تحلیل فروش فیلم‌های هالیوودی در سال ۲۰۲۳/ آثار ابرقهرمانان، پهلوانان گیشه نیستند!

خبرگزاری میزان - علیرضا حسینمردی - رسانه‌های جریان اصلی هالیوودی، به ریشه مشکلات هالیوود در چند سال اخیر نمی‌پردازند. به این علت که بسیاری از گرفتاری‌ها، خودکرده است. اما به هیچ صورتی نمی‌توان باکس‌آفیس ضعیف ۲۰۲۳ را نادیده گرفت. اگرچه خبرگزاری ورایتی در گزارش جمع‌بندی عملکرد هالیوود در سال گذشته، صرفاً عنوان شکست‌ها را می‌آورد، اما به زخم اصلی توجهی نداشته و به خراش‌های کوچک اهمیت می‌دهد. ورایتی از برخی از شکست‌ها دفاع نمی‌کند، اما با وجود شکست مالی تعدادی از آثار، آن‌ها را پیروزی معنوی قلمداد می‌کند.

رسانه‎‌ها، نفروختن فیلم‌های سال گذشته را برگردن اعتصابات و نبود مدیریت بر پروژه می‌اندازند؛ اما در حقیقت امر، حضور بازیگران در کمپین تبلیغات، ضعف‌های محصول نهایی را نمی‌پوشاند. به دفعات مشاهده کرده‌ایم که صرف اینکه یک بازیگر، فالوورهای زیادی در اینستاگرام دارد، یک فیلم یا سریال موفق نخواهد شد. 

پیشتر در گزارشی اشاره شد که اولویت‌های این روزهای هالیوود اینطور که پیداست، پول درآوردن نیست. سازمان گلاد، از کمپانی‌های هالیوودی که بیشترین میزان از ترویج گروه‌های جنسی نوظهور را داشته باشند، تقدیر می‌کند. این قبیل از سیاست‌ها، به مزاج خانواده‌های آمریکایی خوش نیامده و در نتیجه آن‌ها به تماشای شعارهای لس‌آنجلسی نرفتند.

دو سوال مهم جلوی پای مدیران هالیوود است؛ آیا سال ۲۰۲۴ از منظر مالی بهتر خواهد بود؟ و آیا اصلاً قصد بهتر شدن وجود دارد؟ پاسخ هر دو پرسش، خیر و خیر است.

عملکرد گیشه کمپانی‌های هالیوود را در ۲۰۲۳

فیلم «باربی» Barbie با ۱.۴۴ میلیارد دلار فروش، در صدر گیشه امسال قرار دارد. انیمیشن «فیلم برادران سوپر ماریو» The super Mario bros movie با ۱.۳۶ میلیارد دلار فروش، در رتبه دوم قرار گرفت. «اوپنهایمر» Oppenheimer نیز با فروش ۹۵۱ میلیون دلاری جایگاه سوم را به خود اختصاص داد.

جالب است که هیچ یک از این سه فیلم، دنباله و یا پیش‌درآمد فرنچایز‌ها (فیلم‌های چند قسمتی) نیستند. البته می‌توان گفت که «باربی» بر اساس یک عروسک محبوب ساخته شده، «سوپر ماریو» یک بازی کامپیوتری مشهور است و «اوپنهایمر» یک دانشمند جریان‌ساز در تاریخ بوده است.

مجموع کل فروش فیلم‌ها، ۸.۸۸ میلیارد دلار بود. اگرچه این عدد بهتر از فروش سال گذشته است، اما هالیوود تا چند سال پیش به‌راحتی از مرز یازده میلیارد دلار عبور می‌کرد. ورایتی خوش‌بینی چندانی نیز به فروش فیلم‌ها در ۲۰۲۴ ندارد.

• مطالب مرتبط: 
• پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای جهان/ «تل‌ماسه ۲» و «دختران بدجنس» مخاطبان خود را شناختند و خوب فروختند
• نتیجه انتخابات آمریکا در دستان میلیاردرها/ اغلب سرمایه‌داران حامی حزب دموکرات هستند

فرمول سودآوری حدودی فیلم‌ها این‌گونه است: برای نمونه یک فیلم با بودجه ۲۵۰ میلیون دلاری ساخته شده و ۱۰۰ میلیون دلار نیز برای بازاریابی و تبلیغات هزینه شده است. اگر سهم فروش نهایی، میان سینماداران و سازندگان اثر مساوی تقسیم شود، این فیلم باید حداقل هفتصد میلیون دلار بفروشد تا ضرر روی دست سرمایه‌گذاران نگذارد. گاهاً ممکن است که سهم طرفین مساوی نباشد و یا هزینه کمتر و یا بیشتری برای بازاریابی شود.

