سقوط روابط پکن و واشنگتن به پایین‌ترین سطح؛ دلایل و پیامد‌های جنگ سرد جدید

– روابط «واشنگتن» و «پکن» که در پی آغاز جنگ تجاری آمریکا علیه چین در دوره ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» شاهد دوران جدیدی بود، در هفته‌های اخیر به پایین‌ترین سطح خود رسیده است.

 

اما دلایل این اتفاق و پیامدهایش چه هستند؟

آمریکا در دوران حضور «دونالد ترامپ» در کاخ سفید شاهد به راه افتادن چرخه‌ای از تنش‌ها و اختلاف نظر‌ها با کشور‌های مختلف در عرصه‌های مختلف است که انزوای این کشور در عرصه بین المللی را رقم زده و مانعی در برابر دسترسی این کشور به خواسته هایش مبدل شده است.

اما رویایی چین و آمریکا را باید مهم‌ترین مصداق چرخه پر هزینه تنش‌های دیپلماتیک واشنگتن دانست که در روز‌های اخیر با صدور دستور تعطیلی سرکنسولگری چین در «هیوستون»، آمریکا با اتهام «جاسوسی اقتصادی» وارد مرحله‌ای جدید شده است.

روابط آمریکا و چین به عنوان دو اقتصاد بزرگ جهان در ۱۰ سال اخیر وارد روندی نزولی شده است؛ در کنکاش علل اصلی تنش در روابط آمریکا و چین، باید به چند دهه عقب‌تر و زمان حضور حزب حاکم چین بازگشت.

از آن زمان تاکنون، واشنگتن تیغ تیز دیپلماسی خود را متوجه پکن کرده و این خصومت را در عرصه‌های مختلف نمایان کرده است.

 

مداخله آمریکا در اختلافات سرزمینی چین و آغاز جنگی تعرفه‌ای و اقتصادی علیه این کشور را باید مهم‌ترین وجوه آشکار کدورت روابط دو کشور خواند که اکنون بیش از هر زمان دیگری مبهم شده است.

تعطیلی یک نهاد یا مرکز ماموریت خارجی توسط آمریکا امری بی سابقه نیست؛ اما تعطیلی یک مرکز دیپلماتیک چین توسط واشنگتن به طرح اتهام «جاسوسی اقتصادی» و اعلام احتمال بسته شدن دیگر مراکز دیپلماتیک چین در آمریکا در میانه جنگ سرد جاری در روابط دو کشور، از تحولی مهم خبر می‌دهد.

باید توجه داشت که مرکز تعطیل شده یک کنسولگری است که در تسهیل امور تجاری نقش مهمی ایفا می‌کند.

 

این بدان معناست که جبهه اصلی جنگ به رغم سرریز شدن اختلاف نظر‌ها به عرصه‌های سرزمینی و سیاسی، همچنان اقتصاد است.

از زمان آغاز تنش‌ها میان آمریکا و چین، ما همواره شاهد اقدامات تلافی جویانه پکن بودیم. چین در پی دستور واشنگتن مبنی بر تعطیلی سرکنسولگری این کشور در هیوستون، ضمن محکوم کردن این اقدام بر مبنای ادعا‌های بی اساس، دستور تعطیلی کنسولگری شهر غربی «چنگدو» را صادر کردند.

این اقدام‌های پینگ پنگی که مهم‌ترین و جدی‌ترین مرحله وخامت روابط در ماه‌های گذشته است، ضربه مهمی به زیرساخت‌های دیپلماتیک که ارتباطات بین دو کشور را هدایت می‌کند، وارد کرد.

چرخه اقدام‌های متقابل پیشتر به صورت محدودیت صدور ویزا، قوانین جدید سفر‌های دیپلماتیک، اخراج خبرنگاران خارجی و ... بروز یافته بود که غالبا با ابتکار آمریکا به پیش برده می‌شد.

گذشته از جدی بودن اختلاف نظر دو کشور در زمینه‌های مختلف به ویژه اقتصادی، به نظر می‌رسد تحولات اخیر که منجر به تشدید بی سابقه تنش‌های واشنگتن و پکن عمدتا تحت اقدام‌های خصمانه پکن شده، بازتابی از شرایط داخلی آمریکاست.

نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا آن هم در میانه شیوع بیماری «کرونا» که علاوه بر لغو کمپین‌های انتخاباتی ترامپ، موج گسترده‌ای از انتقاد‌ها را به سمت وی گسیل داشته، سبب شده تا چهل و پنجمین رییس جمهور آمریکا که کارنامه سیاست خارجی اش مملو از نمره‌های مردودی در روابط خارجی است، از حربه مقصر دانستن چین، افکار عمومی را منحرف کند.

ایجاد کارزار ضد چین، نشان می‌دهد که کاخ سفید قصد دارد با پررنگ کردن اتهام مسئولیت چین در بروز بحران بهداشتی کرونا، رای مردم این کشور را برای ترامپ خریداری کند.

باید توجه داشت که گذشته از ترامپ که خواهان رویارویی جدی و نظامی با چین نیست، پکن اساسا خواهان تشدید تنش‌ها نبوده و نیست اما فضای عایق روابط دو کشور در پی تنش‌های پی در پی اخیر کاملا از بین رفته است و ادامه این روابط تا حد زیادی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری پیش روی آمریکا بستگی دارد.