بازخوانی میراث جنگی آمریکا در افغانستان؛ نقض حقوق بشر به بهانه مبارزه با تروریسم

بررسی و بازخوانی جنایت‌ها و اقدام‌های خصمانه آمریکا در زمینه‌ها، حوزه‌ها و موضوع‌های متعدد در برهه‌های زمانی مختلف موضوع مهمی است.

وجود بیش از ۱۰۰ مورد جنایت در نیم قرن، در کارنامه سیاه آمریکا، مدعی خودخوانده حقوق بشر و مبارزه با تروریسم باید همواره مورد توجه باشد تا زاویه دید بهتری برای شناخت این کشور و واکاوی سیاست‌های اعلامی آن وجود داشته باشد. 

از این رو در سلسله گزارش‌هایی ابعاد مختلفی از جنایت‌های آمریکا که با عنوان‌های کشور معتاد به اعمال تحریم، بزرگ‌ترین زندانبان جهان، مدعی دروغین مبارزه با تروریسم، اصلی‌ترین بازیگر تروریسم سازمان‌یافته، ... شناخته می‌شود، بررسی و بازخوانی می‌شود.

در دومین مورد از پرونده ویژه سیاهه جنایت‌های آمریکای مدعی حقوق بشر، اقدام‌های تروریستی و ناقض حقوق بشر این کشور در افغانستان بررسی می‌شود.

• بیشتر بخوانید:
• سیاهه جنایت‌های آمریکا علیه ایران؛ رویه تغییرناپذیر یک خصومت تاریخی
• جنایت‌های آمریکا علیه بشریت در افغانستان؛ پیامد‌های یک جنگ ۲۰ ساله
• افشای ابعاد تازه‌ای از جنایت‌های جنگی نظامیان انگلیسی در افغانستان
• حضور نظامی آمریکا در افغانستان در چند پرده؛ ماموریتی برای کشتار و تجاوزگری

آمریکا در جنگ ۲۰ ساله افغانستان جنایت‌های جنگی زیادی را در این کشور مرتکب شده است. اما واشنگتن و پنتاگون به‌طور معمول از تصدیق آنها خودداری کرده و سعی می‌کنند حقیقت را بپوشانند. واشنگتن نظامیانی را که جنایت‌ها را مرتکب می‌شوند سپر خود کرده و با آنها با ملایمت برخورد می‌کند. 

آمریکا همچنین تحریم‌هایی را علیه دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) اعمال کرد که تحقیقات در مورد جنایت‌های جنگی آمریکا در افغانستان را آغاز کرد. واشنگتن برای بازتاب جنایت‌هایی که علیه مردم افغانستان مرتکب شده، صداقت صفر را نشان داده است.

جنایت‌های جنگی وحشتناک آمریکا در افغانستان

یک تحقیق درباره جنایت‌های جنگی در نوامبر ۲۰۲۰ (آبان/آذر ۱۳۹۹) نشان داد اطلاعات موثقی وجود دارد که ثابت کند نیرو‌های ویژه استرالیا در افغانستان ۳۹ غیرنظامی و زندانی را به قتل رسانده و با ۲ نفر ظالمانه رفتار کرده‌اند. این موضوع خشم جهانی را برانگیخت. 

کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان بعدا از سایر کشور‌ها به‌ویژه آمریکا و انگلیس خواست تا تحقیقات خود را برای بررسی کشتار‌هایی که نظامیان خود در افغانستان مرتکب شده‌اند، آغاز کنند. نه آمریکا و نه انگلیس حرکتی در این راستا انجام نداده‌اند. 

این باور در جهان وجود دارد که اگر تحقیقات نظام‌مند درمورد نظامیان آمریکایی انجام شود، نتایج وحشتناک‌تر خواهد بود. 

پروژه هزینه‌های جنگ دانشگاه براون تخمین می‌زند که بیش از ۴۶ هزار غیرنظامی افغانستانی در طولانی‌ترین جنگ در تاریخ آمریکا جان خود را از دست دادند.

