تلاشمان برای تامین کتابهای مورد تقاضاست/ کتاب الکترونیک تاثیری بر نشر فیزیکی نداشته است
عبدالحميد قره داغی، مدیر انتشارات سوره مهر که تاکنون هفت دوره به عنوان ناشر برگزیده انتخاب شده، در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی درباره وضعیت حوزه نشر و مشکلاتی که به واسطه گرانی قیمت کاغذ برای ناشران بوجود آمده توضیحاتی را ارائه کرد که در ادامه مي‌خوانيد.
میزان- گرانی کاغذ و سایر بخش‌های چاپ، چه تاثیری روی بازار نشر و چاپ کتاب در انتشارات سوره داشت؟
قره داغی-این اواخر با یکسری هزینه‌ها در تمامی بخش‌های زندگی مواجه بودیم و در حوزه نشر هم طی بازه زمانی کوتاه با افزایش سه برابری وقایع ارزهای مبادلاتی این انتظار بوجود آمد که قیمت‌ها سه برابر شود، در حالی که دلاليها، قیمت کاغذها را از 5 تا 7 برابر ارتقا داد.
این موضوع در تمام بخش‌ها و اجزای چاپ کتاب از زینک تا مرکب و چسب صحافی افزایش یافت و زمانی را تجربه کردیم که ممکن بود ناشر هزینه را تامین کند ولی چون برنامه روز بعد مشخص نبود کسی حاضر به فروش نمی‌شد و همین امر ما را دچار اختلال در برنامه‌ریزی می‌کرد.
در این جریان، صنعت نشر و حوزه کتاب عمومی که سالهاست در آن فعال هستیم، دستخوش تغییر قیمت شد اما تمام تلاش من و همکارانم در سوره مهر و حوزه هنری این بود که تاثیر تغییرات در قيمت نهايي کتابها کاهش پیدا کند و خوشبختانه ما به لحاظ تیراژ نه تنها افتی در سال 1397 نداشتیم بلکه رشد هم داشته‌ایم اما برنامه‌ریزی ما به گونه‌ای بود که اگر مشکلات پیش‌بینی نشده سال گذشته وجود نداشت باید به رشد بسیار بیشتری می‌رسیدیم و معتقديم رشد کنونی با رشد ایده‌آلمان فاصله دارد.
میزان-به طور کل فعالیت انتشارات سوره به چاپ چند عنوان کتاب رسید؟
قره داغی-در کل در سال جدید حدود 500 عنوان کتاب جدید و تجدید چاپی روانه بازار شده است.
میزان-راهکارتان در ادامه فعالیت و کاهش اثر تغییرات بازار نشر چه بود؟ تیراژ کتاب روی قیمت آن چقدر نقش داشته؟
قره داغی-ما سعی کردیم به واسطه حجم مخاطب و علاقه‌ای که به کتابهای سوره مهر وجود دارد، قیمت‌ها را پایین نگه داریم. به طوریکه اگر مخاطب اين کتابها را با کتابهای نشرهاي ديگر مقایسه کند، متوجه اختلاف فاحش بين قيمتها ميشود.
سال گذشته به لحاظ تیراژ، تعداد جلد و صفحه در جایگاه بهتری نسبت به سال 1396 قرار گرفتيم و به لحاظ فروش و تعداد جلد هم عليرغم تمام مشکلات به رشد 15 درصدی رسيديم.
سوره مهر سعی کرده متناسب با تغییرات روز، فرصت‌ها و عوامل تاثیرگذار در بازار کتاب را کشف کند و با تاکید بر آنها محصولی مناسب عرضه کند. البته در این راه مجبور به ایجاد یکسری تغییرات هم شدیم برای مثال تعداد کتابها با جلد سخت و قیمت بالا کاسته شده و بسیاری از کتابها که طراحی فانتزی‌تری داشتند در صفحه‌بندی، نوع جلد، قطع رقعی و صحافی شومیز ارائه کردیم تا کتاب همچنان در سبد خانواده‌ها بماند. کاری دیگری که انجام شد و تاثیر بسیار زیادی در جذب مخاطب داشت محتواهای خوبی بود که در سالهای گذشته از سوی این انتشارات به چاپ رسید.
وقتی محتوای یک کتاب خوب باشد و مخاطب آن را دنبال کند، ما هم سعی می‌کنیم آن محصول را بسته به نیاز و خرید مخاطب عرضه کنیم. اگر کتابی مدتی در بازار عرضه نشود باعث ميشود تا مخاطب توجهش به جای دیگری جلب شود بنابراین ما سعی کرده‌ایم همیشه کتابهای مورد تقاضایمان را در بازار تامین کنیم.
