خطر عوارض قلبی دائمی در مبتلایان شدید کرونا / کاهش سن سکته‌های قلبی
- علیرضا مهدوی روز سه شنبه در نشست خبری آنلاین که به مناسبت روز جهانی قلب به صورت ویدیو کنفرانس از وزارت بهداشت برگزار شد، افزود: برنامه‌های متخلفی از سال‌ها قبل روی پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر وجود دارد. چاقی نیز یک بیماری محسوب می‌شود. کنترل وزن در حوزه تغذیه و فعالیت فیزیکی تعریف می‌شود. در برنامه ایراپن، ارزیابی میزان فعالیت بدنی و آموزش در این زمینه و ارزیابی وضعیت تغذیه را داریم. در سال‌های گذشته نیز کارشناس تغذیه به مراکز سطح یک اضافه شده که وظیفه مشاوره تغذیه را بر عهده دارد.
مهدوی ادامه داد: همزمان با کرونا، برخی خدمات در دوران قرنطینه متوقف شد. خدماتی که حیاتی نبود، بر اساس نیاز افراد و در صورت مراجعه، ارائه می‌شود. در عین حال دستورالعمل‌هایی برای کودکان و نوجوانان و بزرگسالان ارائه شده است. برای فعالیت بدنی نیز راهکارهایی پیشنهاد شده است. در این دوران، اصول تغذیه و فعالیت بدنی اهمیت دارد و باید جدی گرفته شود.
اهمیت مراجعه افرادی که بیماری مزمن دارند
وی اظهار کرد: بیمارانی که بیماری مزمن زمینه‌ای دارند، اگر مبتلا به کووید ۱۹ شوند، ممکن است بیماری شدیدتری را تجربه کنند. این موضوع یک تهدید محسوب می‌شود. از طرفی افراد برای مراقبت بیماری‌های زمینه‌ای ممکن است کمتر مراقبت کرده و به پزشک مراجعه نکنند. این دو موضوع در کنار هم باعث می‌شود که کنترل بیماری تحت تاثیر قرار بگیرد.
معاون مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزود: از روز جهانی قلب تا روز جهانی فشار خون تصمیم داریم روی این موارد متمرکز شویم و اطلاع رسانی کنیم. علاوه بر اصلاح شیوه زندگی، در مورد پایبندی به درمان و مراجعه به موقع برای دریافت خدمات نیز تاکید می‌کنیم.
مهدوی درباره ابتلای افراد به بیماری‌های قلبی و عروقی بیان کرد: سالانه ۳۶۰ هزار مرگ داریم. حدود ۴۴ درصد مرگ‌ها به دلیل بیماری‌های قلبی و عروقی است. بسیاری از بیمارانی که به دلیل کووید ۱۹ وضعیت وخیمی پیدا کرده و جان خود را از دست می‌دهند، ممکن است سالمند بوده یا بیماری زمینه‌ای داشته باشند. تعدادی از این بیماران در زمینه بیماری قلبی یا دیابت یا فشار خون، دچار این بیماری هم شده‌اند.
علت کاهش خدمات سطح یک با شروع کووید ۱۹
وی اظهار کرد: هدف ما از پویش فشار خون این بود. افرادی که از قبل مبتلا به فشار خون بالا بودند یا کسانی که فشار خون بالا داشتند و نمی‌دانستند را بیماریابی کنیم و به آنها خدمات بدهیم. این اقدام با پوشش بیش از ۹۰ درصد انجام شد. مراقبت و غربالگری فشار خون در سطح یک خدمات سلامت ارائه می‌شود. هر شخص بالای ۳۰ سال اگر به خانه‌های بهداشت و مراکز جامع سلامت مراجعه کند، اگر فشار خون بالا یا دیابت یا پیش دیابت داشته باشد، تشخیص داده می‌شود.
مهدوی ادامه داد: اگر فرد مبتلا به دیابت یا فشار خون بالا باشد، پیگیری و مراقبت می‌شود. با شروع کووید ۱۹، برخی خدمات کاهش یافت. زیرا همه سیستم درگیر ارائه خدمت در زمینه ویروس کرونا بود و از طرفی بیماران هم رغبتی برای مراجعه به مراکز برای کنترل یا ارزیابی اولیه نداشتند. در نتیجه ۵۰ تا ۶۰ درصد خدمات نسبت به زمان مشابه در سال قبل کمتر شد. از تیر ماه کم کم خدمات شیب افزایشی یافته است.
