نقش استقبال مشتریان بانکی در فراگیری پرداخت موبایلی
- طبق اعلام روابط عمومی بانک مرکزی، داود محمدبیگی با اشاره به اهداف نظام‌های پرداخت و خدمات بانکی در کشور گفت: اهداف نظام‌های پرداخت و خدمات بانکی در کشور بر سه پایه اصلی «امنیت» و «تنوع» و «سهولت کاربرد» بنا شده است و بانک‌ها در ارایه هر محصول جدید باید این سه موضوع را مدنظر خود قرار دهند. در سرویس کهربا نیز اصول فوق مدنظر قرار گرفته و ضمن ایجاد سهولت و سادگی و آسایش بیشتر در پرداخت‌های کارتی و ارتقای امنیت، به تنوع خدمات و سرویس‌هایی که در این حوزه قابلیت گسترش دارند نظیر پرداخت با رمز اول، پرداخت مبتنی بر ریسک مشتری، خدمات پرداخت بدون دریافت رمز و پرداخت بزن و برو مانند کارت مترو (tap&go) و ... توجه شده است.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در خصوص سرویس کهربا گفت: به واسطه این سرویس، در واقع از هوشمندی موبایل به عنوان ابزار کارت بهره گرفته شده و کارت از موجودیتی منفعل و غیرفعال به موجودیتی فعال تبدیل شده است. براین اساس و به معنای دقیق در این خدمت پرداخت، از موبایل به عنوان ابزار پرداخت و کارت استفاده می‌شود.
وی با بیان اینکه استفاده از فیزیک کارت نزد مشتریان بانک‌ها از جذابیت زیادی برخورداد نیست و همواره یکی از مشکلات مردم در خدمات بانکی تعدد کارت‌های بانکی است که در این سرویس امکان تجمیع آن‌ها در موبایل وجود دارد، افزود: یکی از ویژگی‌های مهم این طرح عبور از کارت‌های فیزیکی هوشمند بانکی و جایگزینی موبایل هوشمند با آن است که صرفه‌جویی قابل ملاحظه‌ای برای کشور خواهد داشت.
مقام مسئول بانک مرکزی با بیان اینکه پیشتر، این شیوه پرداخت جسته و گریخته در کشور انجام شده است، گفت: طی سال‌های گذشته برخی از بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت، اقداماتی در این زمینه انجام دادند. بر این اساس بانک مرکزی نیز نسبت به بومی‌سازی استاندارد EMV در کشور اقدام کرده است. در حقیقت این اقدام بانک مرکزی هم راستا کردن و هم‌افزایی تمام اقداماتی است که پیش از این توسط شرکت‌های پرداخت و بانک‌ها انجام شده بود.
وی افزود: برای مثال برخی بانک‌ها در شیوه‌های پرداخت به سمت کارت فیزیکی هوشمند و برخی برای نگهداری اطلاعات حساس کارت از فضای موجود روی سیم کارت رفته بودند. البته ذکر این نکته ضروری است که استفاده از فضا یا حافظه امن گوشی در کشور ما تقریباً غیرقابل دسترس است. در حقیقت بانک مرکزی با طرح کهربا تکلیف این موضوع را مشخص کرد. به بیان بهتر هم اکنون، بانک مرکزی برای بازیگران این عرصه مشخص کرده است که اطلاعات حساس کارت به چه شکل نزد صادرکننده و در فضای ابری نگهداری شده (به این تکنولوژی HCE یا Host Card Emulation) و نحوه دسترسی برنامک‌ها به آن چگونه است و پذیرندگان نیز باید از استاندارد EMV استفاده کنند و عملاً تکلیف حوزه کارت هوشمند مشخص شده است. اگرچه کماکان استفاده از حافظه سخت افزاری نیز امکان پذیر است، اما با هزینه بالاتر.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت با بیان اینکه در سرویس کهربا پرداخت برخط و برون خط پوشش داده می‌شود، تصریح کرد: به عبارت دیگر این امکان وجود دارد که مشتری بدون نیاز به اتصال برخط به اینترنت اقدام به انجام تراکنش کند. این موضوع می‌تواند تا حد زیادی در آینده ضمن ایجاد سهولت برای مشتریان باعث کاهش حجم تراکنش‌های برخط شده و نتیجه آن کاهش هزینه انجام تراکنش است.
محمدبیگی افزود: بر اساس آمار شرکت شاپرک در حال حاضر قریب به ۴۰ درصد کارت خوان‌ها فعلاً قابلیت پشتیبانی از خدمت NFC را دارند. اما برای پوشش حداکثری در این استاندارد علاوه بر NFC، راهکار‌های ارتباطی دیگری همچون QR کد Di-Wi, نیز قابل استفاده است. برای دستگاه‌های کارت‌خوانی که از فناوری NFC پشتیبانی نمی‌کنند، می‌توان از سایر مدل‌های ارتباطی استفاده کرد و این موضوع مشکل بازدارنده‌ای برای اجرا و فراگیر شدن این پروژه نیست.
