«روایت و ذهن نویسا» به بازار کتاب آمد

- روایت یکی از اصلی‌ترین ارکان زندگی تاریخ بشر است. روایت نه ‏‏‏‏تن‌ها موضوع اصلی این کتاب است، که به گمان بعضی، موضوع اصلی زندگی انسانی است؛ سازوکاری که نه‌تن‌ها زندگی انسان را از دیگر موجودات زنده جدا می‌‏‏‏‏کند، که به انسان توانایی‏‏‏‏‌های ویژه‌‏‏‏‏ای می‏‏‏‏‌بخشد که با آن‌‏‏‏‏ها بر جهانش چیره می‏‏‏‏‌شود.

علیانی در مقدمه کتاب نوشته است: «از اولین درگیری‏‏‏‏‌های من با خودم‏‏‏‏ وقتی پذیرفتم این کتاب را بنویسم‏‏‏‏ این بود که از خودم بپرسم بناست کتابی بنویسم که همه ایراد‌هایی که به کتاب، به ‏‏‏‏منزله رسانه، می‏‏‏‏‌گیرم، در آن کتاب هم وجود داشته باشد؟ اگر بله، چرا و اگر نه، چطور؟ به گمان من، رسانه‌‏‏‏‏ای که به نام «کتاب» می‏‏‏‏‌شناسیم‏‏‏‏ چه در شکل کاغذی‌‏‏‏‏اش چه در شکل‏‏‏‏‌های امروزی‏‏‏‏تر و الکترونیکی‌‏‏‏‏اش‏‏‏‏‏‏‏‏ حاصل نقصی فناورانه است یا دقیق‌‏‏‏‏تر بگویم، تلاشی است برای پُر کردن جای خالی‏‏‏‏‌ای که آن نقص فناورانه پدید آورده بوده است.»

این کتاب نه فصل دارد و نویسنده در فصل اول تلاش کرده‏‏‏‏ بگوید چرا روایت مهم است. در فصل دوم به سمت این رفته‏‏‏‏ که روایت چه هست و چه نیست و چه ربطی به نوشتن دارد. هنوز تعریف‌‏‏‏‏های منطقی ‏‏‏‏ـ فلسفی و جامع و مانع در میان مردم محبوب‏‏‏‏‌اند؛ اما نویسنده بیشتر تلاش کرده‏‏‏‏ به توصیف روایت برسد و اگر تعریفی از روایت می‏‏‏‏‌آورد، تعریفی باشد که از توصیف برمی‌‏‏‏‏آید.

فصل سوم را می‏‏‏‏‌توان با فصل دِرو مقایسه کرد؛ فصلی که در آن حاصل تلاش‌‏‏‏‏های فصل اول و دوم‏‏‏‏ را می‌‏‏‏‏بینیم. در این فصل، با اتکا به شناختمان در فصل اول و دوم از روایت، نشان داده‏‏‏‏ که مغز و ذهن چطور روایت می‏‏‏‏‌سازند و نیز نشان داده‏‏‏‏ که چطور می‌توان از آنچه درباره روایت می‌‏‏‏‏دانیم به یک نظریه ذهن نوتر و مفیدتر برسیم.

کم نیستند مردمی که فکر می‌‏‏‏‏کنند روایت امری داستانی و خیالی است. همین را بهانه کرده که کل فصل چهارم را دنبال این بگردم که چطور می‌‏‏‏‏توان میان خیال و واقعیت تفکیک کرد؛ چه تفکیک با ملاک‏‏‏‏‌هایِ زبانی چه تفکیک با ملاک‏‏‏‏‌هایِ غیرزبانی.

فصل‏‏‏‏‌های پنجم و ششم و هفتم یادمان می‌‏‏‏‏آورند و این بار با دلیل‌‏‏‏‏ها و توضیح‌‏‏‏‏های دقیق‌‏‏‏‏تر و جزئی‏‏‏‏تر یادمان می‏‏‏‏‌آورند که چرا روایت در حیات انسانی مهم است. چطور روایت باور‌های ما را می‌‏‏‏‏سازد. چطور روایت هویت فردی و هویت جمعی ما را می‏‏‏‏‌سازد؛ و سرانجام چطور روایت به ما کمک می‏‏‏‏کند شیوه‌‏‏‏‏هایی برای زندگی و فکر خودمان بیابیم.

علیانی در فصل هشتم توضیح داده‏‏‏‏ که چرا این فصل را با همة طول و عرضش لازم می‏‏‏‏‌بیند یادمان باشد روایت به واقعه غیرمنتظره نیاز دارد و بیماری و آسیب جسمی یکی از ناب‏‏‏‏ترین سرچشمه‌‏‏‏‏های رخ دادن واقعه‌‏‏‏‏های غیرمنتظره است. از این نظر نمی‏‏‏‏توان از روایت و نوشتن و ذهن گفت و از کنار روایت پزشکی در سکوت گذشت.

فصل نهم استعداد زیادی برای دچار شدن به سوء‏‏‏‏تفاهم و سوء‏‏‏‏مصرف دارد. نویسنده تأکید می‌‏‏‏‏کند که فصل نهم را مثل یک کتاب آشپزی نخوانید. فصل نهم را مثل لغت‏‏‏‏نامه اصطلاحات ادبی روایت هم نخوانید. فصل نهم بناست به شما ایده بدهد که چطور بیان روایی خودتان را بسازید؛ بنا نیست شما را مقلد بیان روایی دیگران کند.

این کتاب با شمارگان ۱۲۵۰ نسخه و در ۲۶۰ صفحه توسط انتشارات سوره مهر چاپ شده‌است.

 انتهای پیام/