دیزنی: شکست آثار ابرقهرمانی و فیلم‌های سینمایی پرخرج

دیزنی در سال ۲۰۲۳، سه فیلم ابرقهرمانی را اکران کرد. جدای از «محافظان کهکشان 3» Guardians of the Galaxy 3 که موفقیت خود را وامدار کریس پرت است، مابقی بلاک‌باسترهای (آثار با بودجه بالا) دیگر شکست خوردند. فیلم ابرقهرمانی کریس پرت توانست ۸۴۵ میلیون دلار بفروشد. 

بزرگترین حامی گروه‌های جنسی نوظهور در جهان، «مارول‌ها» The Marvels را با بودجه ۳۰۰ میلیون دلاری ساخته بود؛ ۱۰۰ میلیون دلار نیز دست‌کم هزینه بازاریابی و تبلیغات شده بود؛ اما این شاهکار فمینیستی در پایان حتی به مرز یکصد میلیون دلار در گیشه‌های آمریکای شمالی نرسید. مشکل اصلی فیلم فقط شعار «توانمندسازی زنان» 1 Woman Empowerment نبود، بلکه جلوه‌های ویژه، بازیگری و فیلمنامه نیز ضعیف بود.

دیزنی در مجموع شاهد شکست اکثر آثار پر هزینه خود بود. «ایندیانا جونز ۵» Indiana Jones Dial of destiny با هزینه‌ای بیشتر از «مارول‌ها»، ساخته شده بود و شکست سخت‌تری در گیشه خورد. هریسون فورد، ستاره این مجموعه از فیلم‌ها، نماد قهرمان اکشن مرد در آمریکا است‌. دیزنی به مانند دیگر آثار امروزی خود، تصمیم گرفت تا چرخشی فمینیستی به فیلم دهد و کاراکتر ایندیانا جونز را ذلیل نشان داده و زنی را جایگزین وی کند. این اثر در نهایت فقط ۳۸۳ میلیون دلار فروخت.

سه انیمیشن «پری دریایی کوچولو» The little mermaid ، «المنتال» Elemntal و «آرزو» Wish هر یک با بودجه ۲۰۰ میلیون دلاری ساخته شده‌اند؛ و به ترتیب ۵۶۹، ۴۹۶ و ۱۲۶ میلیون دلار فروختند. اگرچه ورایتی دو اثر اول را پیروزی خطاب کرد اما در واقعیت امر، هر سه شکست مالی بوده‌اند.

پیروزی «معنوی» به زعم هالیوود این است که نژاد قهرمان قصه در «پری دریایی کوچولو» عوض شده بود و داستان «المنتال» درباره مهاجران و پناهندگان بوده است. انیمیشن «آرزو» آنقدر شکست سختی خورد که حتی پیروزی معنوی هم نیست. در مجموع دیزنی بیش از یک میلیارد دلار ضرر کرده است.

دیزنی به‌عنوان بزرگ‌ترین سازنده محتوای کودک در جهان، ارتباط خود را با خانواده‌ها از دست داده است. سازمان «گلاد» (سازمان حمایت از گروه‌های جنسی نوظهور) در گزارش سالانه خود از دیزنی تقدیر کرد و نشان داد که این کمپانی در نیمی از آثار خود کاراکترهای LGBTQIAP داشته است‌. 

با استناد به این شواهد، پدر و مادرهای آمریکایی، اعتماد خود را به تولیدکننده آثار کودک از دست داده‌اند.

دیزنی چند سریال را نیز سال گذشته پخش کرد. هیچ‌یک از مجموعه‌هایی نظیر فصل دوم «لوکی» Loki ، «چه می‌شود اگر» What if ، «تهاجم مخفی» Secret invasion و «اکو» Echo نتوانستند نظر مخاطب را جلب کنند. البته دیزنی قرار بود دو سریال دیگر (با احتمال فراوان ناموفق) را هم پخش کند که به علت اعتصابات، پخش نکرد.

