پشت پرده انتقال سه یوزپلنگ پارک پردیسان به سمنان
محمدعلی یکتانیک کارشناس محیط زیست در گفت وگوی مشروح با خبرنگار گروه جامعه ، درباره علت انتقال و پشت پرده انتقال سه یوزپلنگ پارک پردیسان به سمنان به بیان توضیحاتی پرداخت که در ادامه می‌خوانید.
یکتانیک در ابتدا گفت: حدود ۲ دهه است که مسئله حفاظت از یوزپلنگ آسیایی که تنها بازمانده این گونه در ایران باقی مانده است مطرح شده است. اگر این چند یوزپلنگ محدود در کشور ما از بین برود نسل یوزپلنگ آسیایی براى همیشه منقرض می‌شود و فقط یوزپلنگ آفریقایی باقی می‌ماند.
وی در ادامه بیان کرد: این سه یوزپلنگ (دلبر، کوشکی و ایران) در بحبوحه سالهاى حفاظت از یوزپلنگ هاى ایران طی سال‌های مختلف از سیستم قاچاق حیات وحش کشف و ضبط شدند که آخرین آن‌ها یوز جوان ماده به نام ایران است که یک سال پیش از دست قاچاقچیان ضبط شد. این مسئله یک واقعیت روشن را برای ما اعیان میکند اینکه ما هنوز نتوانسته ایم از زیستگاه‌های این گونه مهم که نماد حفاظت از تنوع زیستى و زیستگاه‌های کشور ماست درست حفاظت کنیم.
وی در ادامه گفت: پنج سال پیش ابتدا کوشکی و بعد دلبر از استان سمنان به تهران منتقل شدند در حالی که پیش از این جابجایى هم در استان سمنان برای آن‌ها جایگاه مخصوص ساخته شده و در آنجا نگهداری شده بودند. ۵ سال پیش این دو یوز را به تهران منتقل کردند و برای آن‌ها جایگاهی با بودجه ۲۰۰ میلیون ساختند. این بودجه ۲۰۰ میلیونی در آن سال به مقدار ۳ میلیارد تومان هم اکنون ارزش داشت.
یکتانیک در ادامه بیان کرد: این جایگاه در پارک پردیسان حدود ۲ هکتار وسعت دارد. بعد از اینکه این مکان با بودجه کلان ساخته شد و بودجه جداگانه اى نیز به دامپزشکان خارجی و داخلى تخصیص داده شد تا بتوانند از این دو یوزپلنگ توله بگیرند. این دو یوزپلنگ کوشکی و دلبر هیچ وقت جفت گیری نداشتند و عملیات تلقیح مصنوعی نیز هرگز طى این چند سال موفق نبود.
صرف این بودجه نهایتا با شکست مواجه بود
یکتانیک در ادامه گفت: صرف این بودجه نهایتا با شکست مواجه شد و حالا براى سومین بار برخى مسئولین محیط زیست تصمیم گرفته اند این سه یوزپلنگ را به سمنان منتقل کنند و دوباره بودجه‌ای را صرف ساخت قفس و ... برای این سه حیوان کنند و تمام کار‌هایی که در تهران به گفته خود سازمان محیط زیست زیر نظر بهترین کارشناسان خارجی شکست خورد را در سمنان و احتمالا در استان یزد تکرار کنند.
توجیه سازمان محیط زیست جای بزرگتر است
این کارشناس محیط زیست در ادامه گفت: تنها توجیه سازمان محیط زیست برای انتقال این سه یوز جای بزرگتر آن‌ها در سمنان است. صرف بودجه مجدد براى این کار در حالی است که با افزایش قیمت بنزین فعالیت یگان حفاظت محیط زیست از یک سوم کمتر شده است.
وی افزود: یگان اجرایى محیط زیست در سراسر کشور در مضیقه جدى و شدید اولیه ترین امکانات مورد نیاز شامل بنزین برای موتور و خودروی‌های خود قرار دارند.
یکتانیک در ادامه بیان کرد: آیا در این شرایط درست است بودجه و امکانات و نیروى به معنى واقعى کلمه محدود براى پاسداشت طبیعت و نجات نسل یوزپلنگ هاى بازمانده در زیستگاه هاى طبیعى، متمرکز بر کاری شود که بار‌ها امتحان شده و شکست خورده با توجیه موهوم اینکه الان جای این یوز‌ها بزرگتر است؟ و وظیفه اصلى که حفاظت از میراث طبیعى و ملى و جهانى ماست فداى تولید احتمالى یوزپلنگ هاى قفسى شود که شانس بسیار ضعیفى براى معرفى به طبیعت خواهند داشت.
