت، که خواجوی کرمانی چهره ارزشمند ادبیان فارسی است که کمتر از او یاد می‌شود و آثارش کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است.

وی در مورد جنس شعر خواجوی کرمانی بیان کرد: شعر خواجوی کرمانی شعری فصیح با مضامین عرفانی در غزلیات است، امّا این شاعر توانسته تاثیر عمیقی بر شاعران بعد از خود خصوصا حافظ داشته باشد و به مضامینی همانند مبارزه با ریا و بی‌اعتباری دنیا و به خوبی پرداخته است، او در شعر به سبک سنایی غزل‌سرایی می‌کرده و در مثنوی نیز سعی داشته به تقلید از فردوسی حماسه‌سرایی داشته باشد.

*** تصویرسازی زبده

این ادیب شناس در مورد اشعار خواجوی کرمانی تصریح کرد: خواجوی کرمانی برای جذاب نمودن اشعار خود از شگرد‌های هنری و خیالی استفاده می‌کرد لذا دیدن رد پای دانش او در خلق تصاویر زیبا برای اشعارش وی را به یکی از ادبای بزرگ تبدیل کرده است، تصاویری که از آن‌ها به عنوان «استعاره‎» نیز یاد می‌شود. خواجوی کرمانی در کناره استعار‌ه‌ها از تشبیه نیز اسفاده کرده و این مهم اشعارش را زیباتر کرده است.

صالحی شباهت استعار‌ه‌های خواجوی کرمانی و حافظ را مورد برررسی قرار داد و اظهار کرد: استعاره‌های زیبای به‌ کار گرفته شده‎ توسط خواجوی کرمانی یادآور استعاره‌های حافظ است، به نحوی که اگر نام‎ شاعر‎ ذکر‎ نشود شاید بسیاری، از قدرت تشخیص ابیات خواجوی کرمانی از ابیات حافظ را نداشته باشند. استعاره در شعر‎ وی از بسامد بالایی برخوردار است؛ هرچند که استعارات به‌ کار رفته نیز‎ در شعر شاعران پیشین‎ و هم عصر او فراوان یافت می‌شود، ولی خواجوی کرمانی استعاره را با جذابیت خاص و ویژه خود بکار برده و تصاویر خیالی و ادبی زیبایی را آفریده است.

***خواجوی کرمانی مربی حافظ

وی میزان اطلاعات و دانش خواجوی کرمانی را مورد بررسی قرار داد و ابراز کرد: خواجوی کرمانی در ریاضیات، طب و هیئت نیز صاحب نظر بوده همچنین طنز و انتقادات اجتماعی از شرایط آن روزگار در اشعار وی بسیار دیده می‌شود او در قصیده، مثنوی، و غزل طبعی توانا داشته، به طوری که گرایش حافظ به شیوهٔ سخن‌پردازی خواجوی و شباهت شیوهٔ سخنش با او کاملا مشهود بوده، وی صد‌ها بیت شعر در مدح «اهل بیت (ع)» سروده است.

***آثار ارزنده خواجوی

این ادیب شناس به آثار خواجوی کرمانی اشاره و ابراز کرد: آثار منثور خواجوی کرمانی رساله‌‌ای چهارگانه‌ای است، با نثری مسجّع و مصنوع، و بسیار بیش از شعر او آراسته به آیات قرآنی. رسایل چهارگانهٔ خواجوی کرمانی عبارتند از سراجیّه، شمس و سحاب، شمع و شمشیر و نمد و بوریا که هر کدام جذابیت‌های خاص خود را دارند.

*** گمنام اما بلند آوازه

صالحی معرفی بزرگانی همچون خواجوی کرمانی را امری مهم برای جامعه دانست و خاطرنشان کرد: ادیبان بزرگی در سرزمین ایران رشد کرده و پتانسیل‌های خوبی را برای شاعران پس از خود فراهم آورند، اما از بسیاری جز نامی کوتاه چیزی باقی نمانده است لذا جلب نظر جامعه نسبت به این ادیبان و صاحب نظران حوزه شعر و ادبیات فارسی بسیار مهم است و نشان می‌دهند غنای فرهنگ ایران زمین تا چه حد گسترده است.