برآمدن خاورمیانه‎ای جدید با ایرانی پر نفوذتر/شوک عملیات نیروهای یمنی به عربستان

به گزارش گروه بین الملل ؛ «کان هالینان»، مقاله نویس «فارین پالیسی این فوکوس» با تشریح شرایط فعلی غرب آسیا در پی عملیات پهپادی نیرو‌های یمنی علیه تاسیسات نفتی عربستان و شوک تجاوز نظامی ترکیه به سوریه می‌نویسد "خاورمیانه جدیدی" در حال برآمدن است.

هالینان در این یادداشت آورده است، "پیامد‌های عملیات پهپادی ماه سپتامبر عربستان به تاسیسات نفتی «آرامکو» همچنان ادامه دارد و به تدریج در سراسر خاورمیانه گسترش می‌یابد. در این راستا دشمنی‌های قدیمی احتمالا برای بروز درگیری‌های جدید در حال محو شدن هستند و اتحاد‌های سنتی مجددا زنده می‌شوند. عربستان در حال بررسی رفع خصومت با ایران است؛ شورای همکاری خلیج فارس سابقا قدرتمند به دلیل تضعیف موقعیت عربستان در حال انحلال و سیطره واشنگتن در این منطقه رو به زوال است."

برخی از این موارد ریشه در تحولاتی پیش از عملیات پهپادی ماه سپتامبر به عربستان که ظرفیت تولید این کشور را به کمتر از ۵۰ درصد کاهش دارد، دارند، اما شوک مضاعف به موضوعات مذکور را باید در درجه نخست عملیات پهپادی نیروهای یمنی ماه سپتامبر و سپس حمله ترکیه به سوریه دانست.

 

 

 

هالینان با اشاره به درخواست عربستان از «عمران خان»، نخست وزیر پاکستان برای میانجیگری میان ریاض و تهران می‌نویسد، روند بازگشت عربستان به دلیل جنگ یمن کُند بوده است. سعودی‌ها که تصور می‌کردند مداخله شان در جنگ یمن ۳ ماه به طول می‌انجامد، چهار سال گذشته را در این باتلاق درگیر بودند.

جنگی که نیروی زمینی‎اش توسط امارات و نیروی هوایی‎اش توسط عربستان تامین می‌شد، در نهایت اتحاد ۲ کشور را به دلیل پیشرفت‌های ناچیز در برابر نیرو‌های یمنی که در جنگ اخیر به شدت تقویت شده‎اند، با بحران مواجه کرد. باید توجه داشت جنگ‌های پر هزینه هوایی بدون حمایت جنگ زمینی محکوم به شکست است. ضمن اینکه اگرچه ثروت عربستان زیاد است، اما بی پایان نیست.

مقاله نویس "فارین پالیسی این فوکوس" در ادامه به تشریح مصائب اقتصادی عربستان پرداخته و نوشته است، محمد بن سلمان که تلاش می‌کرد برای اجرایی کردن چشم انداز ۲۰۳۰ با سرمایه گذاری خارجی، اقتصاد عربستان را از وابستگی به نفت برهاند، در پی جنگ یمن، بدترین بحران بشردوستانه جهان به زعم سازمان ملل و قتل «جمال خاشقجی»، روزنامه نگار منتقد سعودی، با امتناع شمار زیادی از سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه گذاری مواجه شد.

 

• سیگنال‌های عربستان برای خروج از باتلاق یمن

وی اکنون ناچار است بدون سرمایه خارجی از درآمد‌های نفتی خود برای نجات از وابستگی به درآمد‌های نفتی اقدام کند! اما کاهش قیمت نفت در پی کاهش تقاضای جهانی، کاهش رشد اقتصادی چین و اروپا و جنگ تجاری آمریکا خبر بدتری برای ولیعهد سعودی است.

 

 

 

ریاض از سوی دیگر متحدان خود را نیز از دست می‌دهد. امارات در حال مذاکره با نیرو‌های یمنی و خروج از این کشور است. دلیل این اقدام، اهداف متفاوت ریاض و ابوظبی در یمن و نگرانی امارات از تشدید تنش‌ها در خلیج فارس است. اگرچه آمریکا علاقه‌مند است امارات را "اسپارت کوچک" بنامد، اما ظرفیت عملیاتی ابوظبی اندک است. در مقابل ایران که قادر به فراهم کردن ۸۰۰ هزار نیرو است، امارات نهایتا بتواند ۲۰ هزار نفر را فراهم کند.

هالینان به موضوع تضعیف موقعیت عربستان در شورای همکاری خلیج فارس اشاره کرده و می‌نویسد عمان، کویت و قطر به رغم تلاش عربستان، تجارت با ایران را ادامه می‌دهند.

امارات و عربستان با فشار‌های منطقه‌ای و بین المللی برای بازگرداندن عضویت سوریه در اتحادیه ۲۲ عضوی عرب و نیز از سرگیری روابط کشور‌های عضو با دمشق مواجه هستند.

تجاوز اخیر ترکیه به سوریه و تحولات متعاقب آن به ویژه توافق نامه ۱۰ ماده‌ای ترکیه و روسیه نشان داد که حاکمیت دمشق پس از سال‌ها جنگ با دولت قانونی «بشار اسد» به رسمیت شناخته شده است.

این تحلیلگر سیاست خارجی در پایان نتیجه گیری می‌کند که "خاورمیانه در حالِ برآمدن، بسیار متفاوت از خاورمیانه‌ای است که پیش از عملیات پهپادی علیه عربستان می‌شناختیم. جنگ یمن پایان می‌یابد، جنگ سوریه خاتمه یافته، تلاش مشترک عربستان، آمریکا و اسرائیل برای محاصره سیاسی و اقتصادی ایران به دلیل شکست تمام می‌شود و نقش آمریکا در منطقه به شدت کاهش می‌یابد. این خاورمیانه‌ای است که در حال ظهور است."