آخرین اولویت برای انتخاب بازیگران توانایی آنان است/نابودی نسل جوان تئاتر زیر دست سلبریتی‌ها
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، این روزها تئاتر بیش از گذشته شاهد حضور چهره های سینمایی، ورزشی و موسیقی در قامت بازیگر هنرهای نمایشی است. افرادی که شاید گیشه را برای خود و تهیه کننده اثر تضمین کنند اما به همین نسبت فضا و فرصت کافی برای ظهور و بروز جوانان را از آنها می گیرند.
سالانه تعداد زیادی از جوانان در رشته های مختلف هنرهای نمایشی از قبیل ادبیات نمایشی، بازیگری، طراحی صحنه، کارگردانی و سایر شاخه ها فارغ التحصیل می شوند اما نکته مهم آنجاست که زیرساخت های تئاتر به هیچ عنوان نتوانسته در قیاس با تعداد هنرمندان جوان بستر اجرایی فراهم آورد.
به همین مناسبت خبرنگار گروه فرهنگی ، با تنی چند از هنرجویان، فارغ التحصیلان و هنرمندان جوان عرصه تئاتر به گفت و گو نشسته و جویای دغدغه ها و مشکلات آنها برای حضور در عرصه هنرهای نمایشی شده است. نگین فیروزمنش بازیگر جوان تئاتر از جمله بازیگرانی است که سال نسبتاً پرکاری را پشت سر گذاشته به چندی پیش نمایش "روز بیست و یکم" را روی صحنه داشته است.
میزان: وضعیت کلی تئاتر را در سال‌های گذشته چطور می‌بینید؟
فیروزمنش: مسیری رو به پیشرفت، اما با شیب بسیار ملایم را برای تئاتر در طول سال‌های گذشته می‌بینم، که از نظر من همین پیشرفت کند هم خوب است هرچند اما کافی نیست. فکر می‌کنم که در سال‌های اخیر آنچه که از تئاتر حاصل شده است مجموعه‌ای از وظایف آن از دیدگاه افراد مختلف و خواست‌های فردی یا گروهی فعالان در تئاتر است.
میزان: با تاسیس و ظهور تماشاخانه‌های خصوصی امید بها دادن به نسل جوان به شدت قوت گرفت، اما بعد از چند سال این تماشاخانه‌ها تغییر رویه دادند. به نظر شما تماشاخانه‌های خصوصی امروزه برای نسل جوان تاثیر گذار هستند؟
فیروزمنش: اینطور فکر نمی‌کنم. با توجه به شرایطی که برای عقد قرارداد‌ها در این تماشاخانه‌ها دیده می‌شود و همچنین عدم همراهی آنها با گروه‌ها در طول اجرا برای مواردی، چون تبلیغات بعید می‌دانم که رشدی اتفاق افتاده باشد که مرهون تماشاخانه‌های خصوصی باشد، البته که استثناء در همه چیز وجود دارد.
میزان: حضور چهره‌ها و سلبریتی‌ها در تئاتر دغدغه‌ای است که سالهاست مورد بحث بوده است. به نظر شما حضور این افراد قابل قبول بوده است یا نه؟
فیروزمنش: کاملا بستگی به سلبریتی مورد نظر دارد. شما نمی‌توانید توانایی‌های یک نفر را صرفاً به علت سلبریتی بودن زیر سوال ببرید، من با حضور برخی از آنها بسیار موافق و با حضور برخی دیگر بسیار مخالف هستم. از طرف دیگر تاحدودی حضور آنها را در بعضی از تئاتر‌ها ناگزیر می‌دانم، زیرا که صرف حضور آنها باعث پر شدن سالن و همچنین برگشت هزینه‌ها خواهد بود.
ما در شرایطی هستیم که یک گروه دانشجویی بدون چهره نمی‌تواند سالن‌هایی همچون تالار وحدت را پر از تماشاگر کند. اینکه بعضی‌ها به واسطه دیدن این چهره‌ها از نزدیک رو به تئاتر بیاورند از نظر من شروع خوبی است تا بتوان آنها را کمی با تئاتر آشنا کرد. اما اخیراً چهره‌ها به واسطه دانستن تاثیرشان در جذب مخاطب یا علل دیگر با کیفیت کافی روی صحنه نمی‌روند و این خود ناامیدی زیادی در مخاطب و بازیگران تئاتر ایجاد میکند زیرا که زحمات دیگران به هیچ انگاشته می‌شود.
چهره‌ها دیرتر از سایر اعضا به گروه می‌پیوندند و بر عکس بازیگران غیر چهره تلاش آنچنانی برای خلق کاراکتر‌ها انجام نمی‌دهند، فراموش نشود که تمامی صحبت‌ها بستگی به چهره موردنظر هم دارد و همانطور که گفتم با حضور برخی از آنها که موارد بالا را ندارند بسیار هم موافقم.
