کتاب «زندان موصل» دائره‌المعارف اسارت است
به گزارش گروه فرهنگی به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری، جواد کامور بخشایش، نویسنده کتاب «زندان موصل»، در حاشیه مراسم نقد این کتاب در بجنورد اظهار کرد: این کتاب جزو ادبیات اردوگاهی و اسارتگاهی بوده و شامل خاطرات حدود 9 سال اسارت علی‌اصغر رباط جزی، راوی داستان در اردوگاه‌های موصل یک و دو و سه است.
وی با بیان اینکه رباط جزی در اسارت یک شخصیت ویژه فرهنگی دارد و می‌توان گفت که مرکز ثقل فعالیت‌های فرهنگی در اردوگاه‌های مختلف است، افزود: فعالیت‌های فرهنگی راوی داستان در ایجاد روحیه و انگیزه کسانی که در اردوگاه‌ها شرایط سخت زندان و اسارت را تاب نمی‌آورند بسیار تأثیرگذار است.
کامور بخشایش اضافه کرد: در دوران اسارت عنصر نامه، سرود و تئاتر در کنار محورهای اصلی و اساسی معنوی، ازجمله عناصری هستند که توانستند برای اسیران شرایطی را ایجاد کنند که آن ها بتوانند در برابر انواع شکنجه‌های جسمی و روحی عوامل رژیم بعث مقاومت کنند.
وی ادامه داد: رباط جزی با وجود همه شکنجه‌هایی که برای هر اسیری صورت می‌گیرد و شکنجه‌های لحظه‌به‌لحظه و شکنجه‌هایی که عوامل عراقی خودشان برنامه‌ریزی می‌کردند، در اردوگاه‌های موصل یک، دو، سه و چهار تأثیرگذاری بسیار جدی داشته و می‌توان به‌عنوان رهبر فرهنگی از او یاد کرد.
او با اشاره به سابقه فرهنگی و عقیدتی رباط جزی در دوران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، تصریح کرد: رباط جزی اطلاعات عمیق علمی و عمدتاً مذهبی در حوزه‌های مختلف دارد و قبل از انقلاب و بعد از پیروزی انقلاب جزو معلمان عقیدتی و سخنرانان مذهبی بود که در مجالس، مساجد و مدارس مختلف با سخنرانی‌های خود، افراد را به حضور در جبهه‌ها دعوت می‌کرد.
وی با بیان اینکه این سخنرانی‌ها تأثیرگذاری مثبتی در نسل جوان و نوجوان برای حضور در جبهه و پشتیبانی از انقلاب داشت، خاطرنشان کرد: در دوران اسارت هم این انگیزه و روحیه همچنان پایدار است و تأثیرگذاری خاص خود را در پیرامونیان و اطرافیان خود می‌گذارد.
روند نگارش و تدوین کتاب «زندان موصل»
کامور بخشایش در ادامه با اشاره به روند نگارش و تدوین کتاب «زندان موصل» اظهار کرد: روش کار من در خلق یک اثر این است که افزون بر مصاحبه با خود راوی تلاش می‌کنم و تمایل دارم که اطلاعات پیرامونی زیادی درباره آن اثر، راوی و موضوع کتاب به خواننده ارائه دهم.
او گفت: در جمع‌آوری اطلاعات کتاب «زندان موصل» هم ما در مرحله نخست خدمت علی‌اصغر رباط جزی، راوی داستان رفته و حدود 30 جلسه مصاحبه که شامل 50 ساعت مصاحبه پشت سرهم و در فاصله مدت زمانی کوتاه بود را انجام دادیم.
وی اضافه کرد: در مرحله بعد برای اینکه بتوانم خاطرات رباط جزی را غنی‌تر کنم به اسناد، مدارک، منابع مکتوب و غیر مکتوب و راویانی که در برهه‌های مختلف در زندگی رباط جزی تأثیرگذار بودند رجوع کردم و سعی کردم به روش‌های مختلف ازجمله گفت‌وگو با راویان دیگر، منابع و مدارک موجود و بهره‌گیری از روایت‌های دیگر کتاب خاطرات راوی، روایت‌ها را غنی‌تر کرده و یک تاریخ شفاهی سوژه محور یا شخصیت محور که سوژه آن رباط جزی است را خلق کنم.
