حکم عدم دسترسی به مهر هنگام نماز
- پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری www.leader.ir، استفتائات جدیدی که در مورد احکام از دفتر رهبر انقلاب سوال می‌شود را ماهانه منتشر می‌کند.
استفتائات جدید شهریورماه به شرح زیر است:
برداشتن ناخن مصنوعی
سؤال۱: مدتی قبل کاشت ناخن داشتم و حالا برداشتم که باعث آسیب به ناخن‌ها شده و از یک محلول گیاهی برای استحکام ناخن استفاده می‌کنم که روی ناخن لایه ایجاد کرده و به سختی پاک میشه و با شست و شو هم از بین نمیره وضو و نمازم با وجودش صحیح هست یا خیر؟
جواب: اگر محلول مذکور مانع رسیدن آب به اعضای وضو و غسل است باید قبل از وضو یا غسل، ـ هرچند مستلزم هزینه یا زحمت باشدـ برطرف شود، مگر آن که برطرف کردن آن در وقت نماز، ضرر، یا مشقتی که عرفا غیرقابل تحمل است داشته باشد که در این صورت باید وضو و غسل به صورت جبیره‌ای انجام شود، ولی پس از رفع عذر باید برای وضو و غسل بعدی مانع برطرف شود.
فراموش کردن تشهد
سؤال۲: اگر نمازگزار در نماز چهار رکعتی در رکعت دوم بعد از سجده دوم برخیزد و متوجه شود که تشهد را نگفته چه وظیفه‌ای دارد؟
جواب: اگر پیش از رکوع رکعت سوم یادش بیاید، باید بنشیند و تشهد را بخواند و دوباره بایستد و آنچه باید در آن رکعت خوانده شود، بخواند و نماز را تمام کند و پس از نماز بخاطر ایستادن بی‌جا بنابر احتیاط مستحب دو سجده سهو بجا آورد؛ اما اگر در هنگامی که به رکوع رکعت سوم رفته یا بعد از آن یادش بیاید، باید نماز را تمام کند و بعد از سلام، برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو بجا آورد و احتیاط آن است که پیش از سجده سهو، تشهدِ فراموش شده را قضا کند.
سفر تحصیلی طلاب و دانشجویان بورسیه
سؤال۳: آیا سفر تحصیلی طلاب و دانشجویان بورسیه ـ مانند تربیت معلم و افسری ـ که تحصیلشان متصل به اشتغال است، حکم سفر تحصیلی را دارد یا سفر شغلی؟
جواب: سفری که مانند محصلان علوم دینی یا دانشجویان مذکور در سؤال، برای تحصیل انجام می‌دهند به طوری که از زمان تحصیل، جزء شاغلان حرفۀ خاصی قرار می‌گیرند، حکم سفر شغلی را دارد.
عدم دسترسی به مهر هنگام نماز
سؤال۴: اگر به هر دلیل هنگام نماز، مُهر از دسترس خارج شود، مثلاً بچه ای، مهر را ببرد- تکلیف چیست؟
جواب: اگر در بین نماز چیزی که بر آن سجده می‌کند، گم شود و چیزی که سجده بر آن صحیح است در دسترس نباشد چنانچه وقت، وسعت داشته باشد باید نماز را بشکند، اما اگر وقت تنگ است:
چنانچه لباس او از جنس کتان یا چیزی که جنس پنبه و کتان دارد، باشد باید بر همان سجده کند و احتیاط آن است که تا سجده بر لباسی که از پنبه و کتان است، ممکن باشد بر غیر آن یعنی لباسی که از این جنس نیست، سجده نکند.
اگر چنین لباسی ندارد بنابر احتیاط واجب بر پشت دست خود سجده کند.
شیوه جبران خسارت در هنگام خجالت کشیدن
سؤال۵: من قبلا به شخصی خسارتی وارد کردم و الان خجالت می‌کشم بروم و خسارت را جبران کنم آیا می‌توانم پول آن را از طرف صاحب حق، به فقیر صدقه بدهم؟
جواب: صدقه، کفایت نمی‌کند و باید مبلغ خسارت را به او بپردازید می‌توانید به گونه‌ای که مطلع نشود ـ مثلا از طریق واسطه یا واریز به حساب ـ آن را ادا کنید.
