ساعت‌های طلایی استغفار
- برای هر چیزی، ادبی است که با وجود آن ادب، زیبا و درست می‌شود و بدون آن زشت و بی اثر می‌گردد و یا اثرِ مخرّب دارد. مانند غذا خوردن، لباس پوشیدن، صحبت کردن، و ...! استغفار هم، که همان عذرخواهی و طلب آمرزش از پادشاه و پروردگار جهانیان است آداب و شرایطی دارد.
همان گونه که در صحبت کردن با پادشاهان و بزرگان باید ادب محضر ایشان رعایت شود، بزرگی و عظمت خداوند بلند مرتبه، سزاوار این است که هزاران هزار مرتبه بلکه بیش از آن که وصف شود در هنگام صحبت با ذات پاکش و عذرخواهی از او ادب و شرایطی را که خودش به ما تعلیم نموده رعایت کنیم. استغفار، همیشه خوب است، ولی در طول ساعات شبانه روز، ساعات خاصّى به عنوان بهترین ساعات استغفار و عذرخواهى از پروردگار بیان شده است که باید آن‌ها را غنیمت شمرد.
وقتِ سحر
بهترین ساعت استغفار و انس با حضرتِ دوست، وقتِ سحر است. خداوند در تعریف از بندگان صالح خویش مى فرماید: «کانُوا قلیلاً مِنَ اللَّیْلِ ما یَهْجَعُونَ وَ بِالأَسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ؛ [۱]متّقین در دنیا چنین بودند که کمى از شب را مى خوابیدند، و در سحرگاهان استغفار مى کردند.» روش همه انبیاء، اوصیاء و اولیاى خدا نیز بر این بوده که استغفار سحرگاه آنان ترک نگردد؛ و هر چه خداوند از خوبی‌ها به ایشان مرحمت فرمود از خلوت سحری بوده و هست.
«هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ از یمن دعای شب و ورد سحری بود»
بعد از نماز صبح
دومین ساعتى که در طول شبانه روز به استغفار در آن سفارش شده است، هر روز بعد از نماز صبح است. «امام باقر (ع)» در سخنى زیبا مى فرمایند: «هر کس بعد از نماز صبح هفتاد مرتبه از خدا آمرزش طلبیده و استغفار کند، خداوند او را مى بخشد».
بعد از نماز عصر
سومین زمانى که در طول شبانه روز، براى استغفار و عذرخواهى از خداوند، تعیین شده است و ثواب زیادى براى آن ذکر گردیده است، بعد از نماز عصر است که داراى برکات فراوانى است. امام صادق (علیه السلام) مى فرمایند: «هر کس بعد از نماز عصر، هفتاد مرتبه استغفار کند و از خدا آمرزش طلبد، خدا در آن روز هفتصد گناه او را مى آمرزد، و اگر خودش گناهى نداشته باشد، گناه پدرش را مى آمرزد، و اگر پدرش هم گناهى نکرده باشد، گناه مادرش را مى آمرزد و چنانچه مادرش هم بى گناه باشد، گناه برادرش را مى بخشد؛ و اگر برادرش هم گناهى نداشته باشد، خدا گناه خواهرش را مى بخشد؛ و اگر براى خواهرش هم گناهى نباشد، گناه سایر اقوام و بستگانش را، هر کدام که نزدیکتر به او باشند و گناهى داشته باشند مى آمرزد.»
هنگام خواب
«امام صادق (ع)» در اهمیّت توجّه به خدا و طلب آمرزش از آن ذات مهربان در این ساعت مى فرمایند: «اگر کسى هنگامى که براى استراحت و خوابیدن، به بستر مى رود صد مرتبه از خدا آمرزش طلبیده و استغفار کند، گناهانش مى ریزد همان گونه که برگ هاى درخت مى ریزد».
ماه رجب، بهار مغفرت الهى
خداوند مهربان، علاوه بر ساعت‌های طلایی که در هر شبانه روز برای بازگشت به او و استغفار و عذرخواهی از ذات پاکش قرار داده است، در میان ماه‌های سال نیز، ماه رجب را که بزرگترین ماه خداوند است به عنوان بهترین ماه براى استغفار مشخص فرموده است، اگر این ماه را روز‌ها و ساعت‌های طلایى عمر انسان بنامیم، با توجّه به آثار گرانبهایى که این ذکر مبارک دارد، سخن گزافى نگفته ایم.
رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم)، در اهمیّت استغفار در این ماه فرمودند: ماه رجب ماه استغفار امت من است پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را اَصَبّ می‌گویند، زیرا که رحمت خدا در این ماه بر امت من بسیار ریخته می‌شود پس بسیار بگوئید: استغفر الله و اساله التوبة». [۵]از این حدیث گرانقدر در می‌یابیم که راه بهره‌مند شدن از رحمت‌های ویژه و ریزان الهی، استغفار است.
شرط و ادب استغفار و عذرخواهی از پروردگار
یکی از آداب بسیار لازمِ استغفار، پشیمانی از آن گناه و خطا و تصمیم جدی بر تَرکِ آن می‌باشد؛ که اگر خدای نکرده با این ادب همراه نباشد نه تنها ثواب ندارد بلکه مانند مسخره کردن خداوند بلند مرتبه است. امام رضا علیه السلام در این باره فرمودند: «الْمُسْتَغْفِرُ مِنْ ذَنْبٍ وَ یَفْعَلُهُ کَالْمُسْتَهْزِئِ بِرَبِّهِ؛کسی که از گناهی استغفار کند، اما آن را انجام دهد گویی پروردگارش را مسخره کرده است.» از خداوند آمرزنده مهربان می‌خواهیم که توفیق استغفار و عذرخواهی از ذات پاکش را در بهترین ساعات با ادبی که او می‌پسندد نصیبمان فرماید و بدین وسیله ما را از گناهان، پاک گرداند و همه مشکلات مادی و معنویمان را تبدیل به فرج و مخصوصا ظهور امام زمانمان بفرماید.
نویسنده: سید مصطفی فیروزه
پی نوشت:
[۱]. سوره ذاریات، آیه ۱۷.
[۲]. بحارالأنوار، ج ۸۳، ص ۱۳۵.
[۳]. وسائل الشّیعه، ج ۶، ص ۴۸۲.
[۴]. وسائل الشّیعه، ج ۶، ص ۴۴۹.
[۵]مفاتیح الجنان، اعمال ماه رجب.
[۶]. کافی، ج ۲، ص ۵۰۴.
انتهای پیام/
