پاسخ به چند باور غلط درباره اهدای خون بانوان/ اهدای خون تا سه نوبت در سال مانعی ندارد

زهرا آقاسی در گفت‌وگو با میزان به مناسبت روز جهانی انتقال خون با بیان اینکه خون تنها ماده‌ای است که هیچ جایگزینی ندارد و با وجود همه پیشرفت‌هایی که بشر تاکنون داشته جایگزینی برای خون شناسایی نشده است گفت: از خون در موارد مختلفی از جمله پس از خون‌ریزی بیماران و اعمال جراحی استفاده می‌شود. همچنین خون به عنوان دارو نیز شناخته شده و از آن فرآورده‌هایی ساخته می‌شود که مورد استفاده بیماران خاص نظیر مبتلایان به هموفیلی و برخی از بیماری‌های خود ایمنی قرار می‌گیرد. بنابراین اهدای خون مسئله بسیار مهمی است چراکه جان بسیاری از بیماران به این ماده حیاتی وابسته است.

درصد اهدای خون بانوان در ایران به نسبت میانگین جهانی بسیار پایین است

وی ضمن اشاره به اینکه در حالی که ۲۰ میلیون نفر از بانوان کشور شرایط اهدای خون را دارند درصد اهدای خون بانوان در ایران به نسبت میانگین جهانی بسیار پایین است، ادامه داد: با وجود اینکه که نیمی از دریافت کنندگان خون بانوان هستند در کشور ما بیش از ۹۵ درصد اهداکنندگان را آقایان و تنها ۴ درصد را بانوان تشکیل می‌دهند و این درحالیست این آمار در برخی از کشور‌های اروپایی به ۵۰ درصد نیز می‌رسد.

بانوان خون سالم‌تری دارند

مشاور امور زنان و خانواده سازمان انتقال خون با بیان اینکه بانوان نیز مانند آقایان می‌توانند خون اهدا کنند و اهداکننده مستمر خون باشند و مهم‌تر از آن می‌توانند در ترویج فرهنگ اهدای خون در خانواده و جامعه موثر باشند، افزود: بانوان هم مسائل خودمراقبتی را بیشتر رعایت می‌کنند و هم اینکه رفتار‌های پرخطر در آن‌ها کمتر است و می‌توان گفت خون سالم‌تری دارند و اگر اهدای کننده مستمر باشند می‌توانند به افزایش ذخایر مطلوب خونی کمک کنند و از این رو اهدای خون بانوان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

آقاسی با اشاره به اینکه بانوان سالمی که در رده سنی ۱۸ تا ۶۵ سال قرار دارند، می‌توانند حداکثر ۳ بار در سال خون اهدا کنند و منعی برای این کار وجود ندارد، بیان کرد: از طرفی دیگر تمام افرادی که برای اهدای خون به مراکز انتقال خون مراجعه می‌کنند توسط پزشکان معاینه و مصاحبه می‌شوند و مقدار هموگلوبین خونشان نیز بررسی می‌شود و اگر دچار کم خونی باشند، آن فرد از اهدای خون معاف می‌شود و چنانچه فردی پس از معاینه و مصاحبه مورد تایید قرار گرفت هیچ منعی برای اهدای خونش وجود ندارد.

توصیه‌هایی برای جبران آهن از دست رفته بانوان

وی ضمن بیان اینکه یکی از نگرانی‌هایی که در مورد اهدای خون بانوان وجود دارد کم خونی پس از اهداست، توضیح داد: بدن پس از اهدای خون مقداری آهن از دست می‌دهد که می‌توان با تغذیه این مقدار آهن را جبران کرد، از طرفی دیگر در مراکز انتقال خون پس از هر اهدا ۳۰ قرص آهن به صورت رایگان در اختیار بانوان اهدا کننده قرار می‌گیرد که می‌توانند یا روزانه یک عدد به مدت ۳۰ روز و یا روزانه ۳ عدد به مدت ۱۰ روز مورد استفاده کنند تا آهن از دست رفته بدنشان جبران شود.

مشاور امور زنان و خانواده سازمان انتقال خون ضمن اشاره به اینکه برای تسریع روند جبران آهن از دست رفته بدن توصیه می‌شود بانوان یک ساعت قبل و ۲ ساعت بعد از مصرف قرص آهن و مواد غذایی حاوی آهن از نوشیدنی‌های نظیر چای، قهوه و نوشابه استفاده نکنند، عنوان کرد: گوشت، تخم مرغ، حبوبات، سبزیجات برگ سبز و مغز‌ها نظیر بادام نظیر حاوی آهن هستند و می‌توانند جایگزین خوبی برای آهن از دست رفته بدن باشد.

