راه اندازی مجتمع «شوق زندگی» اقدام ویژه و تحولی دادگستری استان خراسان رضوی/حمایت قضایی از بیش از ۶ هزار فقره پرونده وارد شده به دادسرا

غلامعلی صادقی رئیس کل دادگستری خراسان رضوی در گفت‌وگو با میزان، درباره راه اندازی مجتمع «شوق زندگی»، گفت: دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۵ مشهد مقدس در راستای اجرای برنامه تحول و تعالی در دستگاه قضایی با اتخاذ رویکرد ایجاد تغییر اساسی در نوع نگرش و فعالیت در حوزه‌ی سرپرستی (صغار و محجورین) و برنامه ریزی، علمی، کارشناسی، هدفمند و هوشمندانه با بهره گیری از ظرفیت کلیه‌ دستگاه‌های متولی امر در حوزه کودکان و زنان آسیب دیده، در ساختمانی سه طبقه با فضای مناسب تحت عنوان «مجتمع شوق زندگی» استقرار یافت.

وی افزود: با پیگیری‌های انجام شده، جمعی از مددکاران بهزیستی، ادارات کار، کمیته امداد و سایر دستگاه‌های وظیفه‌مند استان خراسان رضوی و نمایندگان مؤسسات غیر دولتی و غیر انتفاعی از جمله مؤسسه گلستان علی (ع) و سایر سازمان‌های مردم نهاد در ساختمان مذکور، مستقر شده و فعالیت خود را آغاز کردند نظر به اینکه پیشگیری و کنترل آسیب‌های اجتماعی با شناختی دقیق، برنامه ریزی منسجم و اقدامی اجتماعی میسر می‌شود باید این فضا از محیطی بسته، دستوری، خشن و بزرگانه به محیطی، باز، ارشادی، حمایتی و کودکانه تبدیل می‌شد به نحوی که همه دستگاه‌های مسئول و سازمان‌های مردم نهاد و به ویژه مراجعین که عمدتاً کودکان هستند، نسبت به این مکان احساس تعلق کنند.

رئیس کل دادگستری خراسان رضوی بیان کرد: بر همین اساس دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۵ مشهد مقدس به مجتمع شناسایی و کاهش آسیب‌های اجتماعی «شوق زندگی» تغییر نام یافت و محیط مجتمع نیز براساس نیاز کودکان طراحی شد. در همین راستا با ابتکارات و برنامه ریزی‌های انجام شده توسط خانم عابدین زاده معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان و سرپرست ناحیه ۵ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد مقدس طرح‌های خلاقانه، هوشمندانه، دقیق و علمی مانند طرح سایبان امید، طرح سایبان مهر، طرح مهان (طرح میخواهم دیده شوم و می‎خواهم شنیده شوم) و ... در این مجتمع اجرایی و عملیاتی شده است که این برنامه‌ها مورد توجه بسیاری از کارشناسان، متخصصان، صاحب نظران، مدیران و آحاد مردم شهر مشهد قرار گرفته است.

صادقی، بیان کرد: مجتمع شوق زندگی در دو حوزه اجتماعی و قضایی فعالیت می‌کند که شعبه دادگاه خانواده، شعب رسیدگی، شعبه ارجاع، دفترکل و حسابداری مربوط به حوزه قضایی بوده و واحد مددکاری، واحد آموزش و پژوهش، واحد سازمان‌های مردم نهاد، واحد سازمان‌های دولتی و واحد عمومی مربوط به حوزه اجتماعی است. 

وی در خصوص واحد مددکاری در حوزه اجتماعی، گفت: این واحد با رصد دقیق شرایط فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی افراد تلاش کرده است که شرایط قضاوت توام با شناخت و تشخیص صحیح را فراهم کرده و علاوه بر این با پیگیری وضعیت مددجویان و نظارت بعد از تشخیص، در جهت ایجاد تغییر، توانمندسازی و ایجاد امنیت اجتماعی-روانی تلاش کند. آمار پرونده‌های وارده به واحد مددکاری به تفکیک موضوع بدین صورت است که ۶۴۷ پرونده به واحد ارجاع شبه خانواده، ۵۴۴ پرونده به واحد ارجاع آسیب، ۴۷۵ پرونده به واحد ارجاع اختلال اعصاب و روان، ۳۹۷ پرونده به واحد ارجاع توان‎بخشی و ۱۹۱ پرونده به واحد ارجاع متفرقه وارد شده است.

رئیس کل دادگستری خراسان رضوی در خصوص واحد آموزش و پژوهش در حوزه اجتماعی، بیان کرد: این واحد اقداماتی اعم از تهیه و ایجاد بانک اطلاعاتی جامع از موضوعات و آسیب‌های اجتماعی مورد ارجاع در دایره سرپرستی دادگستری براساس دسته بندی موضوع آسیب ها، ارائه گزارشات آماری دوره‌ای به منظور شناسایی وضعیت موجود، شناسایی موضوعات مسئولیت ساز با استفاده از ارائه فراوانی آن‌ها و شناسایی گروه‌های آسیب پذیر و تمرکز بر آن‌ها را انجام داده است.

