لزوم توجه به رضایت سهامداران در تغییرات بازار پایه فرابورس

به گزارش گروه اقتصادی ، نشست تبیینی و توجیهی بازار پایه، دیروز با حضور رئیس سازمان بورس و فعالان و ناشران این بازار در فرابورس ایران برگزار شد.

در این نشست شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: سازمان بورس در گذشته نیز زمانی که قرار بود بحث گزارش تفسیری را جایگزین روند قبلی کند و تعداد نماد‌های بسته از ۶۰ مورد به حدود ۱۷ نماد کاهش یابد، در همان زمان نظرات فعالان بازار را جویا شد. در مقطعی دوستان به حذف EPS نیز معترض بودند که سازمان از حالت اجباری به اختیاری این موضوع را تغییر داد. به عبارتی اگر زمانی قرار بر تنظیم مقررات باشد، نظرات مختلف جلب می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در بازار سرمایه «اعتماد» بهترین سرمایه است و تحت هیچ شرایطی نباید اعتماد سهامداران مخدوش شود، افزود: در خصوص بازار پایه نیز تغییر قوانین باید به گونه‌ای باشد که اعتماد و شفافیت تامین شود و سهامداران راضی باشند.

به گفته محمدی، تاکید وزیر اقتصاد از ابتدای ماجرای بازار پایه بر رضایت سهامداران بوده است و بر همین اساس چندین جلسه در این راستا در شورای عالی بورس و کانون‌ها برگزار شده تا نظرات فعالان بازار پایه شنیده شود.

رئیس سازمان بورس با بیان اینکه سهامداران دامنه نوسان یک ریال را در بازار پایه جدید منطقی نمی‌دانند، بیان کرد: سازمان بورس این موضوع را پذیرفته است و در این زمینه پیشنهاداتی صورت گرفته مبنی بر اینکه در تابلو زرد دامنه نوسان به ۳ درصد، نارنجی ۲ درصد و قرمز به یک درصد افزایش بیابد. گرچه در خصوص نام‌گذاری‌های این بازار اعم از رنگ‌ها و اسامی، پیشنهادات مختلفی از جانب دوستان مختلف به دست ما رسید که برآیند کلی آن، چیزی است که تحت قالب همین رنگ‌بندی ارائه شد.

محمدی در پاسخ به گلایه برخی فعالان بازار در رابطه با بدقولی برخی شرکت‌ها در خصوص ارائه گزارشات، به ارائه راهکاری مختلفی برای ملزم کردن شرکت‌ها به افشای اطلاعات اشاره کرد و افزود: اصول حاکمیت شرکتی که سال گذشته ابلاغ شده، امسال نیز کماکان باید اجرایی شود.

به گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، گاهی مدیرانی که تمایلی به افشای اطلاعات شرکت خود ندارند، جریمه می‌شوند؛ این کار به دلیل حمایت از حقوق سهامداران انجام می‌شود، اما مواردی نظیر مجازات تبری شرکت برای افزایش سرمایه یا جریمه ریالی مدیر لزوما به معنی رسیدن سهامدار متضرر به حق خود نیست و باید به دنبال راهکاری جامع‌تر در این خصوص بود که ضمن اینکه از حقوق سهامداران حمایت می‌کند و از سویی انگیزه مدیران را نیز تضعیف نمی‌کند، در مجموع بهینه پارتو بازار را ارتقا دهد.

وی در ادامه به سوءتفاهمی که در میان برخی فعالان بازار و شبکه‌های اجتماعی مطرح شده پرداخت و در خصوص بحث دیدن عمق قیمت‌گذاری توسط فعالان و کارگزاران عنوان کرد: به هیچ عنوان موضوعی تحت این عنوان که به جز کارگزاران، دیگران امکان دیدن سفارش‌های خرید و فروش را نداشته باشند صحت ندارد و اگر قرار باشد کسی قیمت را نبیند، هیچ‌کس قیمت را نخواهد دید، اما اگر قرار بر دیدن قیمت‌ها باشد، یکی از پیشنهادات این است که طی ۶ ماه اول سه سفارشی که در Tsetmc ملاحظه می‌کنید باشد و به مرور در بازه‌های ۶ ماهه، یکی یکی حذف شوند و به حالت دارک بروند که البته در حد پیشنهاد بوده و ممکن است شورای عالی بورس با آن مخالفت کند و خواستار ادامه وضعیت اولیه باشد.

