«سیدالشهداء(ع)» با دعای عرفه زیباترین مواضع عرفانی را برای کسب معرفت الهی ابراز کردند

حجت الاسلام مرتضی محمدی در گفت‌وگو با پیرامون اهمیت روز عرفه گفت: روز عرفه یکی از روز‌های بسیار مهم خصوصاً برای شیعیان است اگرچه به عنوان عید از آن یاد نمی‌شود، ولی جایگاه آن به عنوان یک عید برای شیعیان قابل توجه و بزرگ محسوب می‌شود، در فقه شیعه حج‌گزاران باید از ظهر تا غروب شرعی این روز را در عرفات وقوف کنند. عرفه نزد مسلمانان از روز‌های پرفضیلت سال است و در منابع روایی اعمالی برای آن برشمرده‌اند که بافضیلت‌ترین آن‌ها دعا و استغفار است. زیارت «امام حسین (ع)» و خواندن دعای عرفه نیز در این روز بسیار سفارش شده است.

***دعای عرفه از زبان «امام حسین(ع)»

وی در همین راستا ادامه داد: «امام حسین (ع)» در نهم ذی الحجه در بین دوستداران و شیعیان اقدام به خواندن این دعا کردند و در طی آن زیباترین مواضع عرفانی را برای کسب معرفت الهی ابراز کردند.

محمدی به روز نهم ماه ذی‌الحجه اشاره و تاکید کرد: روز نهم ماه ذی الحجه برای حجاج نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است روز عرفه روز آغاز مناسک حج است. حج گزاران در این روز در صحرای عرفات حضور می‌یابند و ضمن دعا و استغفار، از توفیق در ادای فریضه مهم حج شکرگزاری می‌کنند. ادعیه و مناجاتی ویژه آن از معصومین و بزرگان دینی نقل شده است. در برخی منابع، دعایی از «پیامبراکرم (ص)» برای این روز نقل شده است از جمله مشهورترین این ادعیه، دعای عرفه «امام حسین (ع)» بوده که بسیاری از شیعیان هر ساله در نقاط مختلف دنیا، به قرائت آن در این روز اهتمام می‌ورزند. از دعا‌های مشهور دیگر برای این روز، دعای عرفه «امام سجاد (ع)» نقل شده است.

***علت نامگذاری روز عرفه

وی پیرامون علت نامگذاری روز عرفه اظهار کرد: علت نامگذاری عرفه در حقیقت و طبق اسناد اسلامی به زمانی باز می‌گردد که جبرئیل شیوه انجام مناسک حج را به حضرت «ابراهیم (ع)» آموزش می‌داد و هنگامی که در روز نهم به این منطقه رسید بیان کرد «عرفتو» این کلمه در معنای عربی به معنای صبر و شکیبایی و تحمل است، زیرا پس از انجام اعمال سخت حج حاجیان؛ دشواری و سختی اعمال را به جان خریده اند و بر این دشواری صبر و شکیبایی کرده اند.

***بندگی به درگاه خداوند متعال

این کارشناس علوم قرآنی به تاکید «ائمه معصومین(ع)» پیرامون عرفه اشاره و بیان کرد: «امام سجاد (ع)» در حدیثی پیرامون روز عرفه فرمودند: عصر روز عرفه و ظهر روز دهم که حاجیان در منا حضور دارند، خدای سبحان به فرشتگان مباهات می‌کند و می‌فرماید: اینان بندگان من هستند که از راه‌های دور و نزدیک با مشکلات بسیار به اینجا آمده و بسیاری از لذت‌ها را بر خود حرام کرده و بر شن‌های بیابان‌های عرفات و منا خوابیده‌اند و این‌گونه با چهره‌های غبارآلود، در پیشگاه من اظهار ناتوانی و خواری می‌کنند. اینک به شما اجازه دادم تا آنان را ببینید. آنگاه فرشتگان حق به اذن خداوند بر دل‌ها و اسرار نهان آن‌ها آگاه می‌شوند.

این کارشناس علوم قرآنی در ادامه بیان کرد: همچنین در روایتی دیگر از «پیامبر اکرم (ص)» بیان شده است «خداوند در هیچ روزی به اندازه روز عرفه، بندگان خود را از آتش جهنم آزاد نمی‌کند»،‌«در میان گناهان، گناهانی است که جز در عرفات بخشیده نمی‌شود»،‌«هنگامی که مردم در عرفات وقوف می‌کنند و حاجت‌های خود را با گریه و زاری درخواست می‌کنند، خداوند نزد فرشتگان به این مردم افتخار می‌کند و به فرشتگان خطاب می‌کند: آیا نمی‌بینید که بندگان من از راه‌های دور و غبارآلود به‌سوی من آمده‌اند و مالشان را در راه من خرج کرده‌اند و بدن‌ها را خسته کرده‌اند؟ به عزت و جلالم سوگند! گناهکارانشان را به نیکوکارانشان می‌بخشم و آن‌ها را از گناه پاک می‌کنم، مانند روزی که از مادر متولد شده‌اند» و «آنگاه که در عرفات وقوف کنى، چنانچه گناهانت به تعداد شن‌های شنزار یا ستارگان آسمان یا قطره‌های باران باشد، خداوند آن‌ها را خواهد بخشید» از «پیامبر اکرم(ص)» سوال شد: چه کسی از اهل عرفات، گناهش از همه بزرگ‌تر است؟ ایشان فرمودند: «کسی که عرفات را درک کرده باشد و گمان کند خداوند او را نیامرزیده است».

