شهریار احیاگر اشعار سنتی/ارادت شاعر «علی ای همای رحمت» نسبت به امیرالمومنین(ع)

اسماعیل امینی در گفت‌وگو با پیرامون روز بزرگداشت شعر و ادبیات پارسی گفت: نامگذاری روز شعر و ادبیات پارسی در سالروز درگذشت محمد حسین شهریار بوده که با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ملی شعر و ادب پارسی، نامیده شده است.

وی در همین راستا ادامه داد: نکته قابل توجه در روز شعر و ادبیات پارسی این است که ما تا چه اندازه به اهمیت ادبیات واقفیم؛ برخی افراد شعر و ادبیات پارسی را در حد یک هنر می‌پندارند و از کارکرد‌های آن بی اطلاع هستند در حالی که شعر و ادبیات پارسی علاوه بر بیان تاریخ کشور ما، حافظ هویت این کشور در مقاطع سخت بوده است به عنوان مثال زمانی که ایران مورد هجوم مغول‌ها قرار گرفت این شعر و ادبیات پارسی بود که انسجام کشور را حفظ کرد.

امینی به کار کرد‌های دیگر ادبیات پارسی اشاره و اظهار کرد: بخش اعظم معارف و اندیشه‌های فلسفی ما از طریق شعر به جامعه منتقل شده و می‌شود لذا این دستاورد‌ها را نمی‌توان تنها مختص یک قوم یا ملیت دانست بلکه برخی از این دستاورد‌های ادبی متعلق به تمام مردم دنیا است از سوی دیگر مفاهیم و اندیشه‌هایی که در ادبیات پارسی بکار گرفته شده است گنجینه‌ای ارزنده از اخلاق و ادب محسوب می‌شود که هر ملت یا کشوری از آن بهره‌مند نیست.

وی ویژگی‌های زبان پارسی را برشمرد و تاکید کرد: ادبیات پارسی دارای بیش از ۴۰ هزار نسخه خطی از گذشته است که اندیشه‌های فرهیختگان گذشته را در قالب ادبیات پارسی با خود به امروز و آینده انتقال می‌دهد این مهم در مقایسه با برخی از ملل نیز بی نظیر محسوب می‌شود لذا به جرات می‌توان گفت ادبیات پارسی بیان کننده هویت ملت ما بوده و انتقال دهنده رویداد‌های تاریخی محسوب می‌شود.

این شاعر معاصر اظهار کرد: هر زبان و هر ملتی حسایست‌هایی نسبت به موسیقی زبان خود دارد که ممکن است در زبان‌های دیگر وجود نداشته باشد برای مثال در زبان عربی شعر عروضی جایگاه خاصی دارد، زیرا در هنگام خوانده شدن دارای یک آهنگ خاص است، اما در مجموع روابط زیبایی در ردیف و قافیه‌ها در زبان پارسی محسوب می‌شود از سوی دیگر در قالب ابداعی مثنوی کار‌هایی ویژه و خاص است که در زبان پارسی به شکلی زیبا بیان می‌شود.

***تنوع در اشعار شهریار 

این نویسنده و پژوهشگر ادبیات پارسی شعر محمد حسین شهریار را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: شعر محمد حسین شهریار به دو دلیل دارای ویژگی است نخست بیان اشعار به زبان پارسی و در بخش بعدی بیان شعر به زبان ترکی اگرچه مجموعه اشعار محمد حسین شهریار در زبان ترکی بسیار زیاد نیست، اما آنچه این اشعار را ویژه و خاص می‌کند از بعد تنوع است، زیرا از ادبیات زبان مردم گرفته شده و به نوعی بر دل مردم نیز نشسته است همین همنوایی با بخش عام جامعه شعر او را مشهور و به نام‌تر کرده از سوی دیگر بیان اشعار با زبان ادیبانه شعر او را در رده اشعار ارزنده قرار داده است.

