گفت‌وگو|
حامد شکیبانیا: سینمای مستند ابزاری برای بالا بردن سطح آگاهی مخاطبان از میراث‌فرهنگی است
داور بخش مستند تلویزیونی سومین جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی، سینمای مستند را یک ابزار مهم برای بالا بردن سطح آگاهی مخاطبان از میراث ملموس و ناملموس خواند و مستندسازی را ستونی در جهت انتقال دانش در حوزه میراث‌فرهنگی دانست.
خبرگزاری میزان- حامد شکیبانیا، تهیه‌کننده و فیلمبردار است. او دانش‌آموخته کارشناسی مخابرات و کارشناسی ارشد سیستم‌های اجتماعی و اقتصادی و تهیه‌کننده مستند‌های «ایران و غرب»، «جنگ به شیوه آمریکایی»، «دانشمند»، «سیاستمدار و بمب»، «من انرژی هسته‌ای نیستم»، «ایران بدون آب» و فیلمبردار مستند «تولد در زمین سوخته» است. شکیبانیا برنده جوایز ملی و بین‌المللی متعددی از جمله جشنواره الجزیره، جشنواره «روز زمین» سانفرانسیسکو، جشنواره ملی هند، جشنواره TMC لندن، جشنواره فیلم فجر، جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت، جایزه شهید آوینی، جشن خانه سینما، جشنواره فیلم کوتاه تهران، تندیس بهترین فیلم بخش بین‌الادیان جشنواره فجر، غزال زرین جشنواره سبز، جشنواره نهال، کتاب شهر است که در بخش مستند تلویزیونی سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی به عنوان داور حضور دارد و از منظر تولید آثار مستند با محوریت میراث‌فرهنگی نکاتی را مطرح کرده است که در ادامه می‌خوانید.
حامد شکیبانیا داور بخش مستند تلویزیونی سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی در گفت‌وگو با میزان درباره اهمیت و ضرورت برگزاری جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی گفت: ضرورت برگزاری جشنواره مشخص است. هر جشنواره‌ای با هدف تشویق هنرمندان و فعالان آن حوزه برگزار می‌شود و این تشویق در سه دسته اتفاق می‌افتد؛ دسته و گروه اول کسانی هستند که آثارشان راه پیدا می‌کند یعنی یک حداقلی از جذابیت‌ها را دارد و به جشنواره راه پیدا کرده است. دسته و گروه دوم افرادی هستند که آثارشان برگزیده و نامزد دریافت جشنواره می‌شوند. دسته و گروه سوم معدود افرادی هستند که موفق به دریافت جایزه و تندیس می‌شوند.
وی تاکید کرد: فیلم‌هایی که در حوزه میراث‌فرهنگی به این جشنواره ارسال شد، فیلم‌های قابل اعتنایی بود. در حوزه مستند تلویزیونی حدود ۱۵۰ فیلم ارسال شده بود که ۲۰ فیلم توانستند در بخش رقابتی جشنواره حضور داشته باشند.
این مستندساز ادامه داد: جشنواره‌ها جدای از ایجاد تشویق یک ویترین از آثار حوزه خودشان هستند و قطعا برگزاری هر جشنواره‌ای برای تصمیم‌سازها، مدیران و صاحبان آثار خواص و فواید خودش را دارد.
وی ضمن اشاره به تغییر نوع آگاهی‌رسانی و رسانه در دوران جدید تشریح کرد: در دوره جدید برای آگاهی‌رسانی برنامه‌های متنوعی وجود دارد. در گذشته رادیو و تلویزیون رسانه‌هایی بودند که به طور مشخص سهم بزرگی در بالا بردن اطلاعات مردم داشتند، اما امروز نوع اطلاع‌رسانی تغییر گسترده‌ای کرده است و باید جشنواره چندرسانه‌ای میراث بتواند از این فضا و فعالان آن برای گسترش پیام این جشنواره استفاده کند.
شکیبانیا تصریح کرد: مخاطبان می‌توانند با مراجعه به آثار جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی سطح اطلاعات خود را از کشورمان ایران و میراث ماندگارمان بالا ببرند. هنر کارکرد غیرمستقیم دارد و می‌توان از این پتانسیل هنر خصوصا سینما و تلویزیون برای ارسال پیام به مخاطبان استفاده کرد. به عنوان مثال من به عنوان یک مخاطب در یک جشنواره فیلمی درباره موضوع میراث‌فرهنگی می‌بینم و همه از آن تعریف می‌کنند، در شبکه‌های اجتماعی اخبارش آمده است و در تلویزیون هم درباره این فیلم صحبت می‌شود، این نوع تبلیغ غیرمستقیم باعث می‌شود که مخاطب جذب یک فیلم یا خبر شود و این خود می‌تواند باعث آگاهی‌سازی در بین مخاطبان هر حوزه‌ای از جمله حوزه میراث‌فرهنگی باشد.
این مستندساز اظهار کرد: اولین کارکرد فیلم مستند این است که آگاهی مخاطب از موضوع را ارتقا می‌دهد. مثلا مخاطب فیلم ممکن است هیچ وقت به آن کوه و قلعه باستانی که در فیلم به آن اشاره شده است، نرود. ممکن است هیچ وقت گذرش به آن سر دنیا نیفتد ولی با دیدن فیلم مستند آگاهی‌اش راجع به آن قلعه باستانی در اعماق مثلاً کوهستان‌های قسمتی از ایران بالا می‌رود و به آن فرد یک دیدگاه و جهان‌بینی می‌دهد که اگر این فیلم نبود ممکن بود که از طریق مطالعه یا مراجعه به آثاری دیگر، هیچ وقت به آن اطلاعات دسترسی پیدا نکند، بنابراین جشنواره با مطرح کردن این آثار کمک می‌کند که این آثار چه مکتوب، چه فیلم و چه آثاری که در حوزه‌هایی مثل پادکست و شبکه‌های مجازی تولید می‌شود، توسط مخاطبانشان بیشتر دیده شوند.