وی با بیان اینکه کارت‌های مغناطیسی موجود به سادگی قابل کپی برداری است گفت: در حالی که در طرح کهربا عملا کارت قبل از انجام تراکنش اقدام به شناسایی ابزار پذیرش می‌کند این یعنی هوشمندی و فعال بودن کارت نسبت به ابزار‌های پذیرش.
محمدبیگی با بیان اینکه این فناوری یک «امکان» و «انتخاب» است که در اختیار مشتریان قرار گرفته است، عنوان کرد: مشتری می‌تواند از سرویس کهربا در پرداخت موبایلی خود بهره‌مند شود و یا از کارت فعلی خود برای پرداخت‌هایش استفاده کند؛ لذا به واسطه این قابلیت، تنها یک محصول به سبد محصولات پرداخت کارتی اضافه می‌شود و فعلا قرار نیست تمام کارت‌های فیزیکی حذف شود و قاعدتاً در صورتی که موبایل مشتری از این قابلیت پشتیبانی کند، می‌تواند از خدمت مذکور بهره‌مند شود.
وی درباره مشتریانی که گوشی هوشمند ندارند و یا حتی گوشی هوشمند دارند و مایل به استفاده از این ابزار نیستند، گفت: این افراد کماکان می‌توانند از کارت مغناطیسی خود استفاده کنند. اما به دلیل مزایای طرح و سادگی کاربری آن پیش‌بینی می‌شود به سرعت مورد استقبال مردم به خصوص قشر جوان کشور قرار گیرد. عدم نیاز به حمل کارت، امکان پرداخت سریع و امن، عدم امکان کپی‌برداری از کارت و ... از ویژگی‌های مهم طرح یاد شده برای مشتری است.
مقام مسئول بانک مرکزی با بیان اینکه ملحق شدن شبکه بانکی به این فناوری کار چندان پیچیده‌ای نیست، گفت: در حال حاضر تجهیز و ملحق شدن یک بانک و یک شرکت پرداخت (PSP) به این طرح نشان از آن دارد که این طرح، امری شدنی و ممکن است. البته همانطور که گفتم بانک‌ها می‌توانند با تغییراتی اندک به این فناوری مجهز شوند. درخصوص شرکت‌های پرداخت (PSP) نیز براساس هماهنگی‌های صورت گرفته، امیدواریم در آینده تعداد زیادی از این شرکت‌ها تغییرات را متناسب با فناوری یاد شده اعمال کنند.
وی ضمن تأکید بر توجه به عنصر مروز زمان در پیاده‌سازی و اجرایی کردن فناوری‌های نوین گفت: باید توجه داشت که مدتی زمان لازم است تا یک فناوری نوین در تمام حوزه‌های کسب‌وکار به جایگاه مطلوب دست یابد. در عین حال استفاده و خو گرفتن مردم با فناوری‌های نوین نیز امری زمان‌بر است. طبیعتاً بخشی از این مهم نیز به نوع استقبال مردم از فناوری جدید بازمی‌گردد؛ لذا باید منتظر ماند و دید که مردم تا چه اندازه از این نوع جدید پرداخت استقبال می‌کنند. از این رو عنصر زمان در حوزه فناوری‌های نوین بسیار تعیین‌کننده است و نمی‌توان به یک باره و ظرف مدتی کوتاه تمام حوزه پرداخت به این تکنولوژی منتقل شود.
مدیراداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی با تأکید بر اینکه ضروری است در حوزه پرداخت تنوع محصولات وجود داشته باشد، عنوان کرد: ضروری است این انتخاب را به مشتریان بدهیم که از بین محصولات مختلف، گزینش کنند. برای مثال مشتریان می‌توانند از پرداخت هوشمند موبایلی، کارتی، کیف پول، حسابی و ... استفاده کند.
محمدبیگی یادآور شد: البته بانک مرکزی درصدد است که این آمادگی را هر چه سریع‌تر در زیرساخت‌های فناوری شبکه بانکی فراهم کند. در این زمینه در صورتی که برخی الزامات در این حوزه اعم از مشخص شدن مبالغ و سقفی که قرار است بدون رمز پرداخت شود و سایر الزاماتی که مرتبط با حوزه فناوری بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت است، مشخص شود، شاهد گسترش هرچه بیشتر این فناوری خواهیم بود.
وی در پایان افزود: همچنین در حال حاضر تعداد دیگری از بانک‌ها آماده ملحق شدن به این طرح هستند و مقرر است که آزمون‌های لازم برای آن‌ها در این هفته انجام شود.