داده‌های منتشرشده Action on Armed Violence (AOAV)، یک موسسه خیریه مستقر در لندن در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که حدود ۴ هزار مورد تلفات براثر حمله‌های هوایی به سرکردگی آمریکا بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ برجای مانده است. از میان این تعداد، حدود هزار و ۶۰۰ مورد کودک بودند. 

افغانستانی‌ها می‌گویند که بار‌ها این اتفاق برای آنها افتاده، اما بیشتر آنها گزارش نشده است. افغانستانی‌ها همواره ممکن بود به سادگی در مسیر حمل آب، چرای دام‌ها یا جمع‌آوری چوب در مورد حمله هواپیما‌های بدون‌سرنشین آمریکا قرار گیرند. 

همچنین در سال ۲۰۱۰ گزارش شد که ۱۲ نظامی آمریکایی مستقر در استان قندهار در جنوب افغانستان یک تیم کشتار مخفی تشکیل دادند که گفته می‌شود غیرنظامیان افغانستانی را به‌طور تصادفی (بدون اینکه دلیلی وجود داشته باشد) با انفجار و شلیک گلوله هدف قرار داده و انگشتان آنها را به‌عنوان غنیمت جمع‌آوری می‌کردند. 

نظامیان آمریکایی علاوه بر کشتار غیرنظامیان با اتهام‌های زیادی نیز درمورد شکنجه، بدرفتاری و کشتار زندانیان در افغانستان رو‌به‌رو هستند. 

وزارت دفاع آمریکا در سال ۲۰۱۶ در پاسخ به شکایت اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا مجبور شد نزدیک به ۲۰۰ تصویر مربوط به آزار زندانیان را در تاسیسات نظامی آمریکا در عراق و افغانستان منتشر کند. این تصاویر بخشی از یک مجموعه بزرگتر شامل ۲ هزار تصویر بود. 

زندان بگرام یکی از مهم‌ترین زندان‌های آمریکا است که در ۵۰ کیلومتری شمال کابل قرار دارد. زندان بگرام دارای ١٢٠ بند با ۵ تا ۶ هزار زندانی بود و از سوی آمریکا در سال ۲۰۰۲ در محوطه پایگاه هوایی بگرام ایجاد شد.

در یافته‌های رسانه‌های غربی که براساس مصاحبه با ٢٧ نفر از زندانیان بگرام تهیه شده، آمده است که زندانیان در بگرام در جریان تحقیق با آزار و شکنجه‌های جسمی، مانند آویزان کردن از سقف، قرار گرفتن در معرض گرما یا سرما، برهنه کردن زندانیان در برابر نظامیان زن و دست‌کم در ۴ مورد تهدید با اسلحه و موارد مواجه بودند.

اقدام‌های بین‌المللی علیه جنایت‌های نظامیان آمریکایی

دیوان کیفری بین‌المللی در ماه مارس ۲۰۲۰ (فروردین ۱۳۹۹) از دادستان اصلی خود خواست تا تحقیقاتی را درمورد اتهام‌های جنایت‌های جنگی در افغانستان، از جمله هر جنایت‌هایی که ممکن است آمریکایی‌ها مرتکب شده باشند، آغاز کند. این دادگاه گفت که اطلاعات کافی برای اثبات اینکه نیرو‌های آمریکایی در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ در افغانستان اعمال شکنجه، رفتار ظالمانه، توهین به حیثیت شخصی، آزار و خشونت جنسی را در اختیار دارد. اما تاکنون هیچ پرونده‌ای به‌دلیل ممانعت و امتناع آمریکا از همکاری به نتیجه نرسیده است. 

گلوبال‌تایمز نوشت: می‌توان گفت که آمریکا بزرگترین چتر را برای جنایتکارانی که مظنون به ارتکاب جنایت‌های جنگی در افغانستان بودند، فراهم کرده است. آمریکا با تعدادی از جنایتکاران، که جنایت‌هایشان بیش از حد برجسته و وحشتناک بود، با ملایمت رفتار کرد؛ از سوی دیگر، تلاش زیادی برای جلوگیری از تحقیقات نهاد‌های قضایی بین‌المللی درمورد جنایت‌های جنگی ارتش آمریکا در افغانستان داشته است. 