یکتانیک در ادامه گفت: یوز‌هایی که در اسارت به دنیا می‌آیند مهارت لازم برای زندگی در حیات وحش را فرا نمی‌گیرند. یوزپلنگ‌ها گربه سانان بسیار آسیب پذیری در برابر گرگ و کفتار و خصوصا پلنگ‌ها هستند. یکی از آموزه هاى حیاتى که توله یوز‌ها باید در طبیعت فرا بگیرند این است که آن‌ها که چطور با سایر گوشتخواران داخل زیستگاه طبیعى مواجه شوند، چطور شکار کنند و چگونه مهاجرت هاى فصلى انجام دهند؟
این کارشناس محیط زیست گفت: طرح معرفى یوزپلنگ هاى تکثیر یافته در اسارت فقط در آفریقا اجرا شده است و کمتر از ۱۰ درصد از این یوز‌ها موفق به زنده ماندن در طبیعت شده اند به صورتی که از ۶۸ یوزپلنگ آفریقایى رها شده در طبیعت ۵۸ قلاده در همان یک سال اول تلف شده و از بین رفتند.
یکتانیک در ادامه بیان کرد: در آفریقا تمام مناطقی که این یوزپلنگ‌ها در آن معرفى شده اند مناطقی محصور و بسیار بزرگ هستند. در شرایطی که ما در مضیقه مالی براى حفاظت از محیط زیست هستیم و نمی‌توانیم امنیت زیستگاه‌های طبیعی این یوز‌ها را حفظ کنیم طبیعی است که چنین آزمون و خطایه خطرناکى آنهم براى کمتر از ٥٠ قلاده یوز باقى مانده در طبیعت ایران محلى از اعراب ندارد.
این کارشناس محیط زیست گفت: شایان توجه است در آفریقا شش هزار یوزپلنگ آفریقایى وحشى نیز وجود دارد. طرح تکثیر در اسارت یوزپلنگ اتلاف بودجه و قوت و انرژی محدود ما و خیانت محرز به تنوع زیستی کشور است.
وی افزود: این طرح هم مثل خیلی از طرح‌های آسیب زا و مورد انتقاد مانند طرح گردشگرى در حساس‌ترین بخش تالاب میانکاله، جزیره آشوراده یا انتقال آب دریای خزر به سمنان و یا انتقال گاز از دماوند به لاریجان هیچ گونه توجیه علمى و اقتصادی و محیط زیستی ندارد. این طرح‌ها بدون کارشناسی انجام می‌شوند و فاقد اولویت براى اجرا هستند.
این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: اما وعده دریافت بودجه‌های حاشیه‌ای برای این نوع طرح‌ها فارغ از اثربخش بودنشان، عده‌ای را تطمیع میکند.
یکتانیک گفت: بر اساس اطلاعات موثقی که دارم یک گروه مردمی ماه هاست روی مسئله تکثیر در اسارت یوزهاى ایرانى تمرکز کرده و حتى در همین ارتباط به کشور آفریقاى جنوبى سفر کرده اند و از تابستان گذشته مکررا در روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها و رسانه هاى مجازى تولید محتوا در زمینه مزایای طرح تکثیر در اسارت یوز کرده اند.
وی افزود: ماه‌ها اصرار بر سر اجراى این طرح فاقد اولویت و از شروع محکوم به شکست و سپس اجراى ناگهانى و در خفاى زنده گیرى یوزهاى مجموعه پردیسان تهران همزمان با شرایط قرنطینه کشور و تعطیلى سازمان حفاظت محیطزیست به وضوح بیانگر اینست که اجراى مجدد این طرح منافع سرشار مالی را براى طراحان و مجریانش در پى دارد چه طرح به سرانجام مقصود برسد و چه بازهم ناکام بماند.
نقشه راه حفاظت از یوزپلنگ ایران مشخص است
یکتانیک گفت: نقشه راه حفاظت از یوزپلنگ ایران مشخص است، باید از از زیستگاه این گربه سان باشکوه حفاظت کرد.
وی بیان کرد: براى نجات حیات وحش صرفا باید از طبیعت حفاظت شود اولویت اصلى و موثر برای حفاظت از یوزپلنگ بى تردید حفاظت از زیستگاه هاست در حالی که با طرح هایی مثل ساخت و سازها، واگذاریها، طرح هاى مخرب گردشگرى، چراى بیش از ظرفیت دام هاى اهلى، شکار و قاچاق حیات وحش مواجه هستیم.
این کارشناس محیط زیست گفت: مایه تاسف و تأمل است که سازمان محیط زیست ذره‌ای به ماهیت وجودى اش واقف نیست.