ارائه خدمات سلامت روان در دوران همه گیری کرونا از طریق سامانه ۴۰۳۰

- بر اساس اعلام پایگاه خبری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علی اسدی از تولید بیش از ۳۰ عنوان راهنما، پروتکل و دستورالعمل‌های آموزشی و اجرایی برای سلامت روان درباره کرونا خبر داد و اظهار داشت: شواهد موجود نشان می‌دهد بدون تردید یکی از مهمترین تبعات همه گیری کرونا علاوه بر آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی و مرگ و میر بالای آن، عوارض روانشناختی است به گونه‌ای که در گروه‌های مختلف جامعه باعث افزایش استرس، اضطراب و ترس شده است.

وی افزود: از این رو حوزه سلامت روان معاونت بهداشت وزارت بهداشت، ازهمان ابتدای همه گیری با همکاری گروه‌های روانپزشکی و روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی ایران و همچنین انجمن علمی روانپزشکان ایران اقدام به طراحی، استقرار و ارائه خدمات در این حوزه کرده است که تهیه و تولید بیش از ۳۰ عنوان راهنما، پروتکل و دستورالعمل‌های آموزشی و اجرایی بخشی از این اقدامات است.

اسدی خاطر نشان کرد: این مطالب آموزشی و اجرایی درباره مدیریت استرس، اضطراب و ترس ناشی از بیماری کرونا برای جمعیت عمومی، کادر بهداشتی و درمانی، خانواده‌های دارای بیماران مبتلا به ویروس کرونا، گروه‌های هدف خاص مثل کودکان، حفظ سلامت روان در قرنطینه خانگی و سایر موارد بوده است.

معاون دفتر سلامت روان وزارت بهداشت ادامه داد: برخی از محتوا و راهنما‌های آموزشی تهیه شده در ابعاد مختلف سلامت روان در رابطه با موضوع کرونا شامل دستورالعمل و راهنمای آموزش مدیریت استرس ناشی از ویروس کرونا در جمعیت عمومی، با اضطراب ویروس کرونا چه کنیم؟، اضطراب در بیماران بستری به علت کرونا ویروس جدید ویژه ارائه دهندگان خدمات درمانی، توصیه‌هایی برای افراد مبتلا به «اضطراب بیماری» در همه گیری ویروس کرونا، توصیه‌هایی برای افراد مبتلا به «افسردگی» در همه گیری ویروس کرونا، انگ اجتماعی مرتبط با کرونا ویروس جدید، برخورد با خانواده بیماران مشکوک یا مبتلا به ویروس کرونا ویژه ارائه‌دهندگان خدمات درمانی، سلامت روان در بحران ویژه ارائه دهندگان خدمات درمانی هستند.

اسدی اضافه کرد: مدیریت واکنش سوگ در بازماندگان افراد متوفی ناشی از ویروس کرونا، سوگواری در همه گیری کرونا، کودکان در همه‌گیری ویروس کرونا، سالمندان در همه‌گیری کرونا بخش دیگری از این آموزش هاست.

وی افزود: توصیه‌هایی برای افراد مبتلا به «وسواس» در همه گیری ویروس کرونا مدیریت بحران و سلامت روان ویژه مدیران تیم‌های بهداشتی و درمانی شامل مدیریت بحران و سلامت روان ویژه مدیران، حفظ سلامت روان در قرنطینه قرنطینه خانگی، مدیریت استرس در رانندگان وسایل نقلیه عمومی در شرایط کرونا، مدیریت استرس در اماکن، مدیریت استرس در مراکز درمان اعتیاد در شرایط کرونا، مدیریت استرس در مراکز نگهداری کودکان کار و خیابان در شرایط کرونا، توصیه‌های به مسولان مدارس و معلمین در شرایط کرونا نیز انجام شده است.

