جزئیاتی از نحوه ساخت انواع واکسن‌های کرونا

علیرضا ناجی در گفت‌وگو با میزان در خصوص انواع واکسن‌های کرونا گفت: یکسری از واکسن‌های کرونا نظیر فایزر و مدرنا ژنومیک هستند و با تزریق واکسن به افراد ژنومی که درست کردند، داخل سلول می‌شود و ریبوزوم که یکی ارگان‌های سلول است، شروع به تولید پروتئین می‌کند و طی زمانی که ژنوم در بدن زنده می‌ماند که حدودا یک تا دو هفته طول می‌کشد، ریبوزوم مدام در حال تولید پروتئین است و سلول، این پروتئین را به عنوان یک عامل بیگانه می‌شناسد و به سیستم ایمنی عرضه می‌کنند.

وی ادامه داد: دسته دیگر واکسن‌ها ‌از نوع وکتور هستند که شامل واکسن‌ آکسفورد، یکسری از واکسن‌های چینی، واکسن جانسون اند جانسون و واکسن روسی می‌شوند و برای ساخت آن‌ها از یک ویروس دیگر که معمولا آدنوویروس است، استفاده می‌شود و سازندگان این نوع واکسن، پروتئین اسپایک آن آدنوویروس را جایگزین ویروس خودشان می‌کنند و ویروسی تولید می‌شود که به جای پروتئین اصلی خودش، پروتئین کووید را دارد و هنگامی که به بدن تزریق می‌شوند، بدن آن را به عنوان عامل بیگانه می‌شناسد و ایمنی ایجاد می‌کند، ولی از آنجایی که این نوع واکسن‌ها غیر تکثیری هستند، نسبت به واکسن‌هایی که در بدن تکثیر می‌شوند، کارایی کمتری دارند.

رییس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی آزمایشگاه مسیح دانشوری ضمن اشاره به اینکه دسته سوم واکسن‌های کشته شده هستند که گاهی به اشتباه به آن‌ها ضعیف شده گفته می‌شود و اصلا واکسن زنده ضعیف شده در مورد کووید نداریم، اظهار کرد: این نوع واکسن‌ها بسیار مرسوم هستند و واکسن آنفلوآنزا که هرسال می‌زنیم از این نوع است؛ برای ساخت واکسن کشته شده، ویروس را کشت می‌دهند و آن را با روش‌هایی نظیر استفاده از گرما، اشعه، یکسری وسایل شیمیایی و... غیر فعال می‌کنند و ویروس غیر فعال شده را خالص می‌کنند و به عنوان واکسن به فرد تزریق می‌کنند، واکسن ایرانی کرونا هم از این نوع واکسن است.

عضو کمیته علمی کرونا افزود: نوع دیگر واکسن‌های ریکامیننت هستند، که برای ساخت آن‌ها پروتئین اسپایک که هدف اصلی در واکسیناسیون است را به صورت ژنتیکی تولید می‌کنند و پروتئین را روی پایه‌های نانوپارتیکل‌ها قرار می‌دهند و به افراد تزریق می‌کنند؛ این نوع واکسن‌ها که از جمله آن‌ها می‌توان به واکسن آمریکایی نوواکس که در هند در حال تولید است، اشاره کرد، هم مانند واسکن‌های وکتور غیر تکثیری هستند و انتظار می‌رود کارایی کمتری نسبت به سایر واکسن‌ها داشته باشند.

 عضو هیات علمی دانشکاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیان کرد: دسته آخر یکسری واکسن‌هایی هستند که در آن‌ها از ویروس زنده استفاده شده است؛ شرکت مرک چند سال قبل برای ویروس ابولا یک ‌واکسن ساخت و برای تولید آن از یک ویروس دیگر به نام BSE که هم خانواده ویروس هاری است، استفاده کرد، این شرکت ژنوم ویروس BSE را پاکسازی کرد و ژنوم هدف خود را جایگزین آن کرد؛  هم اکنون این شرکت در هر حال ساخت واکسن کرونا به این شیوه است. در این نوع واکسن بعد از تزریق، ویروس شروع به تکثیر پیدا کردن در داخل سلول می‌کند و مقدار زیادی پروتئین تولید می‌کند.