یادداشت برجامی بورل؛ «برجام باید همانگونه که هست، حفظ شود»
- «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به مناسبت پنجمین سالگرد امضای برجام با انتشار یادداشتی از مزایا و دستاورد‌های این توافق یاد کرد.
به گزارش «پروجکت سیندیکیت»، «بورل» نوشت «امروز، برجام تحت فشار زیادی از جانب جبهه‌های مختلف قرار دارد؛ من باور دارم که دستکم به دو دلیل، اقدام برای حفظ این توافق نه تنها ضروری، بلکه فوری است.»
وی در ادامه دو دلیل ضروری و فوری برای حفظ برجام را این گونه تشریح کرد «نخست آن که بیش از ۱۲ سال زمان برد تا جامعه بین الملل و ایران بتوانند اختلاف‌های حود را حل کرده و به توافق دست پیدا کنند. اگر برجام از بین برود، هیچ جایگزین جامع و موثری در هیچ گوشه و کناری در انتظار نیست.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه با بررسی روند مذاکرات، تلاش‌های منتهی به توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ و تاکید بر نقش «خاویر سولانا»، «کاترین اشتون» و «فدریکا موگرینی» - مقام‌های عالی امور خارجه اتحادیه اروپا- نوشت «این توافق بدون پافشاری دیپلماتیک ممکن نبود؛ این امر نیازمند مشارکت کامل آمریکا، روسیه و چین و البته ایران بود؛ توافق نهایی قابل اطمینان و استوار بود و در بیش از ۱۰۰ صفحه و با چند ضمیمه، تمام جزئیات یک تبادل شفاف را مشخص کرد؛ ایران در ازای رفع تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با موضوع هسته‌ای اش، از محدودیت‌های جدی در برنامه هسته‌ای خود تبعیت می‌کرد؛ برجام در قوانین بین المللی از طریق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل (که باید به طور کامل اجرا شود)، ثبت شد.»
«بورل» پیش از اشاره به دلیل دوم تاکید کرد «این توافق نمونه‌ای اصلی از آن چیزی است که دیپلماسی اروپایی و چندجانبه موثر در نظم بین المللی مبتنی بر قوانین می‌تواند به دست بیاورد؛ فرآیند منتهی به این توافق طولانی و دشوار بود و همه شانس دیگری را برای رسیدن به توافق دیگر رد کردند.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دلیل دوم ضرورت حفظ برجام را نیز این گونه توضیح داد «برجام صرفا یک موفقیت نمادین نیست و توانست تعهدات خود را تحقق بخشیده و اثربخش کند؛ به لطف سطح دسترسی بی سابقه‌ای که برجام برای آژانس بین المللی انرژی اتمی فراهم کرد، این سازمان توانست در ۱۵ گزارش پی در پی از ژانویه ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹، پایبندی ایران به تمامی تعهداتش در چارچوب توافق را تایید کند.»
وی با موثر دانستن گزارش‌های آژانس در رفع تحریم‌ها علیه ایران و پایان یافتن انزوای بین المللی ایران و نیز فراهم شدن زمینه برای احیای روابط عادی اقتصادی و تجاری با سایر نقاط جهان، به خروج یکجانبه آمریکا از این توافق در ماه می ۲۰۱۸ و متعاقب آن در پیش گرفتن رویکرد اعمال مجدد تحریم‌ها و اتخاذ سیاست باصطلاح «فشار حداکثری» توسط «واشنگتن» اشاره کرد.
مقام عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا مدعی شد «اگرچه بازگشت تحریم‌های آمریکا، به وضوح اثراتی منفی بر ایران گذاشت، اما این کشور همچنان ۱۴ ماه دیگر به این توافق نامه پایبند ماند اما در حال حاضر، ایران بار دیگر سطح نگران کننده‌ای از اورانیوم غنی شده را در اختیار دارد؛ برجام در حال از بین رفتن است و ترس از گذشته خود را نمایان می‌کند.»
«جوزپ بورل» در بخش دیگر یادداشت به ابراز نگرانی فرانسه، آلمان و انگلیس در مورد از سر گرفته شدن فعالیت‌های غنی سازی توسط ایران و متقابلا ابراز نگرانی ایران از عدم دسترسی به مزایای اقتصادی مورد انتظار ناشی از برداشته شدن تحریم‌ها اشاره کرده و آورده است «من به عنوان هماهنگ کننده برجام، به همکاری با تمامی طرف‌های باقی مانده در این توافق و همچنین کل جامعه بین المللی ادامه می‌دهم؛ ما همه اقدام‌های ممکن را برای حفظ آنچه که پنج سال پیش به دست آوردیم، انجام می‌دهیم تا این اطمینان را حاصل کنیم که که این توافق همچنان موثر است.»
در ادامه، یادداشت با تاکید بر ادامه نظارت‌ها بر فعالیت هسته‌ای ایران، از ایران خواسته تا به تعهدات برجامی خود بازگردد و گفته البته ایران باید از مزایای قید شده در برجام نیز بهره‌مند شود.
«بورل» همچنین با طرح وعده تلاش اروپا برای انجام اقدامات موثرتر به منظور برآوردن انتظارات ایران از برجام و کاهش شکاف میان اعضای اروپایی برجام، نوشت «من قاطعانه معتقدم که برجام به مولفه‌ای مهم در ساختار منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای مبدل شده و به همین دلیل خواستار تعهد همه طرفین به اجرای کامل آن هستم.»
وی در پایان ضمن تاکید بر حفظ توافق هسته‌ای به صورت کامل، نوشت «بر این باورم که در صورتی که ما برجام را حفظ و اجرای کامل آن را تضمین کنیم، این توافق می‌تواند به سنگ بنایی برای پرداختن به دیگر نگرانی‌های مشترک از جمله نگرانی‌های مرتبط با امنیت منطقه‌ای باشد؛ باید به پویایی مثبت بیشتر برگردیم.»