تمامی نظرات و پیشنهاد‌های مطرح‌شده، چه موارد تجمیعی از سوی کانون‌ها و چه موارد مطرح‌شده در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد و افزود: در همین جلسه هم بنده ۴۵ مورد از مواردی که دوستان اشاره کردند را یادداشت کرده‌ام که قطعا بر روی تک‌تک آن‌ها توسط بنده و همکارانم در بخش‌های مختلف فکر و تحقیق انجام خواهد شد و ان‌شاءالله برای بازار پایه راه‌حلی ارائه خواهیم کرد که مورد قبول حداکثری باشد و امیدواریم تمامی شرکت‌های بازار پایه در آینده‌ای نزدیک به شفافیت دست پیدا کنند.

طی این نشست مدیرعامل فرابورس ایران نیز به ارائه توضیحاتی در خصوص علل تغییر قوانین بازار پایه و بررسی ابهامات فعالان و سهامداران پیرامون قوانین جدید این بازار پرداخت.

امیر هامونی در ابتدای سخنان خود به دعوت‌شدگان به جلسه تبیینی و توجیهی بازار پایه اشاره کرد و گفت: ۶ گروه از فعالان و ناشران بازار پایه به نشست امروز دعوت شده‌اند که شامل ناشران شفاف این بازار، سهامداران عمده و سهامداران حقیقی و حقوقی بر اساس بالاترین میزان ارزش معاملات خرد و بلوک، کارگزاران، سهامدارانی که بالاترین میزان سود را در این بازار کسب کرده‌اند و تنها بازارگردان فعال در بازار هستند.

وی با بیان اینکه ۱۸۲ شرکت در بازار پایه فرابورس حضور دارند، افزود: ۶۱ درصد نماد‌های معاملاتی فرابورس در این بازار درج شده‌اند که ۶۴ هزار میلیارد تومان ارزش بازاری سهام درج شده در بازار پایه است، همچنین ۲۸ درصد ارزش بازاری سهام فرابورس به این بازار اختصاص دارد و ۲۴ هزار میلیارد تومان ارزش معاملات این بازار در سال ۱۳۹۷ بوده است.

به گفته هامونی در حال حاضر ۷۸ شرکت لغو پذیرش شده در بازار پایه هستند و ۱۰۲ شرکت که موجب قانون احکام دائمی در این بازار درج نماد شده‌اند، همچنین نماد فرابورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نیز در تابلو الف این بازار حضور دارند و در مجموع نماد ۱۸۲ شرکت در بازار پایه درج شده است.

وی در خصوص نحوه انجام معاملات در تابلو‌های فعلی بازار پایه گفت: در حال حاضر حراج‌های ناپیوسته در سه تابلو الف، ب و ج این بازار وجود دارد؛ سپس حراج پیوسته و در نهایت برای برخی نماد‌های تابلو‌های ب و ج در نیم ساعت پایانی معاملات آکشن ناپیوسته را شاهدیم.

مدیرعامل فرابورس با بیان اینکه در تابلو جدید و بر اساس اطلاعات سال ۹۷ که شرکت‌ها ارائه کرده‌اند، ۱۱۲ شرکت در تابلو زرد قرار می‌گیرند، ۵۷ شرکت در تابلو نارنجی و ۱۳ شرکت در تابلو قرمز، اظهار کرد: برخی مشکلات موجود در بازار پایه منجر به تغییر قوانین این بازار شد که از آن جمله باید به افزایش تعداد پرونده‌های تخلفاتی و مجرمانه، عدم وجود شفافیت اطلاعاتی در شرکت‌های بازار پایه و نبود بازیگران معتبر در بازار اعم از بازارگردانان، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های پوششی اشاره کرد.

