تربیت تحمیلی مورد نکوهش حضرت علی (ع) است
به گزارش‌خبرنگار فرهنگی میزان، دکتر مصطفی دلشاد تهرانی، نهج البلاغه پژوه و استاد حوزه و دانشگاه در پاسخ به این سؤال که مبناى تربیت آدمى در دیدگاه امام علی (ع) چیست؟، گفت:در دیدگاه امیرمؤمنان على (ع) مبناى تربیت آدمى، انگیختن او و همراه نمودن وى است؛ و نه بى‌انگیزه ساختن و منافق نمودن او.
وی با بیان اینکه اساس رسالت تربیتى مصلحان حقیقى ابلاغ است، نه اجبار، گفت: على (ع) تربیت را بر این مبنا ترسیم نموده و بدین راه و رسم فرا خوانده است. انسان خود باید بخواهد که بندهاى اسارت از او گشوده شود، وگرنه کسى نمى‌تواند انسانى را که نمى‌خواهد پذیراى هدایت شود، به راه هدایت بکشاند.
دلشاد تهرانی گفت: بنابر حکمت ۴۰۵ نهج البلاغه پیشواى آزادگان شنید که عمّار بن یاسر در تلاش براى هدایت مُغِیرَة بن شُعْبَه است، پس بدو فرمود:: «دَعْهُ یَا عَمَّارُ، فَإِنَّهُ لَمْ یَأْخُذْ مِنَ الدِّینِ إِلاَّ مَا قَارَبَهُ مِنَ الدُّنْیَا، وَ عَلَى عَمْدٍ لَبَسَ عَلَى نَفْسِهِ، لِیَجْعَلَ الشُّبُهَاتِ عَاذِرًا لِسَقَطَاتِهِ: عمّار! او را واگذار، چه او چیزى از دین برنگرفته جز آن چه آدمى را به دنیا نزدیک کردن تواند، و به عمد خود را به شبهه‌ها در افکنده تا آن را عذر خواه خطاهاى خود گرداند».
این استاد دانشگاه تصریح کرد: انسان اگر خود خواهان هدایت نشود، اصرار و اجبار کارساز نخواهد بود. اگر مبناى تربیت بر تهدید و تحمیل، و بر اکراه و اجبار قرار گیرد، این امکان هست که انسان‌ها به ظاهر از سر ترس و زبونى، یا از سر حرص و آزمندى به امورى تن دهند و به ریا و نفاق کشیده شوند و این امر خود مانعى سخت در تربیت حقیقى است.
وی تأکید کرد: امیرمؤمنان على (ع) به شدت از این امور بیزار بود و اجازه نمى‌داد که براساس تربیتى تحمیلى بذرهاى ناپاکى در دل مردمان کاشته شود و زمینه تربیت فطرى آسیب ببیند.