وارنر DC : پرفروش شدن «باربی»، شکست‌های دیگر را جبران نکرد 

کمپانی وارنر نیز سالی پر از شکست را پشت سر گذاشت. مالک آثار ابرقهرمانی کمپانی دی‌سی، نه تنها در فیلم‌هایی که اکران کردند، شکست خوردند، بلکه برای جلوگیری از ضرر، یک اثرابرقهرمانی را به‌عنوان هزینه‌های جاری کمپانی و کاهش مالیات Tax write-off، پخش نخواهند کرد؛ مسئولان این مجموعه هالیوودی می‌دانستند که در شرایط امروز، یک ابرقهرمان LGBTQIAP در گیشه شکست خواهد خورد.

وارنر چهار فیلم ابرقهرمانی را در ۲۰۲۳ اکران کرد که مجموع فروش این آثار به هفتصد میلیون دلار نرسید. با توجه به بودجه‌ای که صرف ساخت و تبلیغات این مجموعه از فیلم‌ها شده، ضرری هشتصد میلیون دلاری روی دستان سرمایه‌گذاران این کمپانی گذاشته است.

کمپانی هالیوودی سه فیلم ابرقهرمانی «فلش» Flash ، «بلو بیتل» Blue Beetle و «شزم: خشم خدایان» Shazam! Fury of the Gods را اکران کرد که هر سه در گیشه شکست خوردند. این سه فیلم به ترتیب ۲۷۳ ، ۱۲۹ و ۱۳۳ میلیون دلار فروختند.

وارنر این روز‌ها، قسمت دوم «آکوامن» Aquaman ۲ را روی پرده‌های سینما دارند‌.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که این اثر نیز در گیشه شکست خواهد خورد و حتی ممکن است تا به نصف فروش قسمت اول هم نرسد. قسمت اول در حدود ۱.۲ میلیارد دلار فروخته بود. مشکل فیلم دوم، عدم وجود یک داستان منسجم نیست، بلکه مخاطبانی که این فیلم را دیده‌اند، قصه را پوچ (حتی با استانداردهای آثار ابرقهرمانی) توصیف کرده‌اند.

عده‌ای نیز ممکن است حضور امبر هرد در این اثر را بهانه ضعف فیلم قلمداد کنند که البته نقش مهمی در قصه ندارد. لذا کمبودهای متعدد اثر، بر گردن امبر هرد نیست.

مجموعه فیلم‌های «احضار» conjuring تاکنون سود خوبی برای کمپانی وارنر داشته است. قسمت دوم «راهبه» The Nun با توجه به بودجه معقول ۳۸ میلیون دلاری، توانست ۲۶۸ میلیون دلار فروخته و سود خوبی داشته باشد. جیسون استیتهام نیز با فیلم ژانر «کوسه آدم‌خوار» توانست ۳۹۵ میلیون دلار بفروشد. البته این اثر فروش خوبی در آمریکا نداشت و به سبک فیلم‌های مشابه، برای بازار جهان سوم ساخته شده بود.

«باربی» پرفروش‌ترین فیلم امسال بود. کمپانی وارنر بهترین بازاریابی را در میان کمپانی‌های هالیوودی داشت. اما درس عبرتی که هالیوود از این فیلم نخواهد گرفت، «شناخت مشتری» است. مخاطب اصلی این فیلم، زنان بودند.

بنابراین اگر مدیران استودیوها پیش خود بگویند: «چون یک فیلم فمینیستی می‌فروشد، پس باید مابقی فیلم‌ها را نیز باید با این تم بسازیم»، رمز موفقیت را پیدا نکرده‌اند. «باربی» استثنا بود، فیلم‌های اکشن و ابرقهرمانی، مشتری این نوع از سیاست‌ها نیستند.

یونیورسال: بهترین عملکرد سال و فاتح گیشه

کمپانی یونیورسال، دو فیلم از سه اثر پرفروش ۲۰۲۳ را ساخته است. «فیلم برادران سوپر ماریو» و «اوپنهایمر» توانستند به ترتیب ۱.۳۶ میلیارد دلار و ۹۵۱ میلیون دلار بفروشند. فروش بسیار خوب انیمیشن «سوپر ماریو» نشان می‌دهد که اگر سازندگان به‌جای شعارهای سیاسی، اثر مورد قبول خانواده‌ها را بسازند، در گیشه موفق می‌شوند. شایان ذکر است که این انیمیشن، با بودجه بسیار کمتری نسبت به محصولات دیزنی ساخته شده بود و در پایان توانست از مجموع فروش سه انیمیشن دیزنی، بیشتر بفروشد!

