مسوولان از قدرت موزه‌ها در دیپلماسی فرهنگی غفلت نکنند

محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درخصوص مزیت نمایشگاه‌های موزه‌ای کوتاه مدت نسبت به نمایشگاه‌های دائمی به میزان گفت: در نمایشگاه‌های دائمی، موزه برگزارکننده ملزم است تا اشیا و آثار متعلق به خودش را به نمایش بگذارد. وقتی موزه‌ای یک شیء را قرض می‌گیرد حداکثر برای مدت چند ماه این قرض گرفتن به طول خواهد انجامید. بیشتر از چنین مدتی که موزه‌ها اشیای خودشان را به دیگران قرض نمی‌دهند؛ بنابراین نمایش آثار و اشیای دیگر موزه‌ها به صورت موقتی خواهد بود. اما زمانی که یک موزه قرار بر عرضه و نمایش آثار و اشیای متعلق به خودش داشته باشد در قالب نمایشگاه دائمی این اتفاق رخ می‌دهد. موزه ملی هم وقتی یک شیء تاریخی را از خارج قرض می‌گیرد این فرایند چندماهه خواهد بود و نمایشگاهی که برای چنین اشیایی برگزار می‌شود خود به خود کوتاه مدت خواهد بود.

وی در پاسخ به اینکه آیا نمایشگاه‌های دائمی و موقت از نظر آورده‌های اقتصادی و سیاسی هم وضعیت متفاوتی خواهند داشت گفت: از اساس نمایشگاه دائمی در مقابل نمایشگاه موقت قرار ندارد. این نمایشگاه‌های کوتاه مدت بر اساس قرض گرفتن شئ از دیگر موزه‌ها برگزار می‌شوند. بدیهی است که جنس قرض گرفته شده را باید بعد از مدتی پس داد. درواقع وقتی جنسی قرض گرفته می‌شود شرط امانتداری ایجاب می‌کند تا آن جنس پس داده شود. اگر به فرض مثال ما تابلوی مونالیزا را از موزه لوور قرض بگیریم و بعد به طور دائم در موزه ملی یا موزه هنر‌های معاصر به نمایش بگذاریم قطعا واجد مطلوبیت‌های بسیار زیادی خواهد بود. با این کار یک شیء موزه‌ای درجه یک به اشیای ما اضافه می‌شود.

 

کارگر اضافه کرد: اگر ما الان در موزه هنر‌های معاصر مثلا ده تابلوی نقاشی از آثار پیکاسو را بیاوریم و به صورت دائمی به نمایش بگذاریم معلوم است که یک اتفاق بسیار خوبی خواهد بود و تاثیرگذاری بسیار بیشتری هم نسبت به نمایش کوتاه مدت خواهد داشت. اما نمایشگاه‌های کوتاه مدت هم با وجود اینکه در یک محدوده زمانی معین برگزار می‌شوند می‌توانند با تاثیرات دائمی همراه باشند. چون کاتالوگ و کالانمای مربوط به اشیای نمایشگاه‌های کوتاه مدت به چاپ می‌رسد و تصاویر مربوط به آثار عرضه شده در این نمایشگاه‌ها هم به صورت همیشگی در دسترس خواهد بود.

 

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول وزارت میراث فرهنگی درواکنش به این پرسش که چرا برگزاری نمایشگاه‌های کوتاه مدت موزه‌ای در کشورمان مورد غفلت قرار گرفته است اذعان داشت: این نوع قضایا تاحدودی با مسائلی که در حوزه سیاست خارجی وجود دارد گره خورده است. درواقع سلایقی که در آن حوزه وجود دارد بر سلایق فرهنگی اثر گذاشته است.

وی درباره اینکه با وجود اثرگذاری نمایشگاه‌های کوتاه مدت در پیشبرد قدرت نرم یک کشور، چرا در کشور ما اهتمامی برای برگزاری این نمایشگاه‌ها وجود ندارد گفت: واقعیت این است که تاثیرات این نوع فعالیت‌ها بر همگان روشن نیست. امروزه کسی قدرتمند تلقی می‌شود که بتواند بیش از همه افکار عمومی را تحت تاثیر افکار خودش قرار بدهد. یکی از راه‌هایی که می‌شود با تکیه بر آن افکار عمومی را جذب کرد برگزاری نمایشگاه‌های آثار موزه‌ای است که تاثیر بسیار زیادی در این زمینه می‌تواند داشته باشد. البته در یک شرایطی گاهی اوقات دولت‌ها متوجه اهمیت این موضوع هستند. یعنی به دیپلماسی فرهنگی به صورت جدی تری توجه نشان می‌دهند. در مواقعی هم متاسفانه از این موضوع و اهمیتش غافل می‌شوند. از این بابت لازم است تا رسانه‌ها و اصحاب خبر به مسوولان حوزه میراث فرهنگی کمک کنند تا جلوی این غفلت‌ها گرفته شود.