یک پژوهشگر فرهنگی گفت: امکانات دیجیتال در جوامع پیشرفته‌ای که برنامه‌ریزی‌های عمیقی دارند، حریف کتابخوانی نشده است؛ گرچه فضای جدید آفاتی در حوزه کتابخوانی دارد.
خبرگزاری میزان - مطالعه و کتابخوانی مقوله‌ای که با علم و فرهنگ یک ملت سروکار دارد. رونق کتاب و کتابخوانی در هر جامعه‌ای، نشان از رشد فرهنگی آن دارد، ولی متأسفانه طی دهه‌های اخیر ما در این زمینه عقب افتاده‌ایم و وضعیت نسبت به گذشته تنزل پیدا کرده است.
مدیران و مسئوالان همواره تاکید دارند کتاب کالای ارزشمند است و مطالعه آن رشد و تعالی جامعه را در بر دارد اما در عمل شاهد چنین برنامه های نیستیم، حال اگر رویداد فرهنگی شکل می گیرد بهانه‌ای برای طرح دغدغه‌های نویسندگان، ناشران و دست‌اندرکاران حوزه کتاب و کتابخوانی و فرصتی برای طرح مظلومیت کتاب، این کالای فرهنگی به‌شمار می‌رود.
از سوی دیگر باید در نظر داشت که کشورهای پیشرفته در عین بهره‌گیری از شبکه‌های مختلف مجازی و اجتماعی، جایگاه کتاب را در زندگی‌شان حفظ کرده‌اند؛ چنان‌که شاهدیم در فرودگاه‌ها و دیگر اماکن عمومی، مردم این سرزمین‌ها همچنان کتاب در دست دارند و نسبت به مطالعه متعهدند.
کارشناسان فرهنگی تاکید دارند که ایجاد شوق کتابخوانی مطابق با تنوع ذائقه افراد در قالب‌های مختلف ازجمله کتاب‌های درسی، بیان کرد: امکانات دیجیتال در جوامع پیشرفته‌ای که برنامه‌ریزی‌های عمیقی دارند، حریف کتابخوانی نشده است؛ گرچه فضای جدید آفاتی در حوزه کتابخوانی دارد.
در این زمینه حسن دولت‌آبادی پژوهشگر فرهنگی با اشاره به اینکه امکانات دیجیتال در جوامع پیشرفته‌ای که برنامه‌ریزی‌های عمیقی دارند، حریف کتابخوانی نشده، گفت: امکانات دیجیتال با همه امتیازاتش، سلایق و ذائقه‌های مردم را تغییر و صبوری برای کسب آگاهی‌های عمیق را کاهش داده است.
وی بیان کرد: در طول تاریخ، کتاب‌های خوبی در جهان به رشته تحریر درآمده است. در ایران نیز نویسندگان درخوری در حوزه نمایشنامه، رمان و بسیاری زمینه‌های دیگر داشته و داریم. بنابراین طالبان کتاب‌های خوب می‌توانند این آثار را در بازار بیابند.
دولت آبادی با تاکید بر ضرورت درک پدیده‌های جدید و تغییر ذائقه‌ها، افزود: امکانات دیجیتال با همه امتیازاتش، سلایق و ذائقه‌های مردم را تغییر و صبوری برای کسب آگاهی‌های عمیق را کاهش داده است؛ در واقع مردم به سمت مطالعه پیام‌های کوتاه سوق پیدا کرده‌اند یا ممکن است متونی را مطالعه کنند که ضرورتا پشتوانه علمی نداشته یا منابع آن معرفی نشده باشد.
شاخص های فرهنگ سازی
دولت‌آبادی با بیان اینکه خواندن رمان‌های طولانی جز توسط علاقه‌مندان خاص رو به فراموشی می‌رود، گفت: در کنار این مسائل، واقعیت این است که فرهنگ‌سازی مطلوبی برای کتابخوانی وجود ندارد. در کشورهایی همچون ژاپن به‌گونه‌ای فرهنگ‌سازی شده که افراد از کوچک‌ترین فرصت‌ها برای مطالعه کتاب استفاده می‌کنند. دلیل اینکه ما در ایران، کتاب با قطع پالتویی چاپ نمی‌کنیم این است که اساسا ضرورتی نمی‌بینیم کتاب را در جیبمان نگه داریم و در فرصت‌هایی که در طول روز دست می‌دهد، آن را مطالعه کنیم.
