شورای حقوق بشر سازمان ملل؛ سازوکاری گرفتار در سیاسی‌کاری کشورهای غربی

خبرگزاری میزان – نگاهی به کارنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل نشان می‌دهد که این سازوکار حقوق بشری قادر به واکنش و اقدام در موقعیت‌های جدی در زمینه تخصصی خود نیست، جنایت‌های جدی را نادیده می‌گیرد، رویکرد‌های سوگیرانه‌ای در قبال برخی از کشور‌ها دارد، و از همه بدتر چشم‌انداز روشنی از تغییر و بهبود ساختاری خود را ارائه نمی‌دهد.

در سال ۲۰۰۵ کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل خواستار پایان کار کمیسیون بی‌اعتبار شده حقوق بشر، شد؛ به تعبیر وی اقدام‌های نادرست این کمیسیون بر کل سیستم سازمان ملل سایه انداخته بود.

در نهایت مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۰۶ شورای حقوق بشر HRC را تشکیل داد و مسئولیت‌های خاصی را برعهده آن گذاشت؛ سه ماموریت مهم این شورا عبارتند از: ترویج احترام همگانی برای حمایت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همه بدون هیچ‌گونه تمایز و به شیوه‌ای برابر، رسیدگی به موقعیت‌های نقض حقوق بشر از جمله نقض‌های فاحش و نظام‌مند و ارائه توصیه‌ها برای حل‌وفصل آن‌ها و بررسی دوره‌ای جهانی وضعیت حقوق بشر در کشور‌ها براساس اطلاعات عینی و قابل اعتماد.

شورای حقوق بشر سازمان ملل ۴۷ کرسی خود را با اکثریت آرا در مجمع عمومی با رای‌گیری مخفی انتخاب می‌کند؛ هر یک اعضا به مدت سه سال در این سمت خواهند بود و فقط برای ۲ دوره متوالی می‌توانند در سمت خود بمانند؛ انتخاب مجدد منوط به دوری دست‌کم یک سال از سمت یاد شده است.

عضوهای شورای حقوق بشر از نظر جغرافیایی سهمیه‌بندی شده‌اند؛ ۱۳ کرسی برای آفریقا، ۱۳ کرسی برای آسیا و اقیانوسیه، ۶ کرسی برای شرق اروپا، ۸ کرسی برای آمریکای لاتین و کارائیب و ۷ کرسی برای غرب اروپا.

اعضای فعلی شورا عبارتند از: آلبانی، الجزایر، آرژانتین، بنگلادش، بلژیک، بنین، برزیل، بلغارستان، بورکینافاسو، کامرون، شیلی، چین، کاستاریکا، ساحل عاج، کوبا، جمهوری دومینیکن، اریتره، فنلاند، فرانسه، گامبیا، گرجستان، آلمان، غنا، هندوراس، هند، اندونزی، ژاپن، قزاقستان، کویت، قرقیزستان، لیتوانی، لوکزامبورگ، مالاوی، مالزی، مالدیو، مراکش، مونته نگرو، هلند، پاراگوئه، قطر، رومانی، آفریقای جنوبی، سودان، امارات، آمریکا و ویتنام.

نگاه اولیه به شورای حقوق بشر سازمان ملل این تصور را ایجاد می‌کند که این سازوکار در حال انجام وظایف خود است؛ سالی سه بار تشکیل جلسه می‌دهد؛ در برخی از موارد قطعنامه‌هایی در محکومیت نقض حقوق بشر در برخی از کشور‌ها صادر می‌کند؛ کارشناسانی را برای بررسی وضعیت حقوق بشر در برخی از کشور‌ها منصوب می‌کند؛ و در برخی از موارد قطعنامه‌هایی را در حمایت و برای کمک به برخی از کشور‌ها صادر می‌کند.

اما نگاه دقیق به سوابق شورای حقوق بشر نشان می‌دهد که شورای حقوق بشر سازمان ملل عملکردی بهتر از کمیسیون بی‌اعتبار شده حقوق بشر این نهاد نداشته و در مواجهه با جدی‌ترین وضعیت‌های حقوق بشری در جهان شکست خورده است.

این سازوکار حقوق بشری سازمان ملل در قبال دولت‌های بانفوذ سوگیری دارد و برخی از کشور‌ها را از تامین استاندارد‌های حقوق بشری معاف می‌کند؛ به این معنا که وضعیت حقوق بشر در آن‌ها را نادیده می‌گیرد.

با وجود انتقاد‌های جدی برخی از کشور‌ها به عملکرد شورای حقوق بشر، چشم‌انداز رسیدگی به این انتقاد‌ها از سوی سازمان ملل تار است.

شورای حقوق بشر به دفعات و اساسا به دلایل سیاسی چشمان خود را بر نقض حقوق بشر در برخی از کشور‌ها و مناطق جهان بسته و در رسیدگی نظام‌مند به چنین مواردی کوتاهی کرده است؛ بارزترین نمونه سوگیری و رویکرد جانبدارانه شورای حقوق بشر موضوع مناقشه رژیم صهیونیستی فلسطین است؛ این در حالی است که رژیم صهیونیستی موضوع جداگانه‌ای از دستور کار شورای حقوق بشر است.

در عین حال، شورای حقوق بشر طی ۱۵۰ روز گذشته اقدام موثری در قبال موضوع جنگ غزه و نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در این منطقه تحت محاصره انجام نداده است.

از مهم‌ترین دلایل شکست شورای حقوق بشر در انجام وظایف خود می‌توان به نفوذ برخی از کشور‌ها بر آن به‌ویژه از طریق تامین بودجه، سیاسی‌کاری و نداشتن اختیار اجرایی اشاره کرد، اما مهم‌ترین دلیل شکست شورای حقوق بشر سازمان ملل سیاسی شدن آن است.

انتهای پیام/