معاون مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت گفت: بیماری‌های واگیر دوره ظهور و بروز مشخصی دارند. بیماری‌های غیرواگیر این طور نیستند و در پایان سال آمار را می‌شماریم. خدمات سطح یک در زمینه بیماری‌های غیرواگیر کاهش یافته است. این به علت تمرکز روی بیماری کووید ۱۹ اتفاق افتاده است. در مورد بیماری‌ها و عوامل خطر، مطالعه عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر هر پنج سال یک بار انجام می‌شود. آخرین بار این مطالعه در سال ۹۵ انجام شده است.
وی افزود: تعداد سکته‌های قلبی یا مغزی در این ماه‌های اخیر را می‌شود استخراج کرد، اما این در شرایطی است که ثبت‌ها و ارائه خدمات کم شده است. بنابراین باید این موضوع را به پایان سال موکول کنیم تا آمار دقیقی ارائه بدهیم.
سن سکته‌های قلبی در حال کاهش است
مهدوی گفت: هدف اصلی سند بیماری‌های غیرواگیر، کاهش ۲۵ درصدی مرگ و میر زودرس در سنین ۳۰ تا ۷۰ سالگی به دلیل این بیماری‌هاست. سن سکته‌های قلبی در حال کاهش است. در حال حاضر دیابت نوع دو را در جوانان هم بیشتر می‌بینیم که به علت کم تحرکی است. از طرفی مصرف چربی مضر بیشتر شده و مصرف میوه و سبزی کاهش یافته است. ۶۰ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال کشور، دچار اضافه وزن یا چاقی هستند. این به علت نوع زندگی است. کشورهای در حال توسعه به علت ماهیت توسعه و شرایط شهرنشینی و زندگی ماشینی دچار این اتفاق شده‌اند. مردم باید ترغیب به فعالیت بدنی کافی و تغذیه سالم شوند. مصرف نمک و چربی کمتر و جایگزین کردن مواد غذایی بی ضرر اهمیت دارد.
معاون مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت اظهار کرد: کنترل بیماری غیرواگیر تنها بر عهده وزارت بهداشت نیست و برخی موارد نیازمند قانون گذاری است.
اهمیت اصلاح شیوه زندگی
معاون مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیان کرد: اصلاح شیوه زندگی برای افرادی که هنوز مبتلا به بیماری‌های قلبی نشده‌اند و برای خود بیماران اهمیت دارد. دوری از دخانیات و الکل نیز در زمینه پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی و بیماری‌های غیرواگیر اهمیت دارد.
وی ادامه داد: در سال جاری همزمان با روز جهانی قلب، از ابتدای مهر ماه، پروژه ویژه‌ای برای تعیین خطر قلبی و عروقی در افراد بالای ۳۰ سال در حال انجام است. این پروژه با روش متفاوتی انجام می‌شود. این خدمات از سال ۹۵ در سطح یک به تمام افراد بالای ۳۰ سال در حال ارائه است. کسانی که می‌خواهند بدانند در ۱۰ سال آینده چقدر ممکن است دچار حادثه قلبی و عروقی شوند، می‌توانند به پایگاه‌های سلامت مراجعه کنند. وقتی میزان خطر مشخص شود، با توصیه‌های بهداشتی به آنها کمک می‌شود تا میزان خطر را کم کنند.
کمتر بودن بیماری‌های قلبی و عروقی در زنان تا سن یائسگی
مهدوی گفت: چاقی یکی از مهم‌ترین عامل بیماری‌های قلبی و عروقی است و در کنار آن دخانیات. خانم‌ها کمتر از آقایان در معرض خطر هستند. تا زمان دوران یائسگی، بیماری‌های قلبی و عروقی به طرز چشمگیری کمتر است. ولی بعد از این دوران، در سنین بالا میزان مرگ و میر خانم‌ها و آقایان به علت بیماری‌های قلبی و عروقی برابر است.
وی ادامه داد: سکته‌های قلبی و مغزی در رأس این بیماری‌ها هستند. عمده مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی به علت سکته‌های مغزی و قلبی است.
افزایش مصرف قلیان در دو دهه اخیر
معاون مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت گفت: حدود دو دهه است که مصرف قلیان رو به افزایش و فراگیرتر شدن است. مصرف قلیان در سال‌های اخیر به دلیل تنباکوهای معطر به شکلی شده که بیشترین مصرف کننده آن، جوانان هستند.