روایتی از زندگی امام رضا (ع) در قاب تلویزیون/بازی درخشان مهدی فخیم زاده در ولایت عشق

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، "ولایت عشق" سریالی به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده است که در سال ۱۳۷۹ از شبکه ۱ سیما به روی آنتن رفت. موضوع سریال دربارهٔ زندگی علی بن موسی الرضا(ع)، آوردن او به مرو، دوران سخت نیابت وی و کشته شدنش است.

فرخ نعمتی در نقش علی بن موسی - بدون نمایش چهره، محمد صادقی در نقش مأمون عباسی، مریلا زارعی در نقش همسر عمرو بن رجاء، دانیال حکیمی در نقش عمرو بن رجا، اکبر زنجانپور در نقش فضل ابن سهل، بیژن امکانیان در نقش ابن عقیل، داوود رشیدی در نقش فضل بن ربیع، فتحعلی اویسی در نقش رجاء ابن ابی ضحاک، رامبد جوان در نقش امین عباسی، فریماه فرجامی در نقش زبیده، از بازیگرانی بودند که در این سریال ایفای نقش کردند. 


"ولایت عشق" شاید اولین اثر تاریخی بود که به شدت مورد پسند مخاطب قرار گرفت و به محبوبیت رسید تا آنجا که تا امروز با وجود باز پخش های متعدد در مناسبتهای مختلف کماکان محبوب است. این سریال فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشت تا  روی آنتن سیما رفته و مهمان مخاطبان باشد. 

برای ساخت ولایت عشق کتابی درباره زندگی امام رضا(ع) به او داده شد تا مطالعه کرده و در کنار تجربه سریال امام حسن این اثر را بسازد.ساخت ولایت عشق دو سال و نیم طول کشید، صدا روی صحنه بود و اولین بار بود که معصوم به شکلی نمایش داده می شد.

در آن زمان شورای تاریخ اسلام در تلویزیون تاسیس شد که تعیین می کرد کار از کجا شروع  شده و در کجا تمام شود. برخی مباحثات مثل نماز عید فطر و نماز باران از سوی این شورا که محمد مهدی حیدریان هم در آن زمان عضوش بود در سریال اعمال کردند.

شخصیتهایی که مهدی فخیم زاده و دانیال حکیمی در سریال بازی کردند تاریخی نبودند و ایده فخیم زاده بود تا فواصل میان روابط را پُر کنند یا زن فضل بن سهل که بیتا فرهی بازی کرد ساخته اوست و به این دلیل آورد که به آتش پرست بودن فضل بن سهل و این که می‌خواست به پادشاهی ایران برگردد، اشاره کند.

مهدی فخیم زاده که برای ساخت این سریال دچار تردید بود به حرم اما رضا سفر کرد و با آن حضرت مشورت کرد. در صحن های مختلف با مردم به گفت و گو نشست و متوجه شد که بسیاری از مزدم نمی دانند که امام رضا(ع) عرب است و تصور می کنند رگ و ریشه ایرانی دارد. 

برای ولایت عشق یک سال تحقیق، یک سال فیلمنامه نوشته شد و ۲ ابتکار تازه به کار رفت. یکی این که معصوم حضور فیزیکی در این سریال داشت و صدایش هم شنیده شد. این مساله در شورای سیما فیلم مطرح شد. سنت این بود که تا قبل از "ولایت عشق" چیزی از معصومان نشان داده نشود. رضاداد فخیم زاده و گروهش را به مرکز صبا راهنمایی کرد و گفت دستگاهی در آن جا است و می شود کاری کرد. در آن جا بود که تست نورانی کردن شخصیت انجام شد. 

درباره نمایش چهره در قسمت هفتم و هشتم سریال ولایت عشق آیت الله مکارم شیرازی نامه تائیدیه را نوشت و آقای لاریجانی عنوان کرد که آن نامه در ابتدای سریال آورده شود و مشکلات هم حل شد.

فخیم زاده معتقد است نیرویی در ساخت "ولایت عشق" همه را جذب خود می‌کرد و اسم امام رضا هر جا که می‌آمد همه درها باز می‌شد و اجازه می‌دادند آن طور که می‌خواهیم کار کنیم. قرار بود فردی شخصیت امام رضا(ع) را بازی کند اما دیده نشود. فرخ نعمتی هم قد بلند بود و هم صدای خوب و پخته‌ای داشت‌. او آمد و قبول کرد و ۲ سال و نیم با ایمان و اخلاص کار کرد.

فخیم زاده برای بازیگر نقش مامون به دنبال کسی می گشت که زبان بدن بداند و دیالوگ ها را خوب ادا کند بنابراین اگر یک نابازیگر انتخاب می شد نقش بی‌استیل از آب در می آمد. باید از هنرمندان تئاتر برای نقش‌ها استفاده می‌ شد، چون دیالوگ‌ها را هر کسی نمی‌توانست بگوید. بازیگران می‌بایست به متن کتابی آشنا بودند. برای بازی در نقش مامون چندین نفر آمدند اما نشد. رضاداد فیلمی را از بازی محمد صادقی به فخیم زاده نشان داد و  بعد به گفت و گو با صادقی پرداخت. صادقی شروع  به بازی و بیان دیالوگ کرد اما لهجه تلفظ آمریکایی داشت.


فخیم زاده گفت که بیان او لهجه دارد و به درد این کار نمی‌خورد. او واکمنی را جلوی فخیم زاده گرفت و گفت تو هر چه می‌خواهی بگو تا من درستش را ادا کنم. دیالوگ‌هایی را ضبط کرد و به او داد، بعد از دو روز تمرین از فخیم زاده هم بهتر دیالوگ ها را ادا می کرد. او در طول سریال هیچ شکایتی از هیچ چیزی نداشت و فقط می‌گفت متن‌ها را باید ۴ روز زودتر به من بدهید. در نتیجه نقش مامون در این سریال یکی از نقش های ماندگار در تلویزیون و در نزد مخاطبان شد. 

ولایت عشق از سریال های ماندگاری است که با توجه به ابتکارات جدید و متفاوت در زمان خود که پس از  سال ها هنوز نیز تازگی دارد در ذهن مخاطبان ماندگار است. 

تیتراژ با شکوه ولایت عشق با صدای محمد اصفهانی یکی دیگر از نقاط قوت سریال است.

صحنه پایانی سریال ولایت عشق به نوعی شناسنامه این اثر و فکر و سبک مهدی فخیم زاده است و شاید در هیچ اثر دیگری دیده نشود. صحنه ای که پش از شهادت امام رضا(ع) ناگهان حرم  ایشان به تصویر کشیده می شود و همه مردم از دور و اطراف برای دیدار و زیارت ایشان سر از پا نمی شناسند.