میزان: متاسفانه در آمد اهالی تئاتر در آمد مناسبی نیست و به هیچ عنوان نمی توان از این هنر ارتزاق کرد. آیا خود شما تئاتر را به عنوان یک شغل برای تامین معاش نگاه کردید؟
فیروزمنش: خیر. کار‌های کوچکتر تقریباً با احتساب هزینه‌ها سر به سر تمام می‌شوند و کار‌های بزرگتر هم اصولا زمانی درآمدزا هستند که شناخته شده باشید و تضمینی برای جلب مخاطب داشته باشید. به شخصه همواره تئاتر را به عنوان فضایی برای حال خوب داشتن و تلاش در آشنایی و ارائه توانایی‌های مختلف دیده ام. حتی به همین دلیل رشته‌ی دانشگاهی خود را عمران انتخاب کرده ام که درآمد را از آن طریق کسب کنم و به علت پروژه‌ای بودن کار‌های عمرانی بتوانم با کمترین تداخل پروژه‌های تئاتری را بپذیرم. هنوز هم تئاتر با توجه به قیمت‌های بلیت های آن برای عده معدودی ارائه می‌شود. بنابراین به علت هزینه‌های سنگین تولید آن یا محل اجرای آن تقریبا می‌توان گفت: برای اکثر بازیگران، درآمد تئاتر با تقریب مهندسی به هیچ نزدیک است.
میزان: به نظر شما مهمترین مشکل امروز تئاتر چیست و چه راهی برای حل آن پیشنهاد می‌کنید؟
فیروزمنش: سوال سختی است، زیرا جواب‌های متعددی از دیدگاه‌های متفاوت و جایگاه‌های متفاوت دارد، برای من اولویت بندی مشکلات آن هم آسان نیست، شاید بتوان به عدم جذب مخاطب کافی و فرهنگ تئاتر دیدن اشاره کرد. یکی از راه حل‌های آن تبلیغات و فرهنگ سازی در رسانه‌های اجتماعی فراگیر است که با توجه به هزینه‌های تبلیغاتی در آنها عملا غیرممکن می‌شود. به نظر من رسانه‌های جمعی برای فعالیت‌های هنری و فرهنگ سازی باید تخفیفات ویژه‌ای قائل شوند.
میزان: به عنوان یک کارگردان و یا بازیگر همواره با دغدغه‌ای به نام متن روبرو هستیم. چرا همچنان در بخش نمایشنامه و یا فیلمنامه با مشکل مواجه ایم. آیا نسل جوان خوبی در نمایشنامه نویسی وجود دارند؟
فیروزمنش: قطعاً نمایشنامه نویسان خوبی در بین نسل جوان ما وجود دارند، اما به دلایل مشکلاتی که گفتیم اعتماد کردن به آنها برای کارگردان‌ها و گروه‌ها سخت است، هنوز روش عملی برای کمک به آنها به ذهن من نرسیده است.
میزان: حضور چهره‌ها از طرفی باعث فروش بیشتر تئاتر شده است اما به گفته بسیاری از اهالی تئاتر این افزایش تعداد مخاطب کمکی به بالا بردن کیفیت نداشته و مخاطب این نوع تئاتر‌ها از تئاتر تجربی و دانشجویی حمایتی نمی‌کند. به نظر شما افزایش فروش تئاتر‌ها نشانی از اقبال عمومی به تئاتر است و یا این موجی گذراست؟
فیروزمنش: افزایش فروش تئاتر‌ها اکثراً به خاطر حضور چهره هاست و بس. متاسفانه هنوز تئاتر در جلب مخاطب بیشتر ضعیف و دست و پا بسته است. احتمالا موجی است گذرا که به صورت متناوب بر صخره‌ی تئاتر کوبیده می‌شود و سپس عقب می‌رود.
میزان: جشنواره تئاتر فجر در راه است. شما از برگزاری این جشنواره در سال‌های پیش راضی هستید و آیا به نظرتون آثار بر اساس کیفیت به این جشنواره می‌رسند؟
فیروزمنش: به عنوان کسی که در تئاتر "تن‌هایی پرهیاهو" به کارگردانی امیرکاوه آهنین جان حضور داشته ام و دیده ام که با وجود واجد شرایط بودن به دلایل نامعلوم از حضور در جشنواره بازمانده ام ناراضی ام. خصوصاً که شاهد حضور آثاری بودم که قوانین و جدول زمان بندی جشنواره را نقض می‌کردند. نمیتوان گفت که آثاری که به جشنواره می‌رسند کیفیت لازم را ندارند، اما می‌توان گفت بسیاری از آثار با کیفیت از آن جا مانده‌اند. جشنواره اخیر اجرا‌های خارجی با کیفیت متوسطی داشت، در رابطه با اجرا‌های داخلی هم حضور چند اثر با نقض قوانین و قطعاً با کنار گذاشته شدن چند اثر که شایسته حضور بودند همراه بود.
