باید در اسناد بالادستی به آشنایی مردم با موزه‌ها توجه شود

احسان آقایی رئیس موزه هنر‌های معاصر تهران در خصوص بایسته‌های داشتن موزه‌ای در تراز استاندارد‌های جهانی به میزان گفت: درباره چنین مساله‌ای باید شاخص‌هایی در دست داشته باشیم که بر اساس آن شاخص‌ها وضع موزه‌های کشورمان را ارزیابی کنیم. از این بابت باید مواردی نظیر امکانات موزه ها، ابزار‌های نگهداری از آثار و اشیای موزه‌ها و همچنین ساختمان موزه‌ها مورد بررسی قرار بگیرند. اگر بخواهیم منطبق با معیار‌هایی که به لحاظ شکلی شناخته شده هستند موضوع را بررسی کنیم اتفاقا موزه‌های ما در سطح موزه‌های بزرگ جهان هستند. مگر امروز در ساختمان موزه ملی مشکلی وجود دارد؟ یا ساختمان موزه هنر‌های معاصر که ما در آن هستیم مگر به لحاظ استاندارد‌ها مساله‌ای دارد؟

وی در واکنش به اینکه از نظر حجم استقبال و بازدید از موزه‌ها و فرهنگ سازی برای شهروندان دچار فقدان‌هایی هستیم گفت: درمورد میزان بازدید‌ها چنین ادعایی درست است. رفع این مشکل نیازمند وجود سازوکار‌های متناسب با آن است. به عنوان مثال در بعضی کشور‌های توسعه یافته کودکان را از سن بسیار پایین و پیش از آنکه وارد مدرسه بشوند با محیط موزه‌ها آشنا می‌کنند. آنجا در موزه‌ها امکانات گردشی و تفریحی برای کودکان ایجاد می‌کنند و از طریق امکانات سرگرم کننده آن‌ها را با فضای موزه‌ها آشنا می‌کنند.

 

وی ادامه داد: اما متاسفانه در کشور ما این اتفاق در دوره آموزش پایه برای کودکان رخ نمی‌دهد. حتی خود آموزش و پرورش هم در این زمینه اقدام چندانی نداشته است. امروز ما خیلی کم موردی را می‌توانیم سراغ بگیریم که مدرسه‌ای دانش آموزانش را مثلا به موزه ملی ببرد. در حالی که وقتی خود ما دانش آموز بودیم به یاد دارم که این اتفاق زیاد می‌افتاد. در کل این نوع اقدامات جزو برنامه ریزی‌های آموزشی است که باید در اسناد بالادستی مورد توجه و تاکید قرار بگیرد. از طرف دیگر از سمت خود موزه‌ها هم اتفاقی که باید رخ دهد این است که موزه‌ها باید فعالیت‌های تعاملی بیشتری داشته باشند تا بتوانند مخاطبان را به خود جذب بکنند.

 

آقایی در پاسخ به اینکه به لحاظ زیرساختی چه تفاوتی بین موزه‌های ما با موزه‌های دیگر نقاط دنیا وجود دارد گفت:
در حوزه زیرساختی ما بنا‌هایی ساخته ایم که از امکانات و قابلیت‌های بالایی برخوردارند. اما نکته‌ای که وجود دارد بعضی از ساختمان‌های ما با هدف ایجاد کاربری موزه ساخته شده اند، اما دسته دیگر بنا‌هایی هستند که بعد‌ها تغییر کاربری داده و تبدیل به موزه شده اند. هر کدام از این موزه‌ها هم ویژگی‌های مختص به خودشان را دارند. آن دسته از ساختمان موزه‌ها که از اول با هدف ایجاد موزه ساخته شده اند به لحاظ زیرساختی هم مشکل چندانی ندارند. ولی ممکن است در نحوه نگهداری دچار مشکلاتی بشوند.

 

وی تصریح کرد: معمولا در مرمت، نگهداری آثار هنری، پایش تجهیزات مربوط به رطوبت و دما و حرارت احتمال بروز اشکال وجود دارد. ولی در بحث ساختمان و بنا این دسته از موزه‌ها مشکلی ندارند. فضا‌هایی هم که بعد‌ها تبدیل به موزه شده اند عموما کار سختی در پیش دارند. در کل دنیا هم وقتی مکانی کاربری دیگری داشته و مثلا عمارت یا کاخی بوده برای تبدیل شدن به موزه به استاندارد‌های سنگینی نیاز دارد. از جمله همین مساله کنترل دما، رطوبت و حرارت بسیار مساله ظریف و حساسی است. معمولا در کشور ما این موضوع با مشکلات و نارسایی‌هایی مواجه است. چون تجهیزاتی که در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرند باید از خارج خریداری و وارد بشوند. بعد از تامین واردات مساله نحوه نگهداری از این تجهیزات هم با نگرانی‌هایی همراه است که باید در این زمینه هم پشتیبانی‌های لازم اتفاق بیفتد.