آثار ژانر ترسناک یونیورسال نیز در گیشه خوش درخشیدند. «مگان» M۳GAN فیلمی که با بودجه ۱۲ میلیون دلاری ساخته شده بود توانست ۱۸۰ میلیون دلار بفروشد؛ «پنج شب با فردی» Five nights at Freddy’s نیز با بودجه ۲۰ میلیون دلاری ساخته شده بود و در نهایت ۲۸۹ میلیون دلار فروخت.

آخرین قسمت از مجموعه «سریع و خشن» Fast & furious علی‌رغم اینکه ۷۰۰ میلیون دلار فروخت، اما با بودجه ۳۴۰ میلیون دلاری ساخته شده بود و با افزودن هزینه تبلیغات، این اثر در گیشه شکست خورده است. گویا سازندگان چند قسمت اخیر می‌دانند که آثار خود را برای سطح توقع بازار جهان سوم می‌سازند و تلاشی برای موفقیت در گیشه‌ آمریکای شمالی نمی‌کنند.

یونیورسال، به چند سال صدرنشینی دیزنی پایان داد و بیشترین مجموع فروش را در میان کمپانی‌های هالیوودی داشت.

سونی

کمپانی سونی امسال انیمیشن «مرد عنکبوتی: در میان دنیای عنکبوتی» spider-man: across the spider-verse را اکران کرد که توانست با فروش ۶۹۰ میلیون دلاری، خوش درخشد‌. قسمت سوم «ایکوالایزر» Equalizer ۳ نیز ۱۹۰ میلیون دلار فروخت که رقمی مشابه با فروش دو قسمت پیشین است.

فیلم Dumb Money بر اساس داستان واقعی معاملات بورسی کمپانی GameStop ساخته شده است. اگرچه داستان واقعی این ماجرا تا مدتی در صدر تیترهای رسانه‌ها قرار داشت، اما نسخه سینمایی نتوانست با مخاطب ارتباط بگیرد. این اثر فقط ۲۰ میلیون دلار فروخت. احتمالاً اگر تیم کارگردانی و بازیگری بهتری انتخاب می‌شد، می‌توانست در حد و اندازه‌های فیلم موفق Big Short ظاهر شود.

پارامونت

پرخرج‌ترین فیلم پارامونت «ماموریت غیرممکن روزشمار مرگ قسمت اول» Mission: impossible Dead Reckoning در بازه مناسبی اکران نشد. از طرفی فیلم «صدای آزادی» Sound of freedom سورپرایز این سال آمریکا، در حال نمایش بود و مخاطبان جمهوری‌خواه، به تماشای این اثر رفتند.

از طرف دیگر، دو فیلم «باربی» و «اوپنهایمر»، تنها یک هفته پس از فیلم تام کروز اکران شدند و گیشه را تا چند هفته به تسخیر خود درآوردند. تام کروز تمام تلاش خود را کرد تا سالن‌های پریمیوم آیمکس را از دست ندهد، اما قرارداد «اوپنهایمر» با سالن‌داران، جلوی موفقیت ستاره هالیوودی را گرفت.

«جیغ ۶» Scream 6 جدیدترین قسمت از مجموعه فیلم‌های ژانر وحشت توانست ۱۶۹ میلیون دلار بفروشد؛ اگرچه این اثر برای تولیدکنندگان سود مالی داشته است، اما جبران ضرر‌های امسال را نخواهد داد. فیلم «سیاه‌چال‌ها و اژدهایان: شرافت دزدها» Dungeons & Dragons: honor among thieves با بودجه ۱۵۰ میلیون دلاری ساخته شد، اما فقط ۲۰۰ میلیون دلار در گیشه فروخت.

اپل: فعلاً فتح گیشه برای این کمپانی مهم نیست!