در این زمینه وحید یامین‌پور در آیین افتتاح «کافه کتاب ماه» گفت: ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی نیازمند فرهنگ‌سازی است که این موضوع باید از مدارس و نظام آموزش و پرورش آغاز شود و معلمان به‌صورت مستمر سیر مطالعاتی و فرهنگ کتابخوانی را برای نوجوانان نهادینه کنند.
نهادینه کردن فرهنگ مطالعه با ادبیات داستانی
وحید یامین‌پور ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی نیازمند فرهنگ‌سازی در جامعه است. مطالعه و گرایش به سوی کتاب باید به زندگی شبانه‌روزی نوجوانان و جوانان ما افزوده و در برنامه زندگی آن‌ها گنجانده شود.
وی ادامه داد: همانگونه که امروزه تماشای تلویزیون و گشت و گذار در فضای مجازی، جایگاهی در زندگی افراد به‌ویژه نسل جوان و نوجوان پیدا کرده، فرهنگ مطالعه هم باید این‌گونه باشد که این امر نیازمند فرهنگ‌سازی و آموزش است.
یامین‌پور با اشاره به اینکه مطالعه کتاب موضوعی تفننی نبوده و در حال حاضر تمامی متفکران، صاحبنظران و مسئولان فرهنگی کشورمان اذعان دارند جایگاه کتاب و کتابخوانی مطلوب نیست، افزود: ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی نیازمند فرهنگ‌سازی است و این موضوع باید از مدارس و نظام آموزش و پرورش آغاز شود و معلمان هم باید به‌صورت مستمر سیر مطالعاتی و فرهنگ کتابخوانی را برای نوجوانان نهادینه کنند.
این نویسنده و فعال فرهنگی در پایان بیان کرد: با توجه به جذابیتی که در ادبیات وجود دارد، اگر نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی از این مقوله آغاز شود، تأثیر فراوانی به همراه خواهد داشت. بر همین اساس علاقه و عادت به مطالعه را باید در ابتدای امر ایجاد کرد. به لحاظ محتوایی نیز باید نوجوانان را با سیرهای مطالعاتی متنوع و مفاهیمی که مورد نیاز در حوزه‌های مختلف ازجمله تاریخ و معارف آشنا و این روند را افزایش داد.
تشویق به کتابخوانی
محمدمهدی فدوی در مورد «کافه کتاب ماه» بیان کرد: هدف از راه‌اندازی این مکان، انعکاس نور ماه برای روشنی بخشیدن به مسیر کتابخوانی و تشویق پیمودن این راه است. فقدان گفت‌وگو در کنار فقدان تفکر که امروزه در جامعه شاهد آن هستیم، باعث بروز مشکلاتی می‌شود که مطالعه با توسعه تفکر و برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند به حل معضل کمک کند.
وی افزود: این کافه کتاب، بدون وابستگی مادی و معنوی به هیچ ارگان و نهادی و با نگاه به ترویج فرهنگ کتابخوانی راه‌اندازی شده و اولویت و جامعه هدف آن نیز توده مردم هستند. این مکان فرهنگی در پی فضایی برای گفت‌وگو و تفکر است.
فدوی در پایان با اشاره به اینکه مخاطبان با مطالعه کتاب سرشار از تجربه خواهند شد، عنوان کرد: مطالعه کتاب نباید صرفا برای گذران وقت و سرگرمی باشد، بلکه باید بر دانسته‌ها و تفکرات انسان هم بیفزاید. مطالعه کتاب در زندگی فردی و اجتماعی انسان نقش موثر و بسزایی دارد.