میزان: هر بازیگر و یا کارگردان و هنرمندی برای آینده خود تصویری را شکل می‌دهد که به نوعی آرمان، آرزو و یا هدف وی است. دغدغه شما از حضور در تئاتر چیست و چه آینده‌ای را برای خودتان متصور می‌شوید؟
فیروزمنش: برای من حضور در صحنه‌های بزرگ داخلی و خارجی و همکاری با بزرگان و یادگیری از آنها در درجه اول است، زیرا که معتقدم این گونه می‌توانم از تلاش خودم لذت ببرم و آن را بهبود ببخشم و زمانی که در خود احساس رضایت کنم می‌توانم مخاطب را هم راضی به خانه بفرستم. لذت تجربه فضا‌ها و زندگانی‌هایی که تئاتر به بازیگر می‌دهد و عمر محدود در زندگی عادی آن را تقریبا غیرممکن می‌سازد من را به این هنر علاقه‌مند کرده است. طبیعتاً تصور من از آینده ایده آل است و به دنبال کسب بزرگترین جوایز بازیگری و تاریخ سازی در این هنر هستم.
میزان: بسیاری از بازیگران تئاتر از همان ابتدا تئاتر را پلی برای رسیدن به سینما می‌دانند. آیا سینما مدینه فاضله بازیگری است و اینکه چرا این هجمه علاقه به سینما به وجود آمده است؟
فیروزمنش: نمی‌شود به طور کلی گفت که تئاتر راه ورود به سینما است اما اکثرا تئاتر نمی‌تواند پلی برای دستیابی به سینما باشد چرا که نوع بازی و ویژگی‌های لازم برای حضور در هرکدام از آنها با هم تا حدود زیادی متفاوت است، سینما مدینه فاضله بازیگری است اگر بازیگر به دنبال شهرت و درآمد زیاد باشد. به نظر من میل به دیده شدن از آن جا می‌آید که ما در جامعه امروز یکدیگر را نمی‌بینیم و آنچنان که باید به هیچ یک از ما اهمیت داده نمی‌شود، پس ناخودآگاه ما به دنبال راهی برای ایجاد تمایز و تفاوت با دیگران می‌گردد تا مورد اهمیت و توجه قرار گیرد، حتی اگر این تمایز نادرست، عجیب و غیر معمول باشد یا ما شایستگی لازم برای تمایز را کسب نکرده باشیم.
میزان: یکی از مشکلات مهم امروز تئاتر وجود رابطه، لابی و رانت در تمامی بخش‌ها است. امروزه انتخاب عوامل و به خصوص بازیگران بر اساس توانایی‌ها شکل می‌گیرد و یا معیار‌های دیگه‌ای در این عرصه وجود دارد؟
فیروزمنش: قطعاً معیار‌های زیادی در انتخاب بازیگر دخیل هستند که یکی از کم اولویت‌ترین‌های آن توانایی بازیگر است و به همین دلیل با کاهش کیفیت اکثر تئاتر‌ها رو به رو می‌شویم.
میزان: به طور معمول می‌بینیم که گروه‌های پر چهره در کمتر از یک ماه تمرین اثر را روی صحنه می‌برند، اما گروه‌های جوان بعد از ماه‌ها تمرین همچنان دغدغه سالن اجرا دارند. چگونه می توان این دغدغه‌ها را از بین برد و آیا تئاتر می‌تواند با یک ماه تمرین به رسالت خود برسد؟
فیروزمنش: سوالاتی این چنین کلی را نمیتوان پاسخ داد، زیرا که عوامل مختلفی در اجرا نمایش دخیل هستند، بسته به نوع یک اجرا ممکن است یک ماه تمرین مطلوب بوده یا برعکس بسیار ضعیف باشد، از آنجایی که چهره‌ها عملاً در چندین پروژه تصویری و تئاتر همزمان حضور دارند بیش از یک ماه نمی‌توانند در تمرین‌ها حضور پیدا کنند، درست یا نادرست بودن این موضوع را بنده نمی‌توانم تحلیل کنم و نیاز به کارشناسی دارد. اما هیچگاه گروه‌های جوان با توانایی‌های اجرایی مختلف به راحتی امکان به اجرا بردن نمایش‌ها را ندارند و حمایتی از آنها صورت نمی‌گیرد و همین مسئله باعث دلگیری و دلسردی آنهاست.