پای صحبت دارندگان عصای سفید؛ از مشکل اشتغال و عدم اطمینان کارفرما تا مناسب نبودن معابر شهری، مدارس و دانشگاه‌ها

خبرگزاری میزان - ۱۵ اکتبر ۱۹۶۴ در کنگره آمریکا لایحه‌ای در حمایت از حقوق نابینایان با عنوان «قانون عصای سفید» به امضای نمایندگان رسید و پس از آن این روز به عنوان روز عصای سفید یا همان روز جهانی نابینایان نام گذاری شده است.

افراد نابینا و کم بینا مانند سایر افراد جامعه اگر در زمینه‌های مختلف آموزش‌های لازم را ببینند، می‌توانند از افراد کارآمد و موثر جامعه باشند، تاکنون نیز با وجود مشکلات بسیاری که بر سر راهشان وجود داشته توانسته‌اند در زمینه‌های مختلف از جمله ادبیات، ورزش، تدریس و... به موفقیت‌های بسیاری دست یابند، اما با این حال این افراد با مشکلاتی مواجه هستند که لازم است برای بهره‌گیری هر چه بیشتر از آن‌ها در جامعه و رشد و شکوفایی‌شان مورد بررسی قرار گیرد.

۲۴ مهرماه همزمان با ۱۵ اکتبر بهانه‌ای برای توجه دوباره به نابینایان، مسائل و البته دستاوردهایشان است. به همین مناسبت به گفت‌وگو با تعدادی از نابینایان و کم بینایان و بررسی دغدغه‌هایشان پرداختیم که در ادامه این گزارش می‌خوانید.

مهم‌ترین دغدغه نابینایان و کم بینایان اشتغال است

محمد جاودان، رئیس انجمن نابینایان استان هرمزگان که توانسته با وجود محدود‌های بسیار موفق به کسب مدرک دکتری شود، درباره دغدغه‌های نابینایان و کم بینایان گفت: موضوع مهمی که همه ما نابینایان و کم بینایان با آن مواجه هستیم، مسئله اشتغال است. هنگامی که در زمینه اشتغال مشکلاتی وجود داشته باشد در سایر بخش‌های زندگی نیز با مشکلاتی رو‌به‌رو هستیم. البته اقدام‌های خوبی در این زمینه صورت گرفته، اما هنوز به آنچه در این مورد مطلوب است نرسیدیم.

وی درباره مشکلاتی که در طول تحصیلش با آن‌ها مواجه بوده است، بیان کرد: در دوره‌های مختلف تحصیلی دور از خانواده و در خوابگاه‌ها بودم و از امکاناتی استفاده کردم که توسط خیران و دولت ایجاد شده بود، اما متاسفانه در سال‌های اخیر به ویژه از اواسط دهه ۸۰ تاکنون این امکانات به تدریج رو به زوال رفت و این مسئله موجب شد تا پیشرفت تحصیلی دانشجویان و دانش‌آموزان تحت تاثیر قرار گیرد.

رئیس انجمن نابینایان استان هرمزگان افزود: برخی از افراد این استدلال را دارند که حضور دانش‌آموزان نابینا و کم بینا در مدارس تلفیقی و عادی می‌تواند به اجتماعی شدن این دانش‌آموزان کمک می‌کند این در حالیست که بسیاری از مزایا و امکاناتی که در مدارس تجمیعی ویژه معلولان وجود دارد در مدارس عادی به ویژه در استان‌های دور از پایتخت وجود ندارد.

فاطمه سادات قاضی زاده، دارای مدرک کارشناسی آموزش ابتدایی نیز ضمن تبریک این روز به همه  نابینایان و کم بینایان گفت: مسئله‌ای که دغدغه همه نابینایان و کم بینایان است، مشکل اشتغال است. با وجود اینکه این افراد فعالند، اما از نظر مالی در مضیقه هستند و در حقشان بسیار کوتاهی شده است. اگر این امکان وجود داشته باشد که نابینایان و کم‌بینایان با توجه به شرایط جسمیشان به انجام کاری اشتغال داشته باشند بسیاری از دغدغه‌هایشان از بین می‌رود.

وی ضمن اشاره به اینکه در رشته آموزش ابتدایی تحصیل کردم، اما در کاری اشتغال ندارم، درباره مشکلاتی که در دوران تحصیلش با آن‌ها مواجه بوده است، توضیح داد: در طول دوران تحصیل به دلیل ضعف بینایی تخته کلاس را به سختی می‌دیدم، در بسیاری از موارد به دلیل کند بودن دستم از سایر همکلاسی‌هایم عقب می‌ماندم و جزوه‌هایی که فونتشان ریز بود را با هزینه شخصی بسیار به تایپ درشت تبدیل می‌کردم.

