در هر چیز، کم یا زیاد، امانت را ادا کن

گروه فرهنگی ؛ پیامبر اکرم(ص) چونان شمع فروزانی برای هدایت و نجات آدمیان است. آن وجود سراسر اخلاق، گل سرخ توحیدی بود که در کویر شرک برآمد و اهتمام ورزید تا در پرتو آن چه بدو وحی می شد و بر مبنای اخلاق نیک، سبک زیست اخلاقی و راه به سوی گلستان توحید و زندگی ایمانی را بر همگان هموار سازد. آن حضرت بدین منظور مبعوث شد و فرمان یافت تا سر از گریبان برون آرَد و برای هدایت و نجات آدمیان با شفقت تمام، مسئولیت خویش پیش بَرَد.
خداوند با آیات سورۀ مزمل، آن معلم زیست اخلاقی و شمع فروزان در شبِ غفلت و ضلالت و جاهلیت را فرمان داد که ای جامه بر خویشتن فروپیچیده و گریزان از این خلایقِ در تباهی فرورفته! از گلیمِ خلوت و انزوا بیرون آ و روی خود را مپوشان که جهان در سرگردانی و تباهی به سر می بَرَد و تو هوش و جان جهانی؛ تو هدایت گر و نجات بخش جهانیانی! برخیز و به هوش باش، و رسالتی را که برای آن مبعوث شده ای پی گیر و استوار بمان و از گستاخی  جاهلان و زشت گویی و اهانت بی مایگان ، دلگیر مشو و روی از هدایت مپوشان که دارای شمع فروزانِ وحی هستی.

 زندگی پیامبر اکرم(ص) و راه و رسم او در عرصه های گوناگون سرشار از لطافت ها و زیبایی های رفتاری است. آن حضرت به تمام معنا رحمتی برای همگان بود؛ و تعاملش با دیگران حتی بدخواهان، زشت گویان، منکران و دشمنان، سراسر رحمت و محبت و بخشش و گذشت بود، و هرگز بدی را با بدی پاسخ نگفت و نسبت به هیچ کس خشونت نورزید، بلکه بدی ها را با خوبی می زدود و دل های سخت را با لطافت رفتاری خویش نرم می نمود ، چنان که قرآن کریم به روشنی تمام آن خورشید تابان و ماه تمامی را این گونه معرفی کرده است: «وَ مَا أَرسَلناکَ إِلّا رَحمَةً لِلعالَمِینَ»( انبیاء/ ۱۰۷)  با کمال تأسف به آن همه لطافت و زیبایی و رحمتِ رفتاری، کمتر توجه شده است و آن چه از رفتار پیام آور رحمت، شایسته بود در لباس پیروی درآید، چونان نادره ای در میان پیروان آن حضرت می نماید.
پیامبر اکرم(ص)، در رهبری و مدیریت خود می‌کوشید کسانی عهده‌دار امور باشند که شایستگی‌های لازم را داشته باشند و به درستی امانتداری کنند. هنگامی که آن حضرت مُعاذ بن جَبَل را به عنوان فرماندار به یمن می‌فرستاد، در سفارش‌های خود به او، بنابر نقل ابن شعبۀ حرّانی در تحف العقول، به او فرمود: «وَ أَنفِذ فِیهِم أَمرَ اللهِ وِ لا تَحاشَّ فِی أَمرِهِ وَ لا مالِهِ أَحَدًا ، فَإِنَّها لَیسَت بِوِلایَتِکَ وَ لا مالِکَ ، وَ أَدِّ إِلَیهِم الأَمانَةَ فِی کُلِّ قَلیلٍ وَ کَثِیرٍ: امر خدا را در میان ایشان اجرا کن و کسی را بر دخالت در امر خدا و دارایی عمومی جرئت مده؛ زیرا این حکومت و دارایی، ملک شخصی تو نیست؛ و در هر چیز، کم یا زیاد، امانت را نسبت به ایشان ادا کن.»

 دکتر مصطفی دلشاد تهرانی استاد دانشگاه