صادقی در خصوص واحد سازمان‌های مردم نهاد در حوزه اجتماعی گفت: این واحد با جذب مشارکت نهاد‌های مردمی از جمله مؤسسات حقوقی، مشاوره ای، مؤسسات خیریه و... به منظور توجه نظام مند، پایدار و دانش بنیان به ظرفیت‌ها و توانمندی نهاد‌های مردمی برای مشارکت در زمینه‌های سیاست گذاری قضایی، پیشگیری از وقوع جرم، حمایت از بزه دیدگان، میانجیگری و صلح و سازش، نظارت بر اجرای قوانین، رسیدگی و باز اجتماعی شدن آسیب دیدگان گامی مؤثربرداشته است.

رئیس کل دادگستری خراسان رضوی درباره یکی از سازمان‌های مردم نهاد با عنوان سایبان مهر (طرح شناسایی و حمایت از کودکان کار و خانواده آنان)، اظهار کرد: این طرح براساس مصوبه کمیته ساماندهی کودکان کار و خیابان است. سازمان‌ها بر حسب وظیفه‌ای که طبق قانون آیین نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان مصوبه (۱۳۸۴) به ایفای نقش می‌پردازند از جمله مراحل طرح شناسایی کودک، تحویل کودک به خانواده، حضور کودک و خانواده در طرح، برنامه ریزی مورد محور برای حمایت از کودک و خانواده و کمک به خروج کودک از چرخه کاراست در همین راستا ۱۸۷ کودک مورد شناسایی قرار گرفته و اقداماتی اعم از اقدامات حمایتی و معیشتی (ثبت نام مدرسه، اهدای بسته غذایی، غربال پزشکی و...)، اقدامات ارتقاء سلامت روان (مشاوره فردی و کارگاه‌های آموزشی)، اقدامات توانمندسازی (مهارت آموزی فنی، کاریابی ایمن برای کودکان بالای ۱۵ سال و...) در این خصوص صورت گرفته است.

صادقی درباره یکی از سازمان‌های مردم نهاد با عنوان ساییان مهان (طرح حمایت از کودکان آسیب دیده و خانواده آنان)، اظهار کرد: این طرح با مدیریت مؤسسه خیریه منتظران، ولی عصر به صورت داوطلبانه به توانمندسازی و بازتوانی روانی کودکان و نوجوانان آسیب دیده با تکنیک برگزاری کارگاه‌های بازی درمانی میپردازد همچنین برای والدین آن‌ها کارگاه‌های مهارت‌ها‌ای زندگی و فرزند پروری برگزار میگردد. در همین راستا ۷۷ کودک تحت درمان قرار گرفتند.

وی درباره یکی از سازمان‌های مردم نهاد با عنوان ساییان عدالت (طرح ارائه خدمات مشاوره حقوقی رایگان به شهروندان)، عنوان کرد: این طرح به ارائه خدمات حقوقی رایگان به شهروندان با همکاری دادگستری و وکلای داوطلب پایه یک دادگستری، روزانه حدوداً به ۲۰ نفر از مراجعین مجتمع در زمینه پرونده‌های قضایی مشاوره حقوقی داده میشود هم چنین آموزش‌های لازم به شهروندان جهت اخذ حضانت و اعطای گواهینامه در این واحد صورت میگیرد تعداد مشاوره حقوقی ۱هزارو ۴۳۲ نفر، تعداد آموزش حضوری ۱۷۸ نفر و تعداد آموزش غیر حضوری ۱هزارو۱۰ نفر است.

رئیس کل دادگستری خراسان رضوی درباره یکی از سازمان‌های مردم نهاد با عنوان راه نوین (مرکز کنترل و کاهش آسیب‌های مرتبط با زنان آسیب دیده اجتماعی، گفت: هدف کلی این مرکز کنترل و کاهش آسیب‌های مرتبط با زنان آسیب دیده اجتماعی در سطوح فرد، اجتماع و خانواده است و اهداف اختصاصی این مرکز حمایت و بازپروری و توانمندسازی گروه هدف، ایجاد زمینه باز پیوند اجتماعی گروه هدف، ارائه خدمات خانواده محور به زنان آسیب دیده اجتماعی، ارائه خدمات تخصصی اجتماع محور در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی، ایجاد امکان دسترسی آسان‌تر به خدمات حمایتی و تخصصی، ارائه آموزش‌های تخصصی لازم به زنان آسیب دیده اجتماعی، استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی و کاهش تصدی گری دولت و جلب مشارک‌های غیر دولتی، توسعه بسته‌های خدمتی به منظور افزایش ضریب نفوذ خدمات، ارائه خدمات کاهش آسیب به منظور کاهش رفتار‌های پرخطر است در همین راستا تعداد ۴۰ نفر مورد پذیرش و حمایت قرار گرفتند.