در زمینه برخورد افراد جامعه با معلولان از جمله نابینایان و کم بینایان فرهنگ‌سازی مناسبی صورت نگرفته است

محمدحسن احسان دوست کتابدار کتابخانه مرکزی استان خوزستان و عضو هیئت امنای موسسه نابینایان و کم بینایان اهواز که دارای مدرک کارشناسی حقوق قضایی است نیز درباره موانعی که در حال حاضر برای نابینایان و کم بینایان وجود دارد، توضیح داد: از ۲ بعد می‌توان به این موانع نگاه کرد؛ یکی از جانب نابینایان و کم بینایان است که عموما به استقلال فردی لازم دست پیدا نکردند و عمده هدف تشکیل موسسه‌ها و انجمن‌های نابینایان و کم بینایان در راستای رساندن اعضای گروه هدف به استقلال و توانایی لازم برای حضور در جامعه در کنار سایر افراد است.

وی با بیان اینکه بعد دیگر برخورد افراد جامعه با معلولان از جمله نابینایان و کم بینایان است، ادامه داد: در این زمینه فرهنگ‌سازی مناسبی صورت نگرفته است. لازم است در زمینه برخورد با معلولان از جمله نابینایان و کم بینایان فرهنگ‌سازی صورت گیرد و آموزش‌هایی به عموم مردم داده شود که این افراد قادر به انجام چه کار‌هایی هستند و چه کار‌هایی را نمی‌توانند انجام دهند. برخی از افراد حتی اشخاص تحصیلکرده و مسئولان اداره‌ها نیز در ارتباط با ما به نحوی برخورد می‌کنند که نشان می‌دهند دیدگاه مناسبی نسبت به نابینایان و کم بینایان ندارند که ناشی از عدم فرهنگ سازی است.  

عضو هیئت امنای موسسه نابینایان و کم بینایان اهواز افزود: توانمندی‌سازی نابینایان و کم بینایان و فرهنگ سازی و ارائه آموزش‌های لازم در رابطه با این افراد به عموم اقشار جامعه باید همزمان صورت گیرد تا افراد نابینا و کم بینا بتوانند جایگاه واقعیشان را در جامعه به دست آورند.   

وی ادامه داد: در حال حاضر به سبب رشد فناوری مطالعه برای نابینایان و کم بینایان آسان‌تر شده، اما به شرطی که ناشران به ویژه ناشران کتب درسی طبق قانون جامع حمایت از حقوق معلولان نسخه بریل یا گویای کتاب‌‎ها را نیز منتشر کنند تا افراد نابینا و کم بینا نیز دانش لازم را برای حضور در جامعه به دست آورند.

عدم مناسب‌سازی معابر شهری برای تردد افراد نابینا و کم بینا 

محمدجواد جمشیدیان، دارای مدرک کارشناسی روان‌شناسی نیز ضمن اشاره به عدم مناسب سازی معابر شهری برای تردد افراد نابینا و کم بینا بیان کرد: لازم است اقشار جامعه بیشتر با افرادی با آسیب دیدگی بینایی آشنا شوند و نحوه برخورد با این افراد را آموزش ببینند.

وی افزود: از آنجایی که بسیاری از منابع درسی ضبط و بریل نشده در این زمینه مشکلاتی داشتیم. همچنین در زمان امتحانات دانشگاه نیاز به منشی داشتیم که جواب سوال‌ها را برایمان بنوسید و در این زمینه با مشکلاتی رو به رو بودیم و باید دانشگاه‌ها تهمیدات لازم را برای دانشجویان نابینا و کم بینا فراهم کنند.

بسیاری از نابینایان و کم بینایان به دلیل عدم مناسب‌سازی شهر‌ها برای تردد افراد معلول نمی‌توانند در سطح شهر تردد داشته باشند

میترا نصیری، دارای مدرک کارشناسی زبان و ادبیات فارسی نیز با بیان اینکه مهم‌ترین دغدغه نابینایان و کم بینایان اشتغال و مناسب سازی معابر شهری است، عنوان کرد: بسیاری از نابینایان و کم بینایان به دلیل عدم مناسب‌سازی شهر‌ها برای تردد افراد معلول نمی‌توانند در سطح شهر تردد داشته باشند و در سطح شهر موانع بسیاری برای تردد نابینایان وجود دارد.  

کمبود کتب بریل و فایل‌های صوتی منابع درسی برای نابینایان 

وی افزود: در دوران تحصیلم با کمبود کتب و فایل‌های صوتی منابع درسی مواجه بودم و به سختی در کنار دانش‌آموزان غیرمعلول درس خواندم و توانستم به دانشگاه بروم و به کمک همکلاسی‌هایم توانستم دوره تحصیلیم را به پایان برسانم. در دوران دانشگاه معمولا همکلاسی‌هایم جزوه‌های درسی را بریم ضبط می‌کردند چرا که برای همه منابع درسی فایل صوتی و بریل وجود نداشت. برای اشتغال نیز اقدام‌های بسیاری در مکان‌های مختلفی انجام دادم، اما موفق به پیدا کردن شغل نشدم.