آقاسی گفت: بهتر است بانوان ۲ ساعت قبل از اهدای خون به مقدار مختصری غذا بخورند و قبل از اهدا ۲ لیوان آب بنوشند و پس از آن نیز در طول روز مایعات بیشتری بنوشند و روزی را برای اهدای خون انتخاب کنند که فعالیت چندانی ندارند.

باورهای غلط در مورد اهدای خون بانوان

وی ادامه داد: یکی از باور‌های غلط در این مورد ترس از ابتلا به بیماری‌های عفونی در صورت مراجعه به مراکز انتقال خون است که کاملا منتفی است چراکه مراکز انتقال خون ایران تمام استاندارد‌های لازم را دارند و ابزاری که در این مراکز مورد استفاده قرار می‌گیرد کاملا با شرایط استاندارد تهیه می‌شوند و استریل و یک بار مصرف هستند. نگرانی دیگری که شاید موجب ترس بانوان از اهدای خون می‌شود ترس از سوزن است که بیشتر مسئله‌ای ذهنی است و شرایط در مراکز انتقال خون به گونه‌ای است که اگر خانمی یکبار برای اهدای خون مراجعه کند ترسش کاملا از بین می‌رود.

 بانوان در چه شرایط نمی‌توانند خون اهدا کنند؟

مشاور امور زنان و خانواده سازمان انتقال خون با بیان اینکه به طور کلی ذهنیت منفی در مورد اهدای خون بانوان حتی در بین آقایان وجود دارد و در برخی از نقاط کشور ممکن است بانوان توسط همسرشان از اهدای خون منع شوند، افزود: شعاری در سازمان انتقال خون با این مضمون داریم که هر خانه می‌تواند یک پایگاه انتقال خون باشد. بانوان یکی از پایه‌های فرهنگ‌ساز هستند و اگر خودشان به اهدای خون باور داشته و یک اهداکننده خون باشند این باور را به سایر اعضای خانواده از جمله فرزندانشان منتقل می‌کنند و در جامعه در این مورد فرهنگسازی می‌شود و این باور که آقایان اهداکنندگان بهتری هستند از بین می‌رود و شاخص اهدای خون در جامعه بالا می‌رود.

آقاسی بیان کرد: البته بانوان در شرایط خاصی قادر به اهدای خون نیستند که از جمله آن‌ها می‌توان به دوران بارداری، ۶ هفته پس از زایمان و دوران شیردهی اشاره کرد و همچنین اگر سقط داشته باشند نیز تا یک سال نمی‌توانند خون اهدا کنند. این باور غلط وجود دارد که بانوان در دوران عادت ماهیانه نمی‌توانند خون اهدا کنند در صورتی که این چنین نیست و تنها در صورتی که خون‌ریزی شدید و قاعدگی دردناک داشته باشند تا بهبود علائم امکان اهدای خون را ندارند و در غیر این صورت اگر مورد تایید پزشکان سازمان انتقال خون قرار گیرند در در این دوران نیز می‌توانند خون اهدا کنند، مصرف قرص‌های ضدبارداری نیز منعی برای اهدای خون ایجاد نمی‌کند.

۵۰ درصد از اهداکنندگان خون در دوران دفاع مقدس بانوان بودند 

وی ضمن تاکید به لزوم فرهنگ سازی، اطلاع رسانی درست و از بین بردن باور‌های غلط در مورد اهدای خون بانوان توضیح داد: در سازمان انتقال خون از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی و انعقاد تفاهم‌نامه‌هایی با مراکز آموزشی، جمیعت‌ها و تشکل‌های خاص بانوان به دنبال فرهنگ‌سازی و تشویق بانوان برای اهدای خون هستیم چراکه ممکن است با یک بار اهدای خون بسیاری از باور‌های غلط از بین برود.

مشاور امور زنان و خانواده سازمان انتقال خون عنوان کرد: بانوان هر جا لازم باشد مشارکت خوبی دارند و برای مثال در دوران دفاع مقدس ۵۰ درصد اهداکنندگان بانوان بودند و در شرایط عادی نیز می‌توان با فرهنگ‌سازی به افزایش اهدای خون بانوان کمک کرد.

انتهای پیام/