صادقی درباره یکی از سازمان‌های مردم نهاد با عنوان ندای مهر (مرکز حمایت توانمندسازی دختران در معرض آسیب با رویکرد کاهش)، گفت: در برنامه بازپروری و توانمندسازی سازمان بهزیستی کشور علاوه بر مراکز اقامتی شبانه روزی جهت حمایت از زنان و دختران آسیب دیده ضرورت وجود مراکز حمایتی روزانه جهت خدمات سهل الوصول‌تر برای گروه هدف احساس شده، لذا به منظور حمایت طلبی و گسترش خدمات مطابق بند ۳ ماده ۲۶ قانون مجلس شورای اسلامی اقدام به تدوین دستورالعمل اجرایی مرکز حمایت توانمندسازی دختران در معرض آسیب (ندای مهر) با رویکرد کاهش آسیب کرده است. هدف کلی این مرکز کنترل و کاهش آسیب‌های مرتبط با دختران آسیب دیده اجتماعی (بازه سنی ۱۲ تا ۱۸ سال) در سطوح فرد، اجتماع و خانواده است در همین راستا تعداد ۳۶ نفر پذیرش شده اند.

وی درباره یکی از سازمان‌های مردم نهاد با عنوان شبکه هماهنگی مراکز شبه خانواده (طرح هماهنگی مراکز شبه خانواده به منظور هم افزایی مراکز است)، عنوان کرد: این شبکه با تشکیل ۸ کارگروه در حال هم افزایی مراکز نگهداری از فرزندان بد سرپرست و بی سرپرست در استان خراسان رضوی است و با هدف استانداردسازی و بهبود سبک زندگی در مراکز نگهداری فرزندان و ارتقای سطح کیفی و کمی خدمات آموزشی بهداشتی، فرهنگی اجتماعی و... در حال فعالیت است.

رئیس کل دادگستری خراسان رضوی درباره واحد سازمان‌های دولتی در حوزه اجتماعی، گفت: در راستای جذب پتانسیل سایر نهاد‌های اجتماعی در جهت شناسایی و کنترل آسیب‌های اجتماعی، اقدام به جذب مشارکت سایر سازمان‌ها از جمله استانداری خراسان رضوی، فرمانداری شهرستان مشهد، شورای اسلامی شهر مشهد، آستان قدس رضوی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اداره کل بهزیستی استان، اداره کل آموزش و پرورش استان، اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان، اداره کل آموزش فنی حرفه‌ای استان، اداره کل بیمه سلامت، نیروی انتظامی، شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر، کمیته امداد امام خمینی (ره) کرده است. 

صادقی درباره واحد عمومی در حوزه اجتماعی، بیان کرد: باعنایت به این که پیشگیری و کنترل مسایل و آسیب‌های اجتماعی نه با شعار که با شناختی دقیق، برنامه ریزی منسجم و اقدامی اجتماعی میسر می‌شود لذا باید این محیط از یک محیطی بسته، دستوری، خشن و بزرگانه به محیطی باز، ارشادی، حمایتی و کودکانه تبدیل می‌شد به نحوی که تمامی دستگاه‌های مسئول و سازمان‌های مردم نهاد و به ویژه ارباب رجوع که عمدتاً کودکان هستند نسبت به این مکان احساس تعلق کنند و برهمین اساس ناحیه ۵ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد به مجتمع شناسایی و کاهش آسیب‌های اجتماعی شوق زندگی تغییر نام می‌یابد و محیط مجتمع نیز بر اساس نیاز کودکان طراحی شده است از جمله دیگر فضا‌ها و امکانات متناسب با کودکان آسیب دیده و در معرض آسیب اجتماعی میتوان به مواردی، چون اتاق مادر و کودک، طرح لبخند، کتابخانه‌ی ما، بازارچه‌ی مشاغل خانگی و... اشاره کرد.