فاطمه زهرا صادقی دانش‌آموز پایه هشتم در مدرسه نابینایان نرجس نیز درباره مشکلات دانش‌آموزان نابینا و کم بینا بیان کرد: دوست داشتم در رشته ریاضی تحصیل کنم، اما به این نتیجه رسیدم از آنجایی که بسیاری از مطالب در رشته ریاضی نیاز به دیدن دارد در این رشته تحصیل نکنم. سپس به رشته علوم انسانی علاقه‌مند شدم و قصد دارم در آینده خبرنگار رادیو شوم.  

وی ضمن اشاره به اینکه در سال‌های گذشته در مواردی با کمبود کتاب‌های درسی مواجه بودیم، ادامه داد: در حال حاضر از امکانات آموزشی راضی هستم.

کتاب‌های درشت خط برای کم‌بینایان با تاخیر در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد

مادر این دانش‌آموز نیز با بیان اینکه از مقطع پیش دبستانی که دخترم وارد مدرسه شد تا کنون هر سال با کمی و کاستی‌هایی مواجه بودیم، اما خدا را شکر وضعیت در این سال‌ها در حال بهبود است، گفت: کتاب‌های درشت خط برای کم‌بینایان با تاخیر در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد. در سال‌های گذشته با مشکل سرویس مدارس مواجه بودیم، اما امسال در این زمینه مشکلی نداریم و از اول مهر سرویس مدرسه داشتیم و از همه کارکنان شهرداری تهران که در این زمینه فعالیت می‌کنند، تشکر می‌کنم.  

عدم مناسب سازی فضای مدارس و دانشگاه‌ها برای نابینایان و کم بینایان

وی بیان کرد: یکی دیگر از مشکلات ما در زمینه مناسب سازی فضای مدرسه است. مدرسه نابینایان نرجس قدمت بالایی دارد و ساختمانش فرسوده شده و نیاز به کار‌های اساسی دارد و با وجود اینکه طی سال‌ها دانش‌آموزان نابینا و کم بینا در آن تحصیل کرده اند، اما مشکلاتش در زمینه مناسب سازی برطرف نشده است.

پارسا ۲۵ ساله، دارای مدرک کارشناسی ارشد حقوق خصوصی نیز درباره دغدغه‌های نابینایان و کم بینایان گفت: با توجه به مدرک تحصیلیم در حال حاضر به انجام کاری اشتغال ندارم، توضیح داد: می‌توانم وکالت کنم، اما بسیاری از افراد به من می‌گویند از آنجایی که نابینا هستم ممکن است تعداد زیادی از افراد به من در زمینه وکالت اعتماد نکنند و گمان کنند نمی‌توانم خواسته‌های موکلانمان را انجام دهم.

وی ضمن اشاره به اینکه در حال حاضر در حال انجام دادن پایان نامه‌ام هستم و در این زمینه مشکلاتی دارم و درخواست دارم اساتید دانشگاه‌ها همکاری بیشتری با دانشجویان دارای معلولیت از جمله نابینایان داشته باشند، عنوان کرد: یکی دیگر از مشکلاتمان عدم مناسب سازی فضای دانشگاه است و تردد در دانشگاه برایمان دشوار است.

عدم اطمینان کارفرما به افرادی با آسیب دیدگی بینایی

حسین حیدری دارای مدرک کارشناسی ارشد حقوق شرکت‌های تجاری از دانشگاه علوم قضایی که در حال حاضر مهندس یکی از دیتا سنتر‌ها است، بیان کرد: ما در طول دوران تحصیل با محدودیت‌هایی مواجه هستیم. با توجه به اینکه رشته تحصیلیم در مقطع ارشد رشته جدیدی است و دانشگاه ما تا زمان ورود من در این مقطع در این رشته دانشجوی نابینا و کم بینا نداشته است بسیار با مشکل کمبود منابع مواجه بودم و در بیشتر موارد به کمک خانواده‌ منابع را تهیه می‌کردم.

وی با بیان اینکه یکی از مشکلاتی که در زمینه اشتغال داریم عدم اطمینان کارفرما به افرادی با آسیب دیدگی بینایی است، گفت: کارفرماها بسیار سخت به این افراد اعتماد می‌کنند و بسیار دشوار است که خودمان را با وجود داشتن تخصص اثبات کنیم، لازم است کارفرماها آشنایی بیشتری نسبت به توانایی‌هایی افرادی با آسیب دیدگی بینایی داشته باشند.

انتهای پیام/