یک کارشناس در زمینه سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بین‌الملل درباره تعقیب قضایی جنایتکاران جنگی آمریکایی، می‌گوید: به سختی می‌توان جنایتکارانی را که در افغانستان مرتکب جنایت‌های جنگی شدند، مورد بازخواست قرار داد. 

به گفته وی، یکی از دلایل این است که آمریکا مدعی است که صلاحیت رسیدگی به جنایت‌های جنگی نظامیانش در افغانستان را دارد؛ یک واقعیت تاسف‌بار این است که سیستم حقوقی آمریکا برای اعطای مجازات لازم به جنایتکاران ناکافی است. 

حمایت آمریکا از تروریسم در افغانستان

جنگ علیه گروه‌های تروریستی بهانه حضور نظامیان آمریکا در افغانستان پس از حادثه ١١ سپتامبر و فروریختن برج‌های دوقلوی تجاری در آمریکا بود. آمریکا این گروه‌ها را مسئول این حملات عنوان کند که البته همچنان پرسش‌هایی درباره علل حقیقی وقوع آن وجود دارد. 

آمریکا با مترادف قرار دادن نام طالبان به‌عنوان تروریست‌های بین‌المللی، حمله به افغانستان را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح کرد و با همراه کردن برخی کشور‌های همسو حمله به افغانستان را به‌عنوان منطقه حضور گروه‌های تروریستی در دستور کار قرار داد.

این در حالی است که مشخص شده موضوع مبارزه با تروریسم بهانه‌ای برای هدف بزرگ‌تر آمریکا، که همان حضور در منطقه و غارت ثروت‌های نهفته و زیرزمینی افغانستان است، بود.

آمریکا با تجارب جنگ سرد و استفاده از گروه‌های تروریستی، منطقه غرب آسیا را دچار بحران‌ها و خسارت‌های متعددی کرده است.

خروج نیرو‌های آمریکا، افغانستان را در آشفتگی قرار داد در حالی که تلاش‌های «ضد تروریسم» آمریکا به‌طور متناقضی محیطی را برای رشد سازمان‌های تروریستی محلی ایجاد کرد، علاوه بر این، میلیارد‌ها دلار تسلیحات و تجهیزات نظامی که از نیرو‌های آمریکایی به جا مانده بود، به دست این گروه‌ها راه یافت و ابری تهدیدآمیز را نه تنها بر افغانستان و خاورمیانه، بلکه بر کل جهان ایجاد کرد.

براساس گزارش‌های شبکه «سی‌ان‌ان» و دیگر رسانه‌های آمریکایی، گزارش وزارت دفاع این کشور نشان داد که از سال ۲۰۰۵ تا آگوست ۲۰۲۱، درست قبل از خروج ارتش آمریکا از افغانستان؛ واشنگتن حدود ۱۸ میلیارد دلار کمک و تجهیزات نظامی به نیرو‌های دفاعی و امنیتی افغانستان داده بود.

در زمان خروج نظامیان آمریکایی، دست‌کم ۷ میلیارد دلار تسلیحات و تجهیزات پیشرفته در افغانستان باقی ماند؛ رسانه‌ها رقم هزینه تسلیحات رها شده را به طور بالقوه ده‌ها میلیارد دلار گزارش کردند.

این تجهیزات شامل هواپیما‌های پیشرفته، موشک، خودرو‌های نظامی، سلاح‌های سبک و مهمات و تجهیزات ارتباطی نظامی بود؛ گزارش رسانه‌ها همچنین به گزارشی از وزارت دفاع آمریکا استناد می‌کنند که این پرسش را مطرح می‌کند که چرا این همه تجهیزات به جای مانده است؟

با وجود چنین حجم وسیعی از سلاح‌های مرگبار به جا مانده در افغانستان، جلوگیری از افتادن آن‌ها به دست سازمان‌های تروریستی دشوار است که این امر تهدید امنیتی قابل توجهی در داخل افغانستان و کشور‌های همسایه است.

آمار‌ها نشان می‌دهد زمانی که آمریکا به افغانستان حمله کرده بود، تنها چند سازمان تروریستی وجود داشت، اما در زمان خروج این کشور، تعداد گروه‌های تروریستی در افغانستان به بیش از ۲۰ گروه افزایش یافت.

ادامه دارد...