تکذیب خبر تعرض به آثار تاریخی/ وضعیت حفاظت از میراث فرهنگی رضایت بخش است

محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی درباره چرایی عدم موفقیت کشورمان در مقایسه با بعضی از کشور‌های اطراف در زمینه صیانت از آثار تاریخی و بهره گیری از ظرفیت‌های میراث فرهنگی برای ارزآوری و جذب گردشگر به میزان گفت: ما در زمینه حفاظت از آثار تاریخی هیچ مشکلی نداریم و در بحث مشکلات حفاظتی هیچ کمبودی در کشور وجود ندارد. اما درمورد مساله گردشگری به نظر می‌رسد مسائلی که ما در این رابطه داریم بخشی از آن به مشکل وجود تحریم‌ها بر می‌گردد. با اعمال تحریم‌ها گردشگرانی که به کشور ما می‌آیند با کارت مالی نمی‌توانند در اینجا هزینه هایشان را پرداخت کنند. در زمینه زیرساخت‌ها هم از نظر مراکز اقامتی و هتل‌ها یا برنامه‌های تبلیغاتی مشکلاتی وجود دارد. اما به نظر من هیچ کدام از این موارد مشکلی جدی در این زمینه به حساب نمی‌آید. ولی تحریم‌ها ارتباط مستقیمی با موضوع گردشگری دارد.

وی در واکنش به اخبار گوناگون پیرامون آسیب به آثار تاریخی کشور اظهار داشت: تنوعی که ما در کشورمان درخصوص میراث فرهنگی داریم و میزان گستردگی و پراکندگی آثار تاریخی در سطح کشور قابل مقایسه با هیچ جای دنیا نیست. موضوع دیگر این است که اخباری که درباره تعرض به آثار تاریخی منتشر می‌شود چندان هم درست نیست. مثلا خبری که درباره سرقت سر سرباز هخامنشی منتشر شده اصلا مربوط به الان نیست. البته این مورد هم پیدا شد و به سرجای خودش برگردانده شده بود. اما خارج شدن این مورد از کشور مربوط به پیش از انقلاب بوده است.

 

کارگر ادامه داد: برخلاف بحث‌هایی که بعضا مطرح می‌شود بدون اینکه بخواهم تعصبی نشان دهم باید بگویم اتفاقا در حال حاضر وضعیت حفاظت از میراث فرهنگی با توجه به امکانات موجود کاملا رضایت بخش است و ما اصلا مساله‌ای جدی در حوزه حفاظت از آثار تاریخی نداریم. البته اقداماتی که در این عرصه صورت می‌گیرد می‌تواند بسیار بهتر از این باشد. ولی اقدامات در این حوزه در حد استاندارد‌های موجود در حال انجام است و وضعیت بسیار مطلوبی هم دارد و گستردگی کار هم قابل مقایسه با هیچ کجای دنیا نیست. اما در هر حال موضوع گردشگری با توسعه در دیگر شاخصه‌های جامعه ارتباط تنگاتنگی دارد. وقتی یک رابطه مستحکم از نظر فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و موارد دیگر به وجود بیاید قطعا این مساله بر روی توسعه گردشگری هم تاثیرگذار خواهد بود.

 

یادگار‌های باستانی روزگاران گذشته را به امروز می‌آورند

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی درباره ضرورت اولویت بندی در زمینه صیانت از آثار تاریخی بر اساس ارزشمندی این آثار خاطرنشان کرد: این اولویت بندی الان هم وجود دارد. درحال حاضر میراث فرهنگی یک فهرست جهانی و یک فهرست ملی برای ثبت آثار تاریخی دارد. در کنار این بحث نفایس را هم داریم. هر کدام از این آثار تاریخی که ثبت جهانی یا ملی شده اند و یا به عنوان نفایس ثبت شده اند در اولویت نگهداری قرار دارند.

کارگر درمورد نگرانی‌ها برای آثاری که در معرض خروج از ثبت جهانی قرار گرفته اند گفت: این مساله به میراث فرهنگی مربوط نمی‌شود. مقرراتی که برای این مساله وضع شده به این صورت است که مثلا در حریم یک اثر ثبت جهانی نباید ساخت و سازی اتفاق بیفتد. گاهی دیده می‌شود که شهرداری یا نهاد دیگری در پیرامون یکی از این بنا‌های تاریخی مثلا یک مرکز خرید می‌سازد و باعث می‌شود تا آن بنا در معرض خطر قرار گیرد و جزو آثار در خطر شمرده شود. این به آن معنا نیست که در بحث حفاظت از خود بنا اهمالی صورت گرفته باشد. ما هیچ بنای ثبت جهانی شده‌ای نداریم که از این جنبه مشکلی داشته باشد. اما بعضی ساخت و ساز‌ها که توسط افراد یا نهاد‌های دیگری در نزدیکی این آثار تاریخی صورت می‌گیرد این شرایط را به وجود می‌آورد.

 

وی خاطرنشان کرد: آنچه که در اخبار درباره خطر خروج بعضی از آثار از فهرست جهانی به گوش می‌رسد به واسطه چنین اتفاقاتی است. مثلا شاهدیم جنگل‌های هیرکانی ثبت جهانی می‌شوند، اما عده‌ای در جایی از این جنگل‌ها مبادرت به ساخت ویلا می‌کنند و این جنگل‌ها در معرض خطر خروج از فهرست جهانی قرار می‌گیرند. اما خود میراث فرهنگی هیچ وقت در بروز این مشکلات نقشی نداشته است. ممکن است نهادی مثل شهرداری به اشتباه جواز ساخت و ساز در حریم بنا‌های تاریخی را بدهد و باعث بروز این آسیب‌ها بشود.