تاسیس موزه هنر‌های معاصر زودتر از زمانه خود بود

احسان آقایی مدیر موزه هنر‌های معاصر درباره نسبت آثار به نمایش درآمده در این موزه با هنر سنتی و بومی ایران به میزان گفت: ما از منظر فکر و اندیشه از دوره قاجار در کشورمان همواره جدال میان سنت و مدرنیته را داشته ایم. این مساله شقوق مختلفی داشته که به عرصه هنر هم کشیده شد. حتی در دوره پس از قاجار هم هنوز شرایط مساعد برای ورود مدرنیته به کشورمان مهیا نشده بود. در آن دوره هنرمندانی برای تحصیل به خارج از کشور اعزام می‌شدند همچنان که برای تحصیل در حوزه‌های تخصصی دیگری مثل پزشکی، معماری یا فیزیک هم کسانی را به اروپا اعزام می‌کردند.

 

وی ادامه داد: آن دسته از دانشجویان ایرانی که در غرب در زمینه هنر تحصیل کرده بودند هنگامی که به وطن باز می‌گشتند هنر مدرن را آموخته بودند و در اینجا شروع به تدریس و اشاعه هنر مدرن غرب کردند؛ بنابراین از زمانی که هنر مدرن وارد ایران شد و بعد موزه هنر‌های معاصر تاسیس شد مردم ایران چندان ارتباطی با هنر مدرن برقرار نمی‌کردند. علت این مساله هم به ناشناختگی این نوع هنر برای مردم کشورمان بود.

 

مدیر موزه هنر‌های معاصر تصریح کرد: باید به این نکته دقت شود که اتفاقاتی که در غرب رخ داده بود سیری متفاوت از روند اتفاقات در کشورمان داشت. باید بدانیم برایند‌های هنری دارای یک صیرورت و مسیر طی شده برای شدن هستند. یعنی در این نوع هنر به دلیل تحولاتی که در درون یک جریان اتفاق می‌افتاده جریان‌های دیگری ایجاد می‌شده است. ولی در کشور ما متاسفانه به یک باره از سبک نقاشی قهوه خانه‌ای و مینیاتوری به دامن سبک هنری امپرسیونیسم افتاده ایم. این درحالی است که فاصله بسیار زیادی بین هنر بومی ما با هنر مدرن وجود دارد. زمانی که موزه هنر‌های معاصر ایجاد شده هنوز - البته برای مردم و نه برای هنرمندان- زمان رسیدن به هنر مدرن و معاصر در ایران فرا نرسیده بود. درواقع موزه هنر‌های معاصر بسیار بسیار زودتر از زمان مناسبش تاسیس شده بود. اما آن چیزی که امروز از این موزه برای ما باقی مانده یک سرمایه گذاری بسیار ارزشمند برای کشورمان است.

 

چرا موزه‌ها برای مردم تهران جذاب نیستند؟

آقایی در پاسخ به اینکه چرا در برهه‌هایی فعالیت‌های این موزه به حالت تعلیق درآمده و چرا تکلیف فعالیت‌های این موزه روشن نیست گفت: من با چنین تصوراتی موافق نیستم. از اواخر سال‌های دهه شصت تکلیف این موزه کاملا مشخص بوده و مطابق با سیاست‌های حاکم بر کشور فعالیت‌های این موزه هم سامان دهی می‌شده است. حتی بعد از انقلاب اولین نمایشگاهی که درباره هنر فلسطین و تولید آثار هنری برای حمایت از مبارزات فلسطین برگزار شد در همین موزه اتفاق افتاد. یا نمایش هنر انقلاب اسلامی، عکس‌ها و دیوارنگاره‌های انقلاب هم همگی جزو برنامه‌ها اقدام‌هایی بوده که در موزه هنر‌های معاصر برگزار شده است.

 

وی افزود: این به آن معناست که جهت دهی موزه هنر‌های معاصر پس از پیروزی انقلاب به سمت جریان عمومی کشور بوده است. از سال شصت و هشت به بعد هم این موزه همواره مدیریت‌های باثبات را تجربه کرده است. یعنی معمولا مدیریت‌های هشت ساله در موزه حاکم بوده و با توجه به سیاست‌هایی که دولت در هر دوره داشته فعالیت‌های این موزه پی گرفته شده است؛ بنابراین موزه هنر‌های معاصر به استثنای یک دوره سی و دو ماهه از اردیبهشت نود و هفت تا بهمن نود و نه که درگیر مرمت و نوسازی بوده هیچ وقت تعطیل نشده است. این موزه همواره فعال بوده و همیشه مهمترین مرکز هنری کشور بوده است.