ترببت فرزند را از کجا شروع کنیم/دوران جنینی و تربیت

- نوع تغذیه، وضعیت روحی و روانی، و نوع رفتار و گفتار والدین به خصوص مادر، سه عامل اساسی است که بیشترین تاثیر را بر روی جنین دارد و می‌تواند از همان دوران جنینی نقش مهمی در ساختن شخصیت کودک ایفا کند و او را به صلاح و سعادت یا به تیره روزی و شقاوت سوق دهد.

 

۱- تغذیه
شاید تصور شود که عامل تغذیه بیشتر روی فیزیک و شرایط جسمی کودک تاثیر دارد و از این منظر به بحث ما مربوط نباشد؛ اما باید دانست که تغذیه‌ی والدین چه پیش از انعقاد نطفه و چه بعد از آن و در دوران جنینی از دو زاویه‌ی تاثیرگذار قابل توجه است:

 

یکی همان تاثیرات فیزیکی است که اسلام عزیز به آن هم توجه داشته و برای سلامت جسمی و فیزیکی افراد جامعه سفارش‌هایی کرده است. مثلا آنکه زنان بارادار را شیر بخورانید تا قلب و عقل کودکشان قوی شود. یا اینکه پدر قبل از آمیزشی که منجر به بارداری می‌شود و مادر در زمان باردادی به و گلابی یا سیب بخورند تا فرزندشان زیباروی و جذاب شود. خوردن خرما، کاسنی، خربزه، انار، انجیر و کندر هم توصیه شده است و گاهی در بعضی روایات، خواصی برای آن‌ها ذکر شده است که، چون محور بحث ما تربیت اخلاقی و شکل گیری شخصیتی کودک است از این بحث می‌گذریم.

 

اما زاویه‌ی دوم که علی رغم اهمیت فراوانش شاید نزد خیلی‌ها مغفول قرار گیرد، موضوع پاکی یا ناپاکی تغذیه است که در عرف دینی ما به لقمه‌ی حلال یا حرام تعبیر می‌شود. آنچه غیر قابل انکار است اینکه لقمه‌ی حلال یا حرام، هم بر نطفه‌ی مرد که عصاره‌ی غذای اوست و هم بر جنین که از غذای مادر تغذیه می‌کند، اثر مستقیم دارد و می‌تواند زمینه‌ی رفتار‌های آتی انسان را پایه گذاری کند.

 

حدیثی مشهور از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است با این مفهوم که انسان سعادتمند و عاقبت به خیر از وقتی که در شکم مادر است سعادتمند است و انسان شقی و عاقبت به شر نیز از همان زمان.

 

بعضی از این حدیث چنین برداشت کرده‌اند که سرنوشت انسان از ازل، توسط خداوند رقم خورده است و در سعادت و شقاوت وی، نه خودش و نه دیگران نقشی ندارند. اما این برداشت درستی نیست و اتفاقا این حدیث موضوع مورد ادعای ما را تایید می‌کند که نوع پرورش جنین در رحم مادر، می‌تواند سرآغاز شکل گیری شخصیت او و رشد و تعالی یا انحطاط و سقوط وی باشد. باز این بدان معنی نیست که اگر رحم مادر، به هر دلیل محل پرورش انسانی سعادتمند نباشد، آن فرزند در زندگیِ دنیاییِ خود هرگز به سعادت نمی‌رسد؛ یا اینکه اگر رحم مادر محیطی سالم و محل پرورش انسان‌های سعادتمند باشد، الزاما هر کس از آن به دنیا می‌آید، عاقبت به خیر گردد. بلکه این روایت و امثال آن اشاره به این دارد که والدین باید از همان اوان انعقاد نطفه و حتی قبل از آن به فکر تربیت کودک و بسترسازی برای شخصیت مثبت وی باشند.

 

به هرحال قبل از پرداختن به عوامل روحی و معنوی و رفتاری دوران بارداری، تاکید می‌کنیم که یکی از موثرترین راه‌ها برای تولید نسلی سالم و صالح و سعادتمند، پرهیز از لقمه‌ی حرام در طول زندگی و در دوران حمل و بارداری است.
از امام صادق علیه السلام روایت است که فرمود: کَسْبُ الحَرامِ یُبینُ فی الذّرّیه؛ یعنی: درآمد حرام، نتیجه‌اش در فرزندان آدم ظهور و نمود پیدا می‌کند.

 

در قسمت بعد به تبیین بیشتر این موضوع و آثار لقمه‌ی حرام و راه‌های پرهیز از آن خواهیم پرداخت. ان شاءالله

ادامه دارد...