کامور بخشایش گفت: سعی کردم در هر برهه‌ای از زندگی رباط جزی شخصیت‌های کلیدی را پیدا کرده و با آن ها مصاحبه کنم، حتی با همسر راوی که تنها سه ماه بعد از ازدواج، همسرش اسیر شده بود و بعد از ده سال برگشته بود گفت‌وگو کردم و با خانواده، دوستان و هم‌بندی‌های راوی هم مصاحبه داشتم.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه رباط جزی در دو برهه از زمان یک شخصیت چندبعدی است، به‌گونه‌ای که هم فعال و شخصیت مبارز پیش از انقلاب است که سابقه زندان رژیم پهلوی را دارد و هم مبارز بعد از انقلاب که سابقه اسارت دارد، تلاش کردم از کلیدی‌ترین کسانی که رباط جزی در خاطراتش اسم می‌برد و با هم همراهی داشتند هم مصاحبه بگیرم تا به این طریق خاطرات راوی را غنی‌تر و تکمیل‌تر کنم.
خوان هشتم در «زندان موصل»
نویسنده در ادامه با اشاره به ویژگی‌های کتاب «زندان موصل» تصریح کرد: این کتاب به تداعی هشت بهشت در هشت فصل تنظیم شده است. رباط جزی از هفت مرحله از زندگی خود عبور می‌کند و مرحله هشتم که در مقدمه کتاب به آن اشاره شده خوان هشتم، خوان استراحت و پیروزی اوست؛ چراکه این سختی‌ها را برای رسیدن به هدفی گذرانده و به مرحله نهایی رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: انتخاب فصول هم هوشمندانه صورت گرفته؛ به‌عنوان مثال اگر بگوییم رباط جزی از رباط تا فرات حرکت و هشت منزل را طی کرده است، این هشت منزل تداعی هشت فصل کتاب است که به‌صورت هدفمندانه انتخاب شده و سعی کردم تناسب هر یک از این فصول را به نسبت فصل‌های قبل و بعد خودش حفظ کنم.
کامور بخشایش اظهار داشت: لحن کتاب با زبان معیار راوی است و سعی کردم با لحنی ساده، صمیمی و نثر روان به مخاطب ارائه بدهم که مطالعه کتاب جذابیت داشته باشد.
وی ادامه داد: در کنار آن کتاب را دایره المعارف اسارت می‌دانم؛ چراکه هر جا رباط جزی اسم و نامی که خیلی به روح کلی اثر مربوط می‌شد برده سعی کردم گویاسازی کاملی انجام دهم و این گویاسازی‌ها با بهره‌گیری از منابع مکتوب و غور در کتاب‌های خاطرات دیگران صورت گرفته است.
این نویسنده مطرح کشور افزود: من سعی کردم مراحلی را که طی کردم بر اساس منابع پژوهشی روشمند و بر اساس روش تحقیق باشد؛ بنابراین هر جا هر مداخلی را هم که معرفی کردم سعی کردم انتهای آن حداقل دو سه مدخل پژوهشی و دو تا سه منبع پژوهشی را ارائه بدهم، به‌طوری که پاورقی و گویا سازی این کتاب زمان زیادی گرفت.
گفتنی است کتاب «زندان موصل» به نویسندگی جواد کامور بخشایش خاطرات علی‌اصغر رباط جزی، اسیر آزاده‌ای که 10 سال در اردوگاه‌های مختلف یک، دو، سه و چهار موصل بوده را در بردارد.
«زندان موصل» تولید دفتر ادبیات و هنر انقلاب اسلامی بوده و از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این کتاب دارای بخش‌هایی مانند اسناد و تصاویر و نمایه است و بخش کتاب‌نامه آن نیز «کتاب‌ها»، «نشریات»، «اسناد»، «گفت‌وگوها» و «منابع مجازی» را در برمی‌گیرد.
کتاب «زندان موصل» در 642 صفحه به‌عنوان ششصد و چهلمین اثر تولید شده در دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری و هشتاد و سومین کتاب خاطرات آزادگان در مجموعه آثار منتشر شده این دفتر، از سوی انتشارات سوره مهر راهی بازار کتاب شده است.