فاصله بین میت و نمازگزار در نماز میت
سؤال۶: در نماز میت بین نمازگزار و میت، حداکثر چه مقدار فاصله، جایز است؟
جواب: به مقداری که ایستادن بر میت، صدق کند نمازگزار می‌تواند از میت فاصله بگیرد، اما برای کسانی که در صف نماز ایستاده اند، فاصله شرط نیست.
عدم مراجعه مشتری برای دریافت جنس تعمیر شده
سؤال۷: شخصی، جنسی را نزد تعمیرکار می‌برد و قرار می‌گذارند که پس از مدت مشخصی (مثلا یک ماه)، مشتری برای دریافت جنس تعمیر شده مراجعه کند و اگر مراجعه نکرد، تعمیرکار می‌تواند جنس را بیرون مغازه بگذارد و اگر تلف شد ضامن نیست، آیا چنین قراردادی صحیح است؟
جواب: اشکال ندارد، تعمیرکار می‌تواند طبق قرار عمل کند.
خیار غبن و خیار عیب در فسخ معامله
سؤال۸: زمینی را از شخصی خریدم و پس از خرید متوجه شدم که از نظر شهرداری، عقب نشینی دارد و خود فروشنده نیز اطلاع نداشته است در این صورت برای فسخ معامله از کدام یک از خیارات می‌توان استفاده نمود؟ (لازم به ذکر است که، چون مقدار عقب نشینی زیاد است پس از آن، قیمت زمین افت کرده و از قیمت خریداری شده نیز پایین‌تر می‌آید).
جواب: اگر اختلاف قیمت زمین با عقب نشینی، قابل توجه باشد، خیار غبن دارد، همچنین اگر در نظر عرف، عقب نشینی عیب محسوب شود، خیار عیب دارد.
روزۀ استیجاری با وجود روزۀ قضا
سؤال۹: در صورتی که روزه قضا بر عهده داشته باشیم می‌توانیم روزه استیجاری بگیریم؟
جواب: اشکال ندارد.
کیفیت محاسبه خمس سهام
۱۰. کیفیت محاسبه خمس سهام در صور ذیل، متفاوت است:
۱ـ سهامی که به قصد تجارت خریده شده، دو صورت دارد:
الف) با درآمد بین سال خریده شده:
در این صورت در سررسید سال خمسی اول باید به قیمت روز، محاسبه و خمس آن پرداخت شود و در سررسید سال‌های بعد، اصل آن خمس ندارد، ولی ارزش افزوده آن پس از کسر مقدار تورم، خمس دارد.
ب) با پولی که متعلق خمس نیست ـ مثل هدیه، ارث، مهریه یا درآمدی که خمس آن پرداخت شده ـ خریده شده:
در این صورت در سررسید هر سال خمسی، اصل آن خمس ندارد، ولی ارزش افزوده آن، پس از کسر مقدار تورم، خمس دارد.
۲ـ سهامی که به قصد حفظ ارزش پول یا استفاده از سود سالیانه آن (نه به قصد تجارت) خریده شده، دو صورت دارد:
الف) با درآمد بین سال خریده شده:
در این صورت در سررسید سال خمسی، باید به قیمت روز محاسبه و خمس آن پرداخت شود و در سال‌های بعد تا زمانی که فروخته نشده، خمس ندارد، اما پس از فروش ارزش افزوده آن (با کسر مقدار تورم) جزء درآمد سال فروش است که اگر تا پایان سال خمسی در امور زندگی مصرف نشود، خمس دارد.
ب) با پولی که متعلق خمس نیست ـ مثل هدیه، ارث، مهریه یا درآمدی که خمس آن پرداخت شده ـ خریده شده:
در این صورت تا زمانی که فروخته نشده، خمس ندارد، اما پس از فروش، ارزش افزوده آن (با کسر مقدار تورم) جزء درآمد سال فروش است که اگر تا پایان سال خمسی در امور زندگی مصرف نشود، خمس دارد.
تذکر: موارد گذشته مربوط به اصل سهام است، اما سود سالیانه سهام اگر تا پایان سال خمسی در امور زندگی مصرف نشده باشد، در هر صورت خمس دارد.