تمایل ترکیه، عربستان و رژیم صهیونیستی به تداوم مناقشه قره‌باغ

شعیب بهمن در گفت‌وگو با میزان با اشاره به اهمیت منطقه قفقاز و درگیری صورت گرفته میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، گفت: منطقه قفقاز از نظر استراتژیک پل ارتباطی بین شرق و غرب و شمال و جنوب به حساب می‌آید. منطقه‌ای است که دریای خرز را به دریای سیاه متصل می‌کند و می‌تواند از جنوب، ایران و کشور‌های عربی را به روسیه و کشور‌های اروپایی متصل کند؛ بنابراین از حیث ژئوپلتیک این منطقه دارای اهمیت است.

وی ادامه داد: از جنبه تاریخی نیز این منطقه محل تلاقی تمدن‌ها و مذاهب گوناگون بوده است. به نحوی که امروزه می‌توانیم تأثیرات این تلاقی تمدنی را مشاهده کنیم. کما اینکه هم تمدن ایرانی، هم تمدن ترکی و یا روسی بر منطقه تأثیرگذاشته‌اند که این موضوع ویژگی قابل توجهی برای منطقه قفقاز به شمار می‌رود.

وی نزاع و درگیری‌ها میان دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان را بر سر قره‌باغ و مرزبندی مصنوعی شوری عنوان کرد و افزود: در آن دوره به رغم آنکه منطقه قره‌باغ به صورت تاریخی آذری نشین بوده و همواره در ترکیب آذری‌ها شناخته می‌شد ولی تقسیمات قومی که شوروی، به ویژه در دوره استالین دنبال می‌کرد منجر به ایجاد مرزبندی‌های مصنوعی شد که قره باغ را تحت حاکمیت ارمنستان قرار داد.

 

بهمن با اشاره به درگیری‌های گذشته میان این دو کشور اظهار داشت: تا زمان وجود اتحاد جماهیر شوروی به دلیل وجود یک قدرت فائقه، تنش‌ها بسیار کم بود؛ اما با فروپاشی شوروی یک بار دیگر این مناقشه برجسته شد. این مناقشه‌ها مانند دفعات قبل برای مدت طولانی ادامه نخواهند یافت؛ ولی اصل مناقشه در بلندمدت ادامه همچنان می‌یابد.

در حال حاضر هیچ یک از بازیگران صاحب نفوذ در مناقشه به جز ترکیه، رژیم صهیونیستی و تا حدی عربستان به تداوم مناقشه تمایلی ندارند.

وی با بیان نقش دیگر کشور‌ها در این درگیری تصریح کرد: در حال حاضر به نظر می‌آید هیچ یک از بازیگران صاحب نفوذ در مناقشه به جز ترکیه، رژیم صهیونیستی و تا حدی عربستان به تداوم مناقشه تمایلی ندارند. در اوضاع کنونی روس‌ها و طرف‌های اروپایی به هیچ‌وجه به تداوم درگیری‌ها در چنین سطحی تمایل ندارند. پیش‌بینی می‌شود درگیری کنونی نیز مانند درگیری‌های پیشین در مدت زمان کوتاهی متوقف شود، ولی قاعدتاً مناقشه همچنان ادامه خواهد یافت.

وی همچنین در این خصوص به نقش برجسته دو فشار خارجی بر این درگیری اشاره کرده و گفت: تشدید درگیری در قره‌باغ می‌تواند تمرکز ایران و روسیه را از منطقه غرب آسیا کاهش دهد و آن‌ها را سرگرم مشکلات و چالش‌های منطقه قفقاز کند. صهیونیست‌ها در این زمینه تحرکات بسیار جدی را در ماه‌های گذشته انجام دادند.

بهمن ادامه داد: علاوه بر رژیم صهیونیستی، ترکیه نیز نقش بسیار مهمی ایفا کرد. این رژیم در دوره بعد از درگیری پیشین، مانور نظامی مشترک با جمهوری آذربایجان برگزار کرد؛ اما پس از مانور، نیرو‌های نظامی خود را از خاک آذربایجان خارج نکرد و این گمانه‌زنی به وجود آمد که امکان دارد دو طرف به این توافق دست یافته باشند که ترکیه پایگاهی نظامی در جمهوری آذربایجان احداث کند.

وی اظهار کرد: شدت گرفتن تنش‌های لفظی میان مقام‌های جمهوری آذربایجان و ارمنستان از سویی و دیگر طرف‌هایی که خود را وارد مناقشه کرده‌اند از سوی دیگر، باعث شده است نگرانی‌هایی در زمینه دامنه‌دار شدن درگیری‌ها به‌وجود آید.

 

بهمن دراین‌باره تأکید کرد: احتمال گسترش این درگیری، خیلی زیاد نیست. علاوه بر این، روسیه و ترکیه در حال حاضر تمایل ندارند وارد رویارویی با یکدیگر شوند.

 

این کارشناس در پایان خاطر نشان کرد: اگر روابط ترکیه با غرب را مرور کنیم متوجه می‌شویم ترکیه از سوی کشورهای غربی در انزوا قرار گرفته است. همچنین آمریکا به‌دلیل خرید سامانه‌های دفاعی «اس۴۰۰» از روسیه زیر فشار قرار گرفته است و روابط خوبی با غرب ندارد. قاعدتاً ترکیه نیز تمایل ندارد بخواهد روابط خود را با مسکو خراب کند.