وی در خصوص دیگر عوامل زمینه‌ساز اصلاح قوانین بازار پایه بیان کرد: مواردی همچون معطوف شدن توجه عموم به عنوان اعضای کانال‌های تلگرامی به بازار پایه و در نتیجه تبعیت از مدیران کانال و کاهش ضریب نفوذ تحلیل‌های بنیادی، افزایش دستکاری بازار از طریق سیگنال‌دهی، اثر کهربایی موجود در نوسانات نزدیک به سقف و کف قیمت، تلاش برای تخمین عمق بازار توسط مشتریان برخط در مرحله پیش گشایش با ورود یا ویرایش سفارشات و در نهایت افشای عمق بازار توسط معامله‌گران، مهم‌ترین عواملی هستند که منجر به تغییر و اصلاح قوانین بازار پایه در دستورالعمل جدید آن شدند.

وی در خصوص اصلاحات انجام‌شده در مقررات بازار پایه نیز گفت: مواردی شامل طبقه‌بندی ناشران بازار پایه بر اساس میزان انتشار و زمان‌بندی ارائه اطلاعات در سه تابلو پایه زرد، نارنجی و قرمز؛ تغییر در نحوه انجام معاملات، جلسه معاملاتی و تعداد انجام حراج پایانی برای هر تابلو؛ ایجاد سازوکار حفظ کنترل شرکت از طریق ایجاد برخی محدودیت‌ها در عرضه سهامدار عمده به بازار خرد برای خروج از شرکت؛ حذف دامنه نوسان قیمت به منظور از بین بردن اثر کهربایی و نرمال‌سازی از موارد اصلاحی بازار پایه است.

به گفته هامونی افزایش هزینه و کاهش امکان دستکاری بازار از طریق برقراری الزام به انجام آزمون در صورت نیاز، اعطای اختیار تنظیم ریزساختار‌های بازار به هیات‌مدیره فرابورس، محدود کردن نوسان پس از رشد یا افول ۳۰ درصدی، عدم انتشار عمق بازار، انتشار قیمت نظری گشایش در مرحله پیش گشایش نیز دیگر محور اصلاحات انجام شده در مقررات فعلی بازار پایه به شمار می‌رود.

هامونی همچنین ابهامات مطرح‌شده از سوی فعالان بازار را در خصوص دستورالعمل جدید بازار پایه شامل عدم انتشار مظنه‌های خرید و فروش و ایجاد شبهه نسبت به غرری بودن معاملات، نوسان محدود یک ریالی و ایجاد شبهه در خصوص تعیین قیمت توسط نهاد ناظر و تعداد روز‌های معاملاتی کشف قیمت محدود و کاهش امکان نوسان قیمت عنوان کرد.

وی به اقدامات انجام‌شده در خصوص ابهامات سهامداران و فعالان بازار پایه اشاره و تشریح کرد: برگزاری جلسه با کانون نهاد‌ها و کانون کارگزاران و پس از آن اعطای فرصت مجدد جهت گردآوری نظرات، جمع‌بندی نظرات گردآوری‌شده توسط کانون‌ها و برگزاری دو جلسه کمیته فقهی و ارائه شبهات مطروحه اقداماتی بودند که برای بررسی ابهامات فعالان بازار پایه صورت گرفتند.

مدیرعامل فرابورس ایران موارد جمع‌بندی شده در جلسه اخذ پیشنهادات با حضور نمایندگان کانون‌ها در تیرماه ۹۸ را شامل اجرای مقررات جدید به صورت تدریجی در مرحله اول برای دو تابلو نارنجی و قرمز و بررسی نتایج حاصله و تصمیم‌گیری در مورد اجرای مقررات برای تابلو زرد در مرحله دوم و برگزاری حراج پایانی بدون محدودیت دامنه نوسان دو روز در هفته برای تابلو زرد، یک روز در هفته برای تابلو نارنجی و یک روز در ماه برای تابلو قرمز ذکر کرد.

هامونی همچنین سه محور دیگر نظرات جمع‌بندی در این خصوص را اعمال محدوده دامنه نوسان به صورت درصدی در معاملات، عدم انتشار مظنه‌های خرید و فروش و همچنین قیمت نظری گشایش حین جلسه معاملاتی و در نهایت مجوز انجام فعالیت بازارگردانی در خصوص تمامی نماد‌های درج‌شده در بازار پایه برشمرد.