از وضعیت قیمت کاغذ گرفته تا بازار چاپ و نشر همچنان درگیر اما و اگرهای بی‌پایان!
- با افزایش قیمت کاغذ تب و تاب تولید کتاب نیز رو به کاهش رفته است، زیرا هزینه‌های سر سام آور تامین کاغذ از بازار آزاد، قیمت تمام شده کتاب‌ها را تا حدود قابل توجهی افزایش داده بنابراین این روند به معنای کاهش استقبال مخاطب و در پی آن رکود بیش از پیش صنعت نشر خواهد بود، در این میان اما برخی از ناشران از چرخه فعالیت خارج شده و سایر انتشاراتی‌ها با کاهش فعالیت روزگار را می‌گذرانند.
به گفته بسیاری از ناشران نیز ادامه فعالیت بدون وجود کاغذ دولتی امکان پذیر نیست بدین ترتیب در هشتم آذر ماه با تشکیل نخستین جلسه کمیته تخصیص کاغذ به ناشران در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که به درخواست ۱۲۲ ناشر برای دریافت کاغذ برگزار شد مصوباتی در نظر گرفته و به تصویب رسید که در ادامه توسط معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ شد، این مصوبه حاکی از این امر بود که توزیع عادلانه کاغذ به ناشران فعال و نظارت دقیق بر مصرف کاغذ‌های تخصیص داده شده در دستور کار کمیته تخصیص کاغذ به ناشران قرار گیرد.
اما پس از تشکیل دومین جلسه کمیته تخصیص، توزیع و نظارت بر کاغذ درخواست ۱۰۹ ناشر دیگر برای دریافت کاغذ تصویب شد.
برخی از اهالی ناشران معتقدند که میزان کاغذ در نظر گرفته شده برای ناشران ناچیز است لذا توزیع و فروش این کاغذ تاثیری در گران شدن کاغذ ندارد، در واقع علت گران شدن کاغذ به نبود نظارت درست در این زمینه برمی‌گردد.
***ناشران در انتظار کاغذ دولتی
به هر حال شرایط برای ادامه فعالیت ناشران، خبر از دشواری‌ها فراوان مسیر تولید کتاب دارد و لزوم بررسی و رفع معایب و آسیب‌ها از جمله مهمترین رویکرد‌هایی است که باید در این زمینه در نظر گرفته و اجرایی شود.
هومان حسن‌پور رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در گفت‌وگو با میزان پیرامون کاغذ دولتی گفت: آخرین خبر‌ها نشان می‌دهد بخش کوچکی از کاغذ‌های دپو شده در انبار‌های ۲ وارد کننده کاغذ آزاد شده و در حال تحویل به تعاونی ناشران است، اما میزان این کاغذ‌ها بسیار کم است و نمی‌تواند پاسخگوی نیاز ناشران باشد.
وی در همین راستا ادامه داد: رکود در حوزه نشر بسیار عمیق است و برای ترمیم این زخم عمیق باید برنامه‌های دیگری را در نظر گرفت، چون دولت تغییر کرده و ساز و کار‌های جدیدی برای این حوزه در نظر گرفته شده است پس اظهار نظر در این مورد بسیار زود است.
***پای دلالان در میان است
حسن‌پور اضافه کرد: هر بازاری نسبت به تصمیمات و واکنش‌های اخذ شده عکس العمل‌های ویژه‌ای را در پیش می‌گیرد. قیمت‌هایی که اکنون در بازار کاغذ آزاد وجود دارد واقعی نیستند و دلالان نیز در این زمینه در پی کسب منافع خود هستند تا بتوانند از بازار سود کسب می‌کنند این در حالیست که ما از ابتدای امسال شاهد تزریق تسهیلات و کاغذ دولتی به هیچ ناشری نبودیم در این شرایط ناشران نیز مجبور هستند تا با کاغذ آزاد به فعالیت ادامه دهند و این علاوه بر افزایش قیمت کتاب‌ها تبعات دیگری برای حوزه نشر و همچنین مخاطبان دارد که ناخوشایند است.
*** در انتظار کاغذ
در این میان همچنین حسین گلدوست نویسنده کتاب پیرامون تاثیر تسهیلات در نظر گرفته شده و تعرفه فرهنگی برای حوزه نشر گفت: صنعت نشر به خاطر چالش‌های متعدد خصوصا در حوزه اقتصادی با بحران‌های بزرگی روبرو شده و هر چه زمان می‌گذرد مشکلات بیشتر می‌شود چنانچه تسهیلات خصوصا ارائه کاغذ دولتی انجام شود شاهد بهبود شرایط نشر خواهیم بود.
وی در همین راستا ادامه داد: بزرگترین و مهمترین چالش امروز کمبود و گرانی قیمت کاغذ در حوزه نشر است گفت‌وگو‌های من با ناشران بزرگ مانند انتشارات امیرکبیر نشان می‌دهد که کتاب‌های ارزنده وجود دارند که در نوبت چاپ قرار گرفته‌اند، ولی به دلیل عدم وجود شرایط و کاغذ کافی هنوز منتشر نشده اند.
گلدوست در همین راستا ابراز کرد: تخصیص کاغذ به ناشران می‌تواند آنان را برای مدتی پابرجا نگه دارد و جانی دوباره به حوزه نشر دهد، اما باید در نظر داشته باشیم که ارائه کاغذ دولتی نیز برای مدتی تاثیرگذارتر خواهد بود به عبارت دیگر همانند یک چسب زخم عمل خواهد کرد و برای حل مشکل اصلی باید تدابیر راه گشا در نظر داشت. وجود کارخانه‌های کاغذ و استفاده از ظرفیت‌های آنان قیمت این کالای استراتژیک را در بازار نشر تخت تاثیر قرار داده و در عین حال پشتوانه‌ای برای تامین کاغذ داخلی محسوب می‌شود.
مهدی قربانی مدیر انتشارات «حماسه یاران» نیز پیرامون کاغذ و مشکلات حوزه نشر تصریح کرد: در حوزه نشر مشکلات متعددی وجود دارد و عمده‌ترین آن‌ها افزایش قیمت کاغذ است، بالا بودن قیمت کاغذ سبب شده که بسیاری از کتاب‌ها منتشر نشود. این شرایط برای همه انتشاراتی‌ها رخ داده و روند انتشار کتاب را مختل کرده است. انتشارات حماسه یاران در حال حاضر کتاب‌های ارزشمند و پر محتوایی را تولید کرده که در نوبت انتشار باقی مانده‌اند.
***کمبود نقدینگی
وی ابراز کرد: قیمت‌های سرسام‌آور کاغذ و کمبود نقدینگی از سوی ناشران سبب شده، چرخه تولید و توزیع کتاب با مشکلات عدیده‌ای روبرو شود. حتی کتاب‌هایی که نیازمند تجدید چاپ هستند را نمی‌توانیم چاپ کنیم. همین کتاب «تن‌ها گریه کن» نیز که به زودی نیازمند تجدید چاپ خواهد بود به خاطر وضعیت نابسامان کاغذ، نگرانی‌هایی را با خود به همراه خواهد داشت. جای تاسف است که آهنگ انتشار اینگونه کتب که پیام‌رسان فرهنگ انقلاب هستند کند شده و این وقفه به دلیل قیمت بالای کاغذ و نبود تسهیلات مناسب در عرصه نشر است. بی‌شک ادامه مسیر چاپ این کتاب‌ها نیاز به همراهی و همکاری از سوی مسئولین مرتبط دارد.