منزلت و شخصیت «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)»/ارادت سیدالکریم به «ائمه معصومین(ع)»
رضا باقری در گفت‌وگو با میزان پیرامون سیره اخلاقی حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» گفت: حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» از نوادگان «امام حسن (ع)» هستند. محدث نوری نیز درباره فضایل نهفته در وجود ایشان می‌گوید: حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» مردی پارسا، امانتدار، صادق در گفتار، عالم به امور دینی، معتقد به توحید و عدل بود و احادیث فراوانی می‌دانستند در عین حال تقوا پیشگی و درستکاری ایشان باعث بلندی جایگاه و مقام حضرت نزد «ائمه اطهار (ع)» بود و به خاطر کرامت طبع، عزت نفس و خدمت به محرومان ایشان را به «السید الکریم» ملقب کردند.
وی در همین راستا ادامه داد: حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» یکی از بهترین یاران ولی زمان خود و از وکلا بودند و همکاری بسیاری با «ائمه معصومین (ع)» داشتند، از آنجا که «امام صادق (ع)» در دوران امامت خود یک سازمان ایجاد کردند تا بدین وسیله بتوانند با شیعیان در سراسر سرزمین‌های اسلامی ارتباط برقرار کنند، این سازمان «وکلا» نام داشت و همانند شریان‌های خونی عمل می‌کرد، نظرات و افکار شیعه را به صورت مخفیانه گسترش می‌داد.
***«محدث»؛ یکی از القاب حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)»
وی در مورد حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» بیان کرد: حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» در بین علما به عنوان محدث مطرح هستند ایشان فن جمع آوری احادیث و طبقه بندی روایات را می‌دانستند و در این زمینه بسیار توانمند بودند لذا حضرت عبدالعظیم از محدثین محسوب می‌شوند.
باقری به توانمندی حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» اشاره و ابراز کرد: حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» یکی از یاران بزرگ اسلام به شمار می‌روندد، شیخ صدوق در کتابی با عنوان «جامع اخبار عبدالعظیم» مجموعه‌ای از روایات را گردآوری کرده است که شامل احادیثی بی‌واسطه از «ائمه معصومین (ع)» است، این کتاب شامل دو روایت از «امام رضا (ع)» و ۲۶ روایت از «امام جواد (ع)» و ۹ روایت از «امام هادی (ع)» است و روایات با واسطه آن نیز هم به ۶۵ حدیث می‌رسد.
***جایگاه حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» از دیدگاه «ائمه معصومین(ع)»
این کارشناس علوم قرآنی به جایگاه حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» اشاره و بیان کرد: در روایات آمده است یکی از یاران «امام هادی(ع)» به ایشان مراجعه کرد تا بعضی مسائل حلال و حرام را بپرسد، پس از اتمام کار «امام هادی (ع)» فرمودند: چنانچه در امور دینی مسئله‌ای بر تو دشوار شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی سؤال کن و سلام مرا به او برسان این امر نشان می‌دهد که حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» علاوه بر تسلط بر علم امین «ائمه معصومین(ع)» نیز محسوب می‌شدند.
این کارشناس علوم قرآنی تصریح کرد: حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» در میان فرزندان «ائمه معصومین (ع)» از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند و از برترین‌ها محسوب می‌شدند، شیخ صدوق در مورد حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» چنین گفته است: ایشان شخصی خداپرست، پارسا و پسندیده خدا و «رسول خدا (ص)» و مردم بوده است.
***روزهای پایانی زندگی «عبدالعظیم حسنی (ع)»
وی در همین راستا ابراز کرد: سابقه مبارزاتی خاندان حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» از یک‌سو و شخصیت علمی و جهادی و ارتباط بسیار نزدیک ایشان با «اهل‌بیت (ع)» از سوی دیگر، موجب شد تا ایشان در سال‌های پایانی زندگی خود تحت تعقیب حکومت وقت قرار گیرد، از این رو برای ادامه فعالیت‌ها ایشان باید به ری سفر کردند، البته برخی معتقدند که حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» به دستور «امام هادی (ع)» زندگی مخفی را انتخاب کردند و در قالب یک مسافری ناشناس به ری رفتند، پس از آن در خانه یکی از پیروان «اهل‌بیت (ع)» سکونت کرده و روز‌ها روزه بودند و شب‌ها به عبادت می‌پرداختند و گاه به صورت مخفیانه از خانه‌ای که در آن ساکن بودند خارج می‌شدند و به زیارت قبری که هم‌اکنون در مقابل مزار ایشان قرار دارد، می‌رفتند و می‌فرمودند: این قبر مردی از فرزندان «موسی بن جعفر (ع)» است.
باقری به فضیلت زیارت حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» اشاره و بیان کرد: ثواب زیارت حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» برابر با زیارت «امام حسین (ع)» دانسته شده، حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» مقام رفیعی داشتند که درباره زیارت هیچ معصومی این ثواب ذکر نشده است البته باید این نکته را متذکر شد ثواب‌هایی که برای زیارت حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» ذکر شده در مقایسه با زیارت «ائمه معصوم (ع)» نیست، ولی اهمیت زیارت این بزرگوار را نشان می‌دهد.