رئیس کل دادگستری خراسان رضوی، گفت: مجتمع شوق زندگی در حوزه قضایی تعیین سرپرست قانونی برای کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال که فاقد، ولی خاص هستند و نظارت بر امور مالی و غیرمالی ۶۱۰ پرونده، تعیین سرپرست قانونی برای افردی که دچار حجر شدهاند (جنون یا سفاهت) و نظارت بر امور مالی و غیرمالی ۱ هزارو۳۹۳ پرونده، تعیین سرپرست برای افرادی که به علت غیبت امکان مدیریت بر امورفرزندان خود را ندارند ۴۶۹ پرونده، مدیریت امور اموالی که فاقد وارث هستند ۳۶ پرونده، مدیریت امور اموالی که فاقد صاحب هستند ۳۱۵ پرونده، پرونده‌های موضوع امور جامعه هدف مجتمع شوق زندگی از کل کشور که در حوزه مشهد نیاز به اقدام دارد ۱۲۱ پرونده، رسیدگی به پرونده‌های فرزندخواندگی و امین موقت کودکان و نوجوانان ۲۶۳ پرونده، پرونده‌های با موضوع آسیب اجتماعی که در واحد مددکاری رسیدگی می‌شود ۲ هزارو ۲۵۴ پرونده برای احراز رشد کودکان و نوجوانان ۵۹۳ پرونده داشته است.

وی اظهار کرد: اقدام به راه اندازی مجتمع شوق زندگی آثار و نتایجی به دنبال دارد که شامل ایجاد تغییر اساسی در نوع نگرش و فعالیت در حوزه‌ی سرپرستی (صغار و محجورین)، تبدیل و تغییر فضای دادسرا از محیطی بسته، دستوری، خشن و بزرگانه به محیطی باز، ارشادی، حمایتی و کودکانه، طراحی محیط مجتمع براساس نیاز کودکان، توجه بسیاری از کارشناسان، متخصصین، صاحب نظران، مدیران و آحاد مردم شهر مشهد به مجتمع مذکور و خدمات و نوآوری‌های ارائه شده به گونه‌ای که تقاضا‌های زیادی جهت همکاری با این دادسرا مطرح شده است، رصد دقیق شرایط فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی افراد و ایجاد شرایط قضاوت توأم با شناخت و تشخیص صحیح، ایجاد تغییر توانمندسازی و امنیت اجتماعی روانی برای افراد جامعه هدف می‌شود.

صادقی، گفت: از دیگر آثار و نتایج راه اندازی مجتمع شوق زندگی می‌توان به تهیه و ایجاد بانک اطلاعاتی جامع از موضوعات و آسیب‌های اجتماعی مورد ارجاع در دایره سرپرستی دادگستری براساس دسته بندی موضوع آسیب‌ها برای اولین بار، مشارکت نظام‌مند پایدار و دانش بنیان نهاد‌های مردمی در زمینه‌های سیاست گذاری قضایی، پیشگیری از وقوع جرم، حمایت از بزه دیدگان، میانجیگری و صلح و سازش، نظارت بر اجرای قوانین، رسیدگی و باز اجتماعی شدن آسیب دیدگان، ساماندهی کودکان کار و خیابان مصوبه (۱۳۸۴) و خروج ۱۸۷ کودک کار از چرخه کار، انجام حمایت معیشتی (ثبت نام مدرسه، اهدای بسته غذایی، غربال پزشکی) افزایش سلامت روان، توانمندسازی و مهارت آموزی فنی، ارائه خدمات حقوقی رایگان به شهروندان با همکاری دادگستری و وکلای داوطلب پایه یک دادگستری اشاره کرد.

رئیس کل دادگستری خراسان رضوی، عنوان کرد: اقدام به راه اندازی مجتمع شوق زندگی آثار و نتایجی دیگری هم، چون بازپروری و توانمندسازی زنان آسیب دیده اجتماعی در سطوح فرد، اجتماع و خانواده از طریق ارائه خدمات خانواده محور، اجتماع محور و افزایش ضریب نفوذ خدمات و کاهش رفتار‌های پرخطر جامعه‌ی هدف، تدوین دستورالعمل اجرایی مرکز حمایت توانمندسازی دختران در معرض آسیب (ندای مهر) و خدمات سهل الوصول‌تر برای گروه هدف و گسترش خدمات مطابق بند ۳ ماده ۲۶ قانون مجلس محترم شورای اسلامی، هم افزایی مراکز نگهداری از فرزندان بد سرپرست، بی سرپرست در استان خراسان رضوی است و استانداردسازی و بهبود سبک زندگی در مراکز نگهداری فرزندان و ارتقای سطح کیفی و کمی خدمات آموزشی، بهداشتی فرهنگی، اجتماعی و...، تأمین تغذیه میان وعده و جوایز کودکانه برای مراجعین و ایجاد احساس آرامش و امنیت و تأمین رفاه حال مراجعین جامعه‌ی هدف به ویژه کودکان سالمندان و محجورین و توزیع بسته‌ی ارزاق متشکل از خواروبار، برنج، روغن حبوبات ... است و به مددجویانی که از وضعیت مالی نامناسبی برخوردار هستند، حمایت قضایی در خصوص ۶ هزارو ۵۴ فقره پرونده وارده به دادسرای مذکور به دنبال داشت.

انتهای پیام/