آتش‌بس یا توقف بشردوستانه؛ یک بررسی با موضوع جنگ غزه
در حال حاضر، جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه بدترین بحران بشردوستانه جهان است؛ این جنگ طی ۱۱ ماه گذشته حدود ۵۰ هزار کشته و ۱۰۰ هزار مجروح و هزاران مفقود برجای گذاشته است؛ توقف جنگ و پایان دادن به جنایت‌هایی که محاکم بین‌المللی از آن‌ها به‌عنوان نسل‌کشی یاد می‌کنند، در حال حاضر یک درخواست جهانی است، هرچند حامیان و شرکای رژیم صهیونیستی تلاش‌ها و اقدام‌ها در این رابطه را خنثی و بی‌تاثیر می‌کنند.
طی ۱۱ ماه گذشته جهان بار‌ها خواستار برقراری آتش‌بس فوری بشردوستانه، کریدور‌ها (راهروهای) بشردوستانه، آتش‌بس، توقف‌های بشردوستانه و مانند این‌ها با امید به توقف پایدار جنگ بوده است، اما تاکنون هیچ یک از این درخواست‌ها عملی نشدند و جنایت و نسل‌کشی در غزه با تسلیحات اروپایی‌و آمریکایی همچنان ادامه دارند.
در حالی‌که هدف از همه این درخواست‌ها یکسان هستند و بر محدود کردن تاثیر خصومت‌ها بر غیرنظامیان تاکید دارند، تفاوت‌های قابل‌توجهی در آنچه دقیقا از این درخواست‌ها دنبال می‌شود، وجود دارد.
استفاده از اصطلاحات یادشده که گاهی به‌صورت هدفمند در شکل مبهم استفاده می‌شوند، به تشدید سردرگمی‌ها در موضوع پایان دادن به جنگ غزه منجر شده‌اند، اما تفاوت‌های توقف بشردوستانه humanitarian pause، آتش‌بس بشردوستانه humanitarian ceasefire، متارکه جنگ humanitarian truce و آتش‌بس ceasefire چیست؟
اهداف مورد نظر توقف بشردوستانه، آتش‌بس بشردوستانه، متارکه جنگ و آتش‌بس
آتش‌بس بشردوستانه humanitarian ceasefire، اقدامی است که تخلیه بیماران و مجروحان در داخل یا خارج از قلمرو، در کنار اقدام‌های اضافی برای حفاظت از غیرنظامیان مطابق با حقوق بین‌المللی بشردوستانه را تامین می کند؛ توقف بشردوستانه humanitarian pause به توقف موقت خصومت‌ها برای اهداف صرفا بشردوستانه، مانند تخلیه غیرنظامیان یا توزیع اقلام امدادی اشاره دارد؛ متارکه جنگ humanitarian truce یا توقف موقت خصومت‌ها صرفا برای اهداف بشردوستانه در صورت نیاز به توافق همه طرف‌های مربوطه، معمولا برای یک دوره مشخص در منطقه جغرافیایی خاصی که در آن فعالیت‌های بشردوستانه انجام می‌شود، برقرار می‌شود؛ آتش‌بس ceasefire توافقی است برای توقف جنگ برای مدتی به‌طوری که بتوان توافقی دائمی برای پایان دادن به جنگ منعقد کرد.
هیچ‌یک از اصطلاحات یادشده در حقوق بین‌الملل تعریف نشده‌اند و در نتیجه طرفین درگیری‌های مسلحانه نیز ملزم به اتخاذ چنین اقدام‌هایی به‌عنوان یک موضوع قانونی نیستند؛ این یکی از عجیب‌ترین واقعیت‌ها در موضوع درگیری‌های مسلحانه و جنگ‌ها است.
اگرچه همه اقدام‌های یادشده تعلیق یا توقف درگیری‌های فعال را دنبال می‌کنند، تفاوت اصلی در این اصطلاحات به هدف توقف یا تعلیق درگیری یا جنگ مربوط می‌شود: آیا هدف از این توقف و تعلیق اجازه دادن به انجام یک فعالیت بشردوستانه خاص است یا تعلیق عمومی خصومت‌ها را دنبال می‌کند.
با وجود این، پذیرش توقف‌های بشردوستانه می‌تواند پیروی از تعهدات تحت قوانین بین‌المللی بشردوستانه را که همچنین به‌عنوان قانون درگیری مسلحانه شناخته می‌شود، ترویج دهد؛ این تعهد‌ها شامل تخلیه مجروحان و بیماران یا تسهیل در عبور سریع و بدون مانع کمک‌های بشردوستانه است.