*** جایگاه علمی «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)»
محمد امین نخعی در گفت‌وگو با پیرامون جایگاه علمی «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» گفت: «سیدالکریم(ع)» در زمان سه امام بزرگوار زندگی و از محضر آنان استفاده کردند، «امام رضا (ع)»، «امام جواد (ع)» و «امام هادی(ع)»، آنها معصومینی بودند که «حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)» در محضر آنان شاگردی کردند و توانستند از نظر علمی به جایگاه ارزشمندی دست یابند، همین امر سبب شد تا بعد از مدتی به عنوان نماینده و یا وکیل «امام هادی (ع)» به سمت سرزمین ری حرکت کنند.
وی در همین راستا ادامه داد: «حضرت عبدالعظیم (ع)» توانستند در بین اصحاب امامیه به عنوان وکیل و کسی که مسئول مقدورات «امام هادی (ع)» است جایگاه مناسبی را برای خود فراهم کنند، ایشان به عنوان مرجع تقلید و نائب «امام هادی (ع)» در منطقه شناخته شده بودند.
***منزلت و شخصیت «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)»
وی با اشاره به منزلت و شخصیت «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» ابراز کرد: «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» یکی از نادر افرادی بودند که در دوران زندگی خود به نهاد امامت و «اهل بیت(ع)» ارادت ویژه نشان دادند، ایشان حتی در بین مردم نیز محبوبیت پیدا کرده و مورد توجه افکار عمومی قرار گرفتند.
نخئی به جایگاه و عملکرد سازمان وکلا در زمان زندگی «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» اشاره و تاکید کرد: «امام صادق (ع)» در دوران امامت خود یک سازمان ایجاد کردند تا بدین وسیله بتوانند با شیعیان در سراسر سرزمین‌های اسلامی ارتباط برقرار کنند، این سازمان «وکلا» نام داشت و همانند شریان‌های خونی عمل می‌کرد، نظرات و افکار شیعه را به صورت مخفیانه گسترش می‌داد.
وی دلایل انتخاب «حضرت عبد العظیم حسنی (ع)» برای وکالت در شهر ری از جانب «امام هادی (ع)» را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: «امام هادی(ع)» در نظر داشتند تا فردی را برای وکالت در شهر ری انتخاب کنند که به عنوان وکیل از جایگاه علمی و قدرت اختفا بسیار بالایی برخوردار باشد، لذا «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» را به عنوان وکیل خود انتخاب کردند.
نخعی به بیان ابعاد شخصیتی «حضرت عبد العظیم حسنی (ع)» از زبان «امام هادی (ع)» اشاره و تصریح کرد: «امام هادی (ع)» در بیان شخصیت «حضرت عبد العظیم حسنی (ع)» می‌فرمایند: «انت ولینا حقاً؛ تو دوست‌دار و یاور حقیقی ما هستی» این توصیف «اهل بیت (ع)» نشان می‌دهد این امامزاده بزرگوار تا چه میزان ارزشمند و با اهمیت بوده‌اند.
***گسترش تعالیم «اهل بیت(ع)» از اهداف مهم «حضرت عبد العظیم(ع)»
این کارشناس علوم قرآنی وظایف محوله به «حضرت عبد العظیم حسنی(ع)» در شهرری را نام برد و تاکید کرد: توسعه سازمان وکلا و گسترش تعالیم «اهل بیت(ع)» از جمله اهدافی بودند که «حضرت عبد العظیم حسنی (ع)» در ری به دستور «امام هادی (ع)» دنبال می‌کردند و تلاش داشتند تا مشکلات پیش آمده شیعیان را حل کنند، «حضرت عبد العظیم حسنی (ع)» در طی سال‌های فعالیت خود در ری توانستند ماموریت خود را به خوبی به اجرا بگذارند، ایشان چتر حمایتی و هدایت تشیع را در منطقه گسترانیدند و معارف «اهل بیت (ع)» را بدون اینکه دستگاه خلافت وقت متوجه شود توسعه دادند.
وی به ناشناخته بودن منزلت «حضرت عبد العظیم حسنی (ع)» در بین مردم ری اشاره و بیان کرد: کسی از مقام و منزلت ایشان که به ظاهر یک سید عادی بود شناختی نداشت، ایشان در ظاهر تنها به دلیل علم و دانش نسبت به سایر افراد برتری داشتند.
***علم «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)»
نخعی تواضع «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» نسبت به «ائمه معصومین (ع)» و امامان زمان ایشان را مورد بررسی قرار داد و خاطرنشان کرد: «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» با توجه به اینکه سن زیادی داشتند و علوم فراوانی را در محضر امامان گذشته کسب نموده بودند، اما هنگامی که در برابر «امام هادی (ع)» قرار گرفتند فرمودند: یا سیدی من تمام تفکرات و عقاید خود را در مقابل شما ارائه می‌کنم تا شما ایرادات و اشتباهات من را بیان کنید تا بدانم کدامیک درست است و کدامیک نادرست است، این رویداد به عنوان «عرضه دین» معرف شد، ایشان با این کار نشان دادند هرچقدر درجات علمی و دینی ما بالا برود بازهم باید در مقابل «ائمه معصومین (ع)» تواضع داشته باشیم.