***روز عرفه روز سالکان 

وی به فراز دیگری از دعای «عرفه» اشاره و ابراز کرد: در بخشی از فراز دعای عرفه، «امام حسین(ع)» از خدای سبحان درخواست می‌کند: «إِلَهِی حَقِّقْنِی بِحَقَائِقِ أَهْلِ الْقُرْبِ وَ اسْلُکْ بِی مَسْلَکَ أَهْلِ الْجَذْبِ، خداوندا! وجودم را با حقایق اهل تقرب مزین فرما و روش اهل گرایش به سویت را به من بیاموز»؛ دراین بخش به  سالکان کوی الهی اشاره دارد و در ادامه بیان می کند آنان که به درگاه خداوند متعال تقرب جستند و در این جستجو به مراد خود نایل آمدند»، آنانی با وصول به یقین به سوی پروردگار خود جذب شدند با این حال می دانیم که انسان ها در نتیجه توجهات صحیح و کوشش ها و مجاهداتی عالی در دوران زندگی، می توانند عظمت روحی خود را دریابند و در جرگه سالکان قرار می گیرند. «امام حسین(ع)» در این جمله از خداوند می‌خواهد که سلوک شیفتگان ناب را نصیب او گرداند تا عشق برای او ملکه شود و در پرتو آن تمام کارهایش فقط با جاذبه الهی انجام گیرد. آنان بندگان مقرّب الهی و فرشتگان و انسان‌های کاملند.

وی به اهمیت روز عرفه از نگاه «ائمه معصومین(ع)» اشاره و اظهار کرد: «امام سجاد (ع)» در روز عرفه صدای نیازمندی را شنید که گدایی می‌کرد. به او فرمودند: «وای بر تو! آیا در مثل چنین روزی از غیر خدا درخواست می‌کنى، درحالی‌که در این روز برای بچه‌هایی که در شکم مادران هستند، امید سعادت و خوشبختی می‌رود».

***مهمترین اعمال شب عرفه 

این کارشناس علوم قرآنی پیرامون مهمترین اعمال شب عرفه بیان‌ کرد: شب زنده داری در شب عرفه یکی از اعمال پرفضیلت محسوب می‌شود کسانی که این شب را به دعا و مناجات می‌گذرانند و از صمیم قلب ارتباطی درونی با خداوند برقرار می‌کنند به فضیلتی بسیار بزرگ دست می‌یابند همچنین به جا آوردن غسل در این شب ثواب بسیار دارد.

وی به تسبیحات روز عرفه اشاره و اظهار کرد: تسبیحات «پیامبر اکرم (ص)» همچنین خواندن سوره توحید از جمله اعمالی است که در این شب بر آن تاکید شده است.

***برترین اعمال روز عرفه

محمدی به برترین اعمال روز عرفه اشاره و ابراز کرد: اعمال واجبی برای روز عرفه بیان نشده، اما اعمال مستحبی وجود دارد که ثواب بسیاری را برای افراد به دنبال دارد، بنابر روایات، دعا و استغفار با فضیلت‌ترین عمل روز عرفه است و در میان ادعیه، دعای عرفه «امام حسین (ع)»، بسیار توصیه شده همچنین زیارت «امام حسین (ع)» و دادن صدقه و از همه مهمتر روزه در این روز فضیلت بسیار دارد.

وی در همین راستا خاطرنشان کرد: انجام غسل و خواندن زیارت «سید الشهدا(ع)» خصوصا با توجه به بیماری کرونا از راه دور فضیلت دارد به حدی که بیان شده ثوابش برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد و بلکه افضل از این است و روایات در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است یعنی از افراد بسیاری نقل شده است و اگر کسی در این روز توفیق یابد که زیر قبّه مقدس  این امام بزرگوار باشد، ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست، بلکه بیشتر است همچنین پس از نماز عصر، پیش از آنکه مشغول خواندن دعاهای عرفه شود، در زیر آسمان دو رکعت نماز به‌جا آورد و به گناهانش نزد خداوند اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات دست یابد و گناهانش آمرزیده شود.