تعلیق یا توقف خصومت‌ها برای اهداف خاص بشردوستانه معمولا از نظر دامنه مدت زمان و مکان محدود است؛ به این معنا که اگرچه آن‌ها درگیری را متوقف می‌کنند، اما این یک وقفه مختصر و موضعی است.
این امر در مورد آتش‌بس‌های عمومی که به فعالیت‌های بشردوستانه خاصی مربوط نمی‌شود، صدق نمی‌کند؛ آن‌ها می‌توانند بر دستیابی به اهداف نظامی استراتژیک خصومت‌ها تاثیر بگذارند.
توقف‌های بشردوستانه چگونه کار می‌کنند؟
تعلیق خصومت‌ها برای اهداف بشردوستانه باید مورد توافق طرف‌های درگیر باشد؛ آن‌ها باید درباره زمان و مکان دقیق، مسیر‌ها و اینکه چه کسی حق بهره‌مندی از آن‌ها را دارد، به توافق برسند.
توقف‌ها بر حمایت‌ها و تعهدات تحت قوانین بین‌المللی بشردوستانه تاثیری نمی‌گذارد، بلکه راهی برای تاثیرگذارترشدن آن‌ها هستند.
هدف توقف به مسائل و موضوع‌های مورد نیاز شکل می‌دهد؛ به‌عنوان مثال، در مورد توقف برای اجازه ترانزیت کمک‌های بشردوستانه، علاوه بر مسیر‌ها و زمان‌ها، طرف‌ها باید توافق کنند که کدام سازمان‌ها می‌توانند در آن شرکت کنند و چه اقلامی باید به چه جمعیتی ارائه شود.
ماهیت ترتیبات باید به گونه‌ای تعیین شود که همه آن‌ها منحصر به اهداف و اقدام‌های بشردوستانه باشند؛ اگر طرف‌های درگیری از آن‌ها سوءاستفاده کنند، توقف یا تعلیق جنگ تمام می‌شود و امنیت کارکنان بشردوستانه در کنار دیگر غیرنظامیان در معرض خطر با چالش‌های مخاطره آمیز مواجه می‌شود.
پردرخواست‌ترین اقدام برای توقف جنگ
کشورها، سازمان‌ها و نهاد‌های مختلف براساس رویکرد‌ها و در چارچوب سیاست‌های خود یکی از شکل‌های توقف جنگ را مورد تاکید قرار می‌دهند؛ مجمع عمومی سازمان ملل عمدتا طرف‌های درگیر را برای توقف جنگ با اهداف بشردوستانه ترغیب می‌کنند.
باید در نظر داشت که در بیشتر موارد طرف‌های درگیری مستقیما با هم ارتباط برقرار نمی‌کنند، بلکه یک واسطه بی‌طرف معمولا در تسهیل توافق دخالت دارد؛ این واسطه می‌تواند یک کشور یا یک عامل بشردوستانه باشد.
برای مثال، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ می‌تواند برای تسهیل عملیات امدادرسانی خود وارد مذاکره شود؛ هماهنگ‌کننده امداد اضطراری سازمان ملل ممکن است توافقنامه‌ها را برای طیف وسیع‌تری از سازمان‌های بشردوستانه تسهیل کند.
واسطه همچنین می‌تواند یک دولت باشد؛ آنچه ضروری است، شفافیت در مورد ترتیبات دقیق مورد توافق است.
آتش‌بس؛ همه آنچه غزه نیاز دارد
پس از نزدیک به ۱۱ ماه جنگ شدید رژیم صهیونیستی علیه غزه، نیاز‌های بشردوستانه در این باریکه سال‌ها تحت محاصره سرسام‌آور است.
از این رو، همه رویکرد‌ها برای افزایش واکنش‌های بشردوستانه بسیار مهم هستند: تسریع ترتیبات برای آوردن کالا‌های کمکی به غزه، تعلیق یا توقف خصومت‌ها به منظور امکان حرکت عامل‌های بشردوستانه در غزه و دسترسی امن غیرنظامیان به آن‌ها و تخلیه‌های مورد انتظار از جمله موارد جدی پزشکی.
در حال حاضر، آتش‌بس همه آن چیزی است که غزه در میان رنج و درد ناشی از نسل‌کشی تقریبا یک‌ساله به آن نیاز دارد.
- بیشتر بخوانید:
- ۳۳۵ روز نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه از دریچه آمار؛ یک جنایت تمام‌عیار
- قوانین بین‌المللی آتش‌بس در اغما
انتهای پیام/