کتاب‌هایی که برای نمایشگاه کتاب چاپ کردیم همه در انبار مانده/باید به فکر راه حلی برای نجات عرصه ادبیات باشیم

حمید خلیلی در گفت‌وگو با پیرامون وضعیت امروز عرصه نشر گفت: عوامل متعددی در کنار هم قرار گرفته که ضرر ناشران را به دنبال داشته است البته یکی از مهمترین این عوامل پایین بودن سرانه مطالعه در کشور است و این یعنی بخشی از زنجیره چرخه نشر دچار آسیب شده، اما با تمام کمی‌ها و کاستی صنعت نشر خود را با این مشکلات هماهنگ کرده بود که در این میان وجود بیماری کرونا بر چالش‌های موجود افزوده شد.

 

وی در همین راستا ادامه داد: افزایش قیمت کاغذ شرایط را بسیار سخت و طاقت فرسا کرد البته پیگیری‌ها برای دریافت تسهیلات دولتی از سوی اتحادیه ناشران نیز انجام شده و کاغذ هم دریافت شده، اما حقیقت امر این است که تسهیلات داده شده جوابگوی نیاز و یا عاملی که بتواند تا حدودی جبران خسارات‌های ناشی از مشکلات ناشران را داشته باشد نیست. 

 

خلیلی گلایه‌ای هم نسبت به مراحل وام‌ها و تسهیلات ارائه شده در حوزه نشر داشت و افزود: هریک از تسهیلات ارائه شده مراحل اداری و بروکراسی پیچیده و بلندی را دارد همین امر توان و انرژی ناشر را می‌گیرد و سود حاصل از این تسهیلات نیز دیر به ناشران می‌رسد.

 

وی تاثیر مشکلات بر روند فعالیت ناشران را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: اگرچه ناشران فعالیت‌های فرهنگی انجام می‌دهند، اما بخشی از مراحل فعالیت آن‌ها اقتصادی است و سرمایه در گردش موجود سبب می‌شود تا ناشران در منگنه تولید و بازگشت سرمایه قرار بگیرند چنانچه ناشر سرمایه نداشته باشد قطعا ادامه تولید کتاب و فرهنگ با نقصان روبرو خواهد شد، مشکلات اقتصادی بازگشت سرمایه را با مشکل مواجه کرده است در عین حال باید در نظر داشت که دولت نمی‌تواند تنها یک تنه به تولید کتاب همت کند و وجود انتشارات متعدد و خصوصی یکی از مهمترین نکاتی خواهد بود که در حوزه نشر باید به آن توجه شود. 

 

مدیر انتشارات شهید کاظمی تاکید کرد: مشکلات اقتصادی به حدی برای ناشران جدی است که برخی اقدام به تعدیل نیرو کرده‌اند و عده‌ای دیگر نیز در شرایطی قرار دارند که در حال انحلال انتشاراتی‌های خود هستند در عین حال همچنان تعداد مخاطبان کم است و مشکلات اقتصادی شرایط را برای ادامه کار سخت کرده از سوی دیگر قیمت مواد اولیه بسیار بالا است و تولید و تهیه کتاب بسیار سخت شده است، باید در نظر داشت که کتاب‌های تولید شده برای نمایشگاه کتاب همچنان در انبار‌ها مانده و همه این‌ها یعنی اینکه حقوق کارمندان انتشاراتی‌ها به سختی تامین می‌شود و این یعنی اضمحلال نشر که خطری مشخص برای فرهنگ است.

 

خلیلی تصریح کرد: قیمت کاغذ در بازار آزاد چند برابر و کاغذ دولتی هم که به صورت تسهیلات داده می‌شود نیز میزانش بسیار کم است در این میان مساعدت بیشتر مسئولان فرهنگی امری ضروری و اثرگذار است.

 

مدیرانتشارات شهید کاظمی حضور در فضای مجازی را راهکار دیگر ناشران در شرایط کنونی دانست و بیان کرد: با گسترش روز افزون بیماری کرونا و محدودیت‌های متعدد تعداد زیادی از ناشران به دنبال راه‌های جایگزین برای نمایشگاه کتاب تهران و جبران خسارت‌ها هستند لذا وارد فضای مجازی شدند و در ادامه تلاش داشتند تا کتاب‌های خود از این طریق و با دادن امتیازات ویژه به مخاطبان ارائه کنند، اگرچه تعداد خوانندگان کتاب باز هم نسبت به گذشته کاهش یافته اما تلاش ناشران در این زمینه بسیار بوده و توانستند تا حدودی به فروش کتاب‌های خود بپردازند، تنها کتابفروشان بودند که ضررهایشان را نتوانستند جبران کنند. 

وی وضعیت کتاب فروشی‌ها را مورد بررسی قرار داد و ابراز کرد: کتابفروشی‌ها نیز بخاطر وضعیت بد نشر و کاهش چشم‌گیر مخاطبان به مشکلات متعددی برخوردند و بسیاری از آنان به کار خود خاتمه دادند و برچیده شدند البته شکل گیری، طرح‌هایی به نام طرح پاییزه و طرح تابستانه رویکرد‌های ارزشمندی بودند که برای رفع بحران نشر در طول این هشت ماه به کار گرفته شدند.

 

وی در همین راستا ادامه داد: افزایش سهمیه کتاب کتابفروشی‌ها خصوصا در هنگام قرار دادن طرح‌های مختلف تابستانه، پاییزه و حتی بهاره برای کمک به حوزه نشر و کتاب فروشی‌ها بکار گرفته شده، ولی از آنجا که اینها طرح‌های مدت‌دار هستند و تنها بخش کوچکی از ضرر فعالان عرصه نشر را تامین می‌کنند لذا برای رهایی از مشکلات باید به دنبال زیر ساختی در جهت پیدایش یک راه حل باشیم. 

 

خلیلی پیرامون نمایشگاه مجازی کتاب تهران خاطر‌نشان کرد: فضای مجازی تا حدودی به حوزه نشر کمک کرده است، اما اظهار نظردر مورد موفقیت برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت مجازی از اکنون غیر ممکن خواهد بود، زیرا من معتقدم که توانایی‌های این حوزه باید به مرحله آزمایش گذاشته شود در غیر این صورت نمی‌توان پیرامون این مقوله اظهار نظر کرد در عین حال نمایشگا‌ه‌های کتاب در فضای مجازی پیش از این در قالب فعالیت چند ناشر و به صورت کوچک برگزار شده که در جای خود ارزنده بوده و موفق عمل کرده است.