معتقد هستم تنوع و کيفيت محصول است که کمک می‌کند تا در بازار نشر فعالیت کنیم و مخاطبان خود را حفظ کنيم.
میزان-گرانی کاغذ چقدر توانست باعث رونق بازار کتاب الکترونیک شود؟
قره داغی-کتاب الکترونیک نسبت به کتاب کاغذی پدیده جدیدتری است و توانست تا حدی جای خود را پیدا کند و سهمی از بازار نشر و محتوا را به خود اختصاص دهد. امروز عصر فروش محتواست که می‌تواند عکس، فیلم ومتن کوتاه فیزیکی یا دیجیتال باشد و تقاضا براي کتاب الکترونیک هم در حال گسترش است اما تاثیری منفی چندانی بر بازار نشر فیزیکی نداشته است.
در حقیقت زمانیکه بحث توسعه تکنولوژی و فناوری جدید پیش آمد برخی‌ها فکر کردند که صنعت چاپ زمین بخورد، شاید در بازار جهانی فیزیک کتاب رو به افت بود ولی اکنون مجددا سیر صعودی دارد چون هنوز کتاب الکترونیک نتوانسته جای کتاب فیزیکی را بگیرد.
مخاطب همچنان دوست دارد کتاب را دست بگیرد بنابراین وقتی کتاب الکترونیک نتوانست در حوزه نشر تاثیر بگذارد گرانی کاغذ یا سایر بخش‌های چاپ کتاب هم تنها اثر مقطعی پیدا کرد. من فکر می‌کنم چاپ کتاب در آینده افزایش تیراژ خواهد داشت و رو به رشد هم خواهد بود.
میزان-در زمینه انتشار این نوع کتابها انتشارات سوره مهر چقدر فعال بوده؟
قره داغی-ما هم سعی کرده‌ایم نسخه ایبوک 1400 عنوان کتاب از محصولات گذشته این انتشارات را روی کتابخوان موبايلي سوره مهر منتشر کنیم. اگرچه بهای تمام شده برای انتشار نسخه الکترونیکی معمولا پایین است ولی بسیاری از افراد هم ترجیح می‌دهند اگر نسخه فیزیکی با قیمت مناسب عرضه شود، از این فرمت استفاده کنند.
با توجه به افزايش مخاطبان کتابهای گویا، محصولات پرطرفدار سوره مهر را به شکل صوتی نیز عرضه کرده ايم.
میزان-چندی پیش انتقادهایی نسبت به بالارفتن قیمت برخی از کتابها انجام شد. آیا واکنش مخاطب را به حق می‌دانید؟
قره داغی-اشتباه ما این است که کتاب را به عنوان کالای فرهنگی با فیزیک کاغذ و چاپ، محاسبه و قیمت گذاری می‌کنیم در حالی که یک محصول فرهنگی عقبه سنگینی به لحاظ پژوهش، تجربه نویسنده و بازارسازی دارد. کتابی چون «نقاشی قهوه خانه» در 970 صفحه منتشر می‌شود و با قیمت 97 هزار تومان به بازار می‌آید و با اعتراض بخشی از مخاطبان مواجه می‌شود. این کتاب ماحصل ده سال کار پژوهشی است که هزینه‌های زیادی را برای این مجموعه ایجاد کرده و در قیمت کتاب هم لحاظ نشده است چراکه اگر قرار بود افزایش بهای بخش‌های مختلف انتشار در آن لحاظ می‌شد «نقاشی قهوه خانه» باید با قیمت 300 هزار تومان به فروش می‌رسید.
این کتاب اواسط بهمن ماه به مخاطبان عرضه شد و در بازه یک ماه و نیم 2500 جلد از آن به فروش رسید که یک رکورد در چاپ کتاب است. البته نسبت انتشار و فروش «نقاشی قهوه خانه» به کتاب «آبنبات دارچینی» هم بسیار نزدیک است که در بازه دو ماهه هفت بار تجدید چاپ شد.
میزان-در شرایط کنونی نگاه ناشران به چاپ کتابها چگونه است؟ آیا با توجه به گرانی‌ها و مسائل موجود ناشران امکان چاپ کتابها را با اولویت‌های قبلی دارند؟
قره داغی-در سالی که مشکلات اقتصادی جدی است ناشر کتاب‌هایی چاپ می‌کند که از بازار فروش آن اطمینان دارد. کتابی مثل «دختر شینا»، «خاطرات سفیر» و «اکنون» در بازار خریدار داشت و ما سعی کردیم تهيه آن را برای همگان محقق کنیم. صد هزار جلد از «خاطرات سفیر» فروخته شد و کتاب «اکنون» در یک هفته، هفت بار تجدید چاپ شد و این اتفاقی ویژه در شرایط کنونی است.