آثار کارگردانان مشهور نیز به مانند آثار ابرقهرمانی، در گیشه شکست خوردند. «قاتلین ماه گل» The killers of flower moon به کارگردانی مارتین اسکورسیزی و «ناپلئون» Napoleon به کارگردانی ریدلی اسکات، هر یک با بودجه‌های ۲۰۰ میلیون دلاری با سرمایه‌گذاری کمپانی اپل ساخته شده‌اند. این دو اثر به ترتیب ۱۵۶ و ۱۸۸ میلیون دلار فروختند که ضرر چند صد میلیون دلاری روی دستان سرمایه‌گذار گذاشتند.

اپل قصد وارد شدن به‌صورت مستقیم در تولید محصولات فرهنگی و هنری را داشته و عجله‌ای در موفقیت فوری ندارد؛ لذا این شکست‌ها ضرری به ابرکمپانی اپل نخواهد زد. بر اساس پیش‌بینی کارشناسان ممکن است که سازنده آیفون، در چند سال آینده حداقل یک استودیو بزرگ هالیوودی را بخرد.

پرفروش‌ترین فیلم‌های هالیوودی

۱. «باربی»، ۶۳۶ میلیون دلار

۲. «فیلم برادران سوپر ماریو»، ۵۷۴ میلیون دلار

۳. «مرد عنکبوتی: در دنیای عنکبوتی»

۴. «محافظان کهکشان ۳»، ۳۵۸ میلیون دلار

۵. «اوپنهایمر»، ۳۲۶ میلیون دلار

مقایسه باکس آفیس ۲۰۲۳ با سال‌های گذشته

تحلیل عدم فروش آثار ابرقهرمانی

تا سال ۲۰۱۹، فیلم‌های ابرقهرمانی، خیلی عالی می‌فروختند. اکثر پرفروش‌ترین‌های تاریخ سینما، آثار ابرقهرمانی هستند، اعم از سری «انتقام‌جویان» Avengers.

به‌غیر از فقط یک استثنا «محافظان کهکشان ۳» Guardians of Galaxy ، مخاطبان به تماشای هیچ یک از آثار این ژانر نرفتند. حتی سریال‌های تلویزیونی دو کمپانی دیزنی و وارنر بیننده قابل توجهی نداشت.

با این اوصاف، کمپانی دیزنی بزرگترین شکست در فیلم‌های ابرقهرمانی را روی دستان سرمایه‌گذاران خود گذاشت. تخمین‌های کارشناسان مستقل، درباره گیشه نشان می‌دهد که دیزنی متقبل ضرری چند صد میلیون دلاری فقط بابت فیلم‌های ابرقهرمانی شده است. اما رسانه‌های جریان اصلی هالیوود شکست این آثار را با مقوله «خستگی مخاطب از ابرقهرمانان» Superhero fatigue توجیه کرده‌اند.

البته دلیل شکست این آثار را باید در نحوه برخورد کمپانی‌های فیلمسازی با هواداران جست. اغلب دیزنی و تا حدودی وارنر، مخاطبان ژانر ابرقهرمانی را می‌کوبند. مردان هواداران اصلی آثار ابرقهرمانی هستند. بنابراین وقتی که دست‌اندرکاران این فیلم‌ها، حین پیش تولید و کمپین تبلیغاتی، با افتخار می‌گویند که اثری فمینیستی ساخته‌ایم و نشانی از مردانگی در فیلم نیست، تیری به پای خود زده‌اند.

کمپانی‌ها و رسانه‌های هالیوودی روی پیشانی منتقدان این قبیل از سیاست‌ها، برچسب‌های متعددی زده‌اند. هر فردی که با فمینیسم و Women Empowerment مشکل داشته باشد، «زن ستیز» است؛ از طرفی اگر هواداران، منتقد تغییر جنسیت و تعییر نژاد کاراکترها نسبت به منبع باشند، بالطبع «چندجنسیتی‌ هراس» و «نفرت پراکن» هستند.

با این اوصاف، مخاطبان پر و پا قرص فیلم‌های ابرقهرمانی، محصولات این ژانر را فعلا بایکوت کرده‌اند.

1. «توانمندسازی زنان» Women Empowerment در هالیوود، با عنوان مثبت این واژه تفاوت بسیاری دارد. این اقدام در هالیوود، با تحقیر کردن کاراکترهای مرد، جایگزینی کاراکترهای مرد، احمق نشان دادن کاراکترهای مرد، خِنگ کردن کاراکترهای مرد و رفتارهای مشابه، پیاده می‌شود.

نویسنده: علیرضا حسینمردی

پایان پیام/