اسدی درباره آماده سازی زیرساخت ارائه خدمات سلامت روان در سامانه ۴۰۳۰ در موضوع کرونا گفت: استقرار ۶۰۰ نفر روانشناس با مدرک کارشناس ارشد و دکترای روانشناسی توسط دفتر سلامت روان معاونت بهداشت وزارت بهداشت با مشارکت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره و انجمن روانشناسی ایران، گروه بندی کارشناسان در قالب پنج گروه (A–B-C-D-E) و زمانبندی گرو‌ها در چهار شیفت صبح، عصر و شب (۸ تا ۱۲ و ۱۲ تا ۱۶ و ۱۶ تا ۲۰ و ۲۰ تا ۲۴) جهت پاسخگویی به سوالات تماس گیرندگان از طریق سامانه ۴۰۳۰، شروع فعالیت با این تعداد از روانشناسان در سامانه ۴۰۳۰ از ۲۳ اسفند ۹۸ لغایت پایان اردیبهشت ۹۹ بوده که با توجه به فروکش کردن موج اول کرونا در کشور و کاهش تماس‌ها این گروه از ۶۰۰ نفر به ۶۰ نفر تقلیل یافته یعنی ۱۰ درصد روانشناسان در سامانه باقی ماندن که این تعداد همچنان از اول خرداد تا کنون به کار خود ادامه می‌دهند و پاسخگوی تماس‌های مردمی هستند.

اسدی همچنین از اختصاص دو کلید ۳ و ۸ در سامانه ۴۰۳۰ توسط گروه فنی سامانه با هدف ارائه خدمات سلامت روان به جمعیت عمومی به کارشناسان سلامت روان خبر داد و گفت: اختصاص کلید ۳ در سامانه جهت پخش پیام‌های صوتی با هدف اطلاع رسانی، آموزش و دادن آگاهی به مردم در زمینه مدیریت استرس و اضطراب ناشی از همه گیری ویروس کرونا که در ۵ موضوع مختلف مرتبط با مدیریت استرس به تماس گیرندگان اطلاع رسانی می‌کند.

وی افزود: اختصاص کلید ۸ با هدف ارائه خدمات روانشناختی و آموزش تکنیک ها، مختص پاسخگویی کارشناسان سلامت روان به تماس گیرندگان به صورت مستقیم است.

پاسخ به ۶۰۰ هزار تماس مردمی توسط کارشناسان سلامت روان درباره کرونا

وی جداول گزارش عملکرد کمی کارشناسان سلامت روان از طریق کلید ۸ در سامانه ۴۰۳۰ را چنین تشریح کرد: گزارش کمی سامانه ۴۰۳۰ از تاریخ ۲۳ اسفند ۹۸ لغایت ۳۰ تیر ماه ۹۹ نشان می‌دهد که بیش از ۶۰۰ هزار تماس مردمی از طریق کلید شماره ۸ و مستقیماً توسط کارشناسان سلامت روان پاسخ داده شده است.

معاون دفتر سلامت روان برنامه مشاوره پیشگیری از سوگ برای بازماندگان متوفیان ناشی از کرونا را چنین برشمرد: تعیین زیرساخت ارائه خدمت با توجه به ظرفیت‌های موجود، تهیه فلوچارت فرآیند مشاوره‌ی سوگ در بازماندگان متوفیان، تهیه دستورالعمل فرآیند اجرایی مشاوره‌ی سوگ در بازماندگان متوفیان، تهیه محتوای آموزشی مشاوره‌ی سوگ در بازماندگان متوفیان، ایجاد ظرفیت ارائه خدمت از طریق آموزش روانشناسان شاغل در مراکز خدمات جامع سلامت، طراحی پروتکل مشترک در دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت و اداره مددکاری اجتماعی معاونت درمان با مشارکت سازمان بهزیستی، شهرداری، هلال احمر، کمیته امداد حضرت امام (ره)، تقویت خدمات پزشکی تخصصی از راه دور، برای ارائه خدمات امن به بیماران، تقویت خدمات مددکاری و پرستاری سرپایی و حمایتی برای بیماران آسیب‌پذیر، برنامه‌ریزی برای مداخله روانی اجتماعی در خانواده‌های سوگوار، حمایت روانی اجتماعی برای دوران نقاهت مبتلایان به کرونا و خانواده‌هایشان، ابلاغ پروتکل مشترک مداخله حمایت‌های روانی اجتماعی در سوگ برای خانواد‌های متوفی توسط مقام عالی وزارت به دانشگاه‌های علوم پزشکی و سازمان‌ها و دستگاه‌های همکار.

وی در پایان گفت: تاکنون به بیش از ۵۲۰۰ نفر از افراد خانواده‌ها متوفی ناشی از بیماری کرونا توسط کارشناسان سلامت روان مستقر در مراکز خدمات جامع سلامت تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور خدمات سلامت روان مرتبط با پیشگیری از سوگ ارائه شده و این برنامه همچنان در حال اجراست.