امینی تاکید کرد: محمد حسین شهریار را باید احیاگر شعر سنتی دانست این امر به خاطر بیان اشعار سنتی در اوج حضور شعر نیمایی در جامعه است شهریار در روزگاری شعر سنتی را توسعه داد که این نوع از شعر بسیار کم رنگ شده بود.

***ویژگی اشعار شهریار

وی پیرامون ویژگی اشعار شهریار بیان کرد: بیان لطیف، ساده، روان و جذابیت کلام، ویژگی‌های شعر شهریار بوده که البته گاه در کنار بیان لطیف و ادیبانه، دیده می‌شود شاعر با شجاعت، پروایی از کاربرد اصطلاحات عامیانه ندارد و تصاویر زیبای کلامی را با جملات محاوره‌ای در می‌آمیزد. این تلفیق شاعرانه، از ویژگی‌های شعر شهریار است. شهریار معتقد به تحول و تجدید حیات در شعر ادبی بود و آثار این نوگرایی در بیشتر اشعارش دیده می‌شود، او از کاربرد مضامین نو، پروایی نداشت و در این زمینه، نوآوری‌های فراوانی دارد نکته قابل تامل دیگر اینکه شهریار در سرودن انواع گونه‌های شعر پارسی مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی نیز تبحر داشت، اما بیشتر از دیگر گونه‌ها در غزل شهره بود و از جمله غزل‌های معروف او می‌توان به «علی‌ای همای رحمت» و «آمدی جانم به قربانت» اشاره کرد. شهریار نسبت به حضرت «علی (ع)» ارادتی ویژه داشت و همچنین شیفتگی بسیاری نسبت به حافظ داشت.

وی شاخص‌های شعر شهریار را مورد برررسی قرارداد و بیان کرد: دو شاخص ویژه در شعر شهریار جای دارد ابتدا زبان استوار و شیوا مخصوص شعر او بخصوص در زبان پارسی است در عین حال زبان گفتار او و وارد کردن ضرب المثل‌ها و کنایه‌ها در شعر پارسی شهریار شاخصی قابل توجه در شعر او شناخته می‌شود و شاخص دوم شعر شهریار را بروز و بیان عواطف در شعر شهریار باید دانست این مهم که بر گرفته از شیوه زندگی محمد حسین شهریار است و حاصل تجربه‌های او از یک زندگی ساده و عامی است که رنگ و بوی متفاوت به حس همزاد پنداری و جذب مخاطب در شعر شهریار را به همراه دارد از این روست که ما شاهدیم شعر شهریار بیش از شعر سایر شاعران هم رده اش بر زبان عام و خاص جاری و شناخته شده است.

***جنس اشعار شهریار 

وی به جنس شعر شهریار اشاره و بیان کرد: وقتی ما شعر عرفانی می‌خوانیم به نوعی شعر شخصی است و یا با خواندن شعر حماسی به برونگرایی و همراهی با سایر افراد دست می‌زنیم، اما شعر شهریار علاوه بر تاثیرپذیری از شعر عاشقانه و عرفانی که در زیر مجموعه اشعار شخصی محسوب می‌شود موضعات اجتماعی همانند تبعیض، ستم، غفلت را در خود گنجانده است در منظومه‌های شهریار قطعه‌هایی وجود دارد که نگاهی اجتماعی و برونگرا را در بر می‌گیرد و این مهم از منظر شعر شهریار جذاب و مورد استقبال عموم قرار گرفته است.

امینی با اشاره به تاثیر دین بر اشعار شهریار خاطرنشان کرد: از آنجا که انس با قرآن کریم از دوران کودکی با محمد حسین شهریار همراه بوده همین امر تاثیر فراوانی را بر زندگی و اشعار شهریار قرار داده است و مضامین زیادی از اشعار وی بر گرفته از نکات و آموزه‌های الهی است از سوی دیگر زبان شیوا و روان شهریار در بیان شعر تاثیری بسزا داشته و شعر او را مخاطب پسند کرده است.