شکیبانیا موفقیت‌های جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: میزان توفیق جشنواره میراث‌فرهنگی و کلا حوزه میراث‌فرهنگی برای نسل جدید بسیار بستگی به این دارد که چقدر بتواند با زبان خودشان برای آنها سخن بگوید و بسته‌های تبلیغاتی و هنری خود را مطابق نسل جدید طراحی کند.
وی ادامه داد: جشنواره میراث‌فرهنگی تازه در آغاز راه است و هنوز چشم‌انداز بزرگی را پیش رو خواهد داشت. امیدوارم این جشنواره بتواند با رویکرد و نظم بهتری راه خود را در سال‌های آینده ادامه دهد. البته نیاز دارد که از این قالب سنتی جشنواره کمی عبور کند.
داور بخش مستند تلویزیونی سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی افزود: در حال حاضر در جشنواره میراث‌فرهنگی با یک رویداد سنتی از نظر برگزاری مواجهیم، تعدادی آثار انتخاب و داوری شده، در یک سری مراسم و اختتامیه از آنها تقدیر می‌شود و افرادی که جایزه گرفته‌اند خوشحال هستند و کسانی که جایزه نگرفته‌اند افسوس می‌خورند.
لزوم اراده سیاست‌های جدید
وی تاکید کرد: اگر می‌خواهیم جشنواره‌ای مثل جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی برای مخاطبان نسل زد که خصوصیات خودش را دارد جذاب باشد باید پیام‌ها، آثار شیوه‌های مواجهه با مخاطب و سطح کیفی این آثار در بسته‌بندی‌هایی ارائه شود که برای این قشر از مخاطبان جذاب باشد. حال اینکه این بسته‌بندی‌ها چیست، باید گروهی بنشینند و با توجه به این موضوع سیاستگذاری جدیدی انجام شود که به این مهم دست پیدا کند.
این مستندساز به فضای مجازی اشاره و تصریح کرد: نسل زد نسلی است که شبکه اجتماعی را دنبال می‌کند و اطلاعاتش را بیشتر از اینکه از رسانه‌های سنتی‌تر مثل تلویزیون و رادیو بگیرد، از دنیای اینترنتی و فضای مجازی کسب می‌کند، بنابراین در اولویت اول باید در آن فضا برای این نسل تولید محتوا کرد.
وی افزود: در دوران جدید و با حضور آدم رسانه‌ها، هر فردی می‌تواند برای خودش یک تلویزیون و یک رسانه قدرتمند داشته باشد. پس باید رسانه‌های قدرتمند نسل زد را شناسایی کرده و آنها را هم دخیل کنیم. همانگونه که افتتاحیه و اختتامیه در تلویزیون نمایش داده می‌شود و رسانه‌های غیرمتمرکز و حتی تک نفره‌ای وجود دارد که به این موضوعات علاقه‌مند هستند و آنها می‌توانند یک رسانه باشند و برای مخاطبانشان منعکس کنند و اکنون جای آنها خالی است.
داور بخش مستند تلویزیونی سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی ضمن توضیح درباره این موضوع که چطور یک مستندساز می‌تواند به حفظ و ترویج میراث‌فرهنگی کمک داشته باشد، گفت: اغلب مستندساز‌ها خودشان را مستندساز میراث‌فرهنگی می‌دانند، چون درباره میراث بشر فیلم می‌سازند. حتی مستندساز‌هایی که درباره معضلات اجتماعی فیلم می‌سازند خود را در این حوزه صاحب نظر می‌دانند.
وی ادامه داد: برخی از این فیلم‌ها ۵۰ سال بعد سندی در مورد فرهنگ و آداب و رسوم یک دوره و سندی برای اینکه اصلا در آن دوره مردم چطور زندگی می‌کردند، لباس می‌پوشیدند، روابطشان با هم چگونه بوده و چگونه به مسائل فرهنگی می‌پرداختند، اما وقتی می‌گوییم میراث‌فرهنگی منظورمان این نیست که همه مستندات درباره میراث‌فرهنگی است. منظور این است که ما یک تعریفی داریم از میراث‌فرهنگی چه میراث ملموس چه میراث ناملموس که مردم‌شناسی، پرداختن به آداب و رسوم، پرداختن به صنایع‌دستی، هنر‌های باستانی، بخشی از تاریخ به خصوص آن بخش غیرسیاسی تاریخ می‌تواند جزو آن باشد.
داور بخش مستند تلویزیونی سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی بیان کرد: مستندساز‌های زیادی وجود دارند که اصلا به دلیل علاقه به همین موضوعات مستندساز شدند. یعنی مثلا یک مسجد و آجرکاری‌های ظریف آن را دیده و ترغیب شده‌اند تا فیلم مستندی درباره آن بسازند، بنابراین بدیهی است که اصلا مستندساز‌ها یک ستون انتقال آگاهی و انتقال دانش در حوزه میراث‌فرهنگی هستند و سینمای مستند یک ابزار بسیار بسیار مهم است تا بتواند سطح آگاهی مخاطبان را در حوزه میراث‌فرهنگی یک کشور بالا ببرد
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *