عرفه دریچه‌ای به دنیای معرفت الهی

حجت‌الاسلام مرتضی محمدی در گفت‌وگو با میزان درباره اهمیت روز عرفه گفت: روز عرفه یکی از روز‌های بسیار مهم خصوصاً برای شیعیان است اگرچه به عنوان عید از آن یاد نمی‌شود، ولی جایگاه آن به عنوان یک عید برای شیعیان قابل توجه و بزرگ محسوب می‌شود، در فقه شیعه حج‌گزاران باید از ظهر تا غروب شرعی این روز را در عرفات وقوف کنند. با فضیلت‌ترین کار‌ها در روز عرفه دعا و استغفار است. البته از طرف علما و بزرگان دین زیارت امام حسین (ع) و خواندن دعای عرفه در این روز بزرگ بسیار سفارش شده است. 

وی رویکرد امام حسین (ع) از بیان دعای عرفه را مورد بررسی قرار داد و افزود: امام حسین (ع) در نهم ذی‌الحجه در بین دوستداران و شیعیان اقدام به خواندن این دعا کردند و در طی آن زیباترین مواضع عرفانی را برای کسب معرفت الهی بیان کردند. 

محمدی به روز نهم ماه ذی‌الحجه اشاره و تاکید کرد: روز نهم ماه ذی‌الحجه برای حجاج نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. روز عرفه روز آغاز مناسک حج است. حج‌گزاران در این روز در صحرای عرفات حضور می‌یابند و ضمن دعا و استغفار، از توفیق در ادای فریضه مهم حج شکرگزاری می‌کنند. ادعیه و مناجاتی ویژه این روز از معصومین و بزرگان دینی نقل شده است. در برخی منابع، دعایی از پیامبر اسلام (ص) برای این روز نقل شده است از جمله مشهورترین این ادعیه، دعای عرفه امام حسین (ع) بوده که بسیاری از شیعیان هر ساله در نقاط مختلف دنیا، به قرائت آن در این روز اهتمام می‌ورزند. از دعا‌های مشهور دیگر برای این روز، دعای عرفه امام سجاد (ع) نقل شده است. 

وی پیرامون علت نامگذاری روز عرفه اظهار کرد: علت نامگذاری عرفه در حقیقت و طبق اسناد اسلامی به زمانی باز می‌گردد که جبرئیل شیوه انجام مناسک حج را به حضرت ابراهیم(ع) آموزش می‌داد و هنگامی که در روز نهم به این منطقه رسید بیان کرد «عرفتو» این کلمه در معنای عربی به معنای صبر و شکیبایی و تحمل است، زیرا پس از انجام اعمال سخت حج حاجیان، دشواری و سختی اعمال را به جان خریده‌اند و بر این دشواری صبر و شکیبایی کرده‌اند. 

این کارشناس علوم قرآنی به تاکید ائمه معصومین (ع) پیرامون عرفه اشاره و بیان کرد: امام سجاد (ع) در حدیثی پیرامون روز عرفه فرمودند: «عصر روز عرفه و ظهر روز دهم که حاجیان در منا حضور دارند، خدای سبحان به فرشتگان مباهات می‌کند و می‌فرماید: اینان بندگان من هستند که از راه‌های دور و نزدیک با مشکلات بسیار به اینجا آمده و بسیاری از لذت‌ها را بر خود حرام کرده و بر شن‌های بیابان‌های عرفات و منا خوابیده‌اند و این‌گونه با چهره‌های غبارآلود، در پیشگاه من اظهار ناتوانی و خواری می‌کنند. اینک به شما اجازه دادم تا آنان را ببینید. آنگاه فرشتگان حق به اذن خداوند بر دل‌ها و اسرار نهان آن‌ها آگاه می‌شوند.» 

این کارشناس علوم قرآنی در ادامه بیان کرد: همچنین در روایتی دیگر از پیامبر اسلام (ص) بیان شده است: «خداوند در هیچ روزی به اندازه روز عرفه، بندگان خود را از آتش جهنم آزاد نمی‌کند»، «در میان گناهان، گناهانی است که جز در عرفات بخشیده نمی‌شود»، «هنگامی که مردم در عرفات وقوف می‌کنند و حاجت‌های خود را با گریه و زاری درخواست می‌کنند، خداوند نزد فرشتگان به این مردم افتخار می‌کند و به فرشتگان خطاب می‌کند: آیا نمی‌بینید که بندگان من از راه‌های دور و غبارآلود به‌سوی من آمده‌اند و مالشان را در راه من خرج کرده‌اند و بدن‌ها را خسته کرده‌اند؟ به عزت و جلالم سوگند! گناهکارانشان را به نیکوکاریشان می‌بخشم و آن‌ها را از گناه پاک می‌کنم، مانند روزی که از مادر متولد شده‌اند» و «آنگاه که در عرفات وقوف کنی، چنانچه گناهانت به تعداد شن‌های شنزار یا ستارگان آسمان یا قطره‌های باران باشد، خداوند آن‌ها را خواهد بخشید» از خاتم النبین (ص) سوال شد: «چه کسی از اهل عرفات، گناهش از همه بزرگ‌تر است؟» ایشان فرمودند: «کسی که عرفات را درک کرده باشد و گمان کند خداوند او را نیامرزیده است».

عرفه روز سالکان

وی به فراز دیگری از دعای «عرفه» اشاره واظهار کرد: در بخشی از فراز دعای عرفه، امام حسین (ع) از خدای سبحان درخواست می‌کند: «إِلَهِی حَقِّقْنِی بِحَقَائِقِ أَهْلِ الْقُرْبِ وَ اسْلُکْ بِی مَسْلَکَ أَهْلِ الْجَذْبِ، خداوندا! وجودم را با حقایق اهل تقرب مزین فرما و روش اهل گرایش به سویت را به من بیاموز»؛ دراین بخش به سالکان کوی الهی اشاره دارد و در ادامه بیان می‌کند آنان که به درگاه خداوند متعال تقرب جستند و در این جستجو به مراد خود نایل آمدند»، آنانی با وصول به یقین به سوی پروردگار خود جذب شدند با این حال می‌دانیم که انسان‌ها در نتیجه توجهات صحیح و کوشش‌ها و مجاهداتی عالی در دوران زندگی، می‌توانند عظمت روحی خود را دریابند و در جرگه سالکان قرار می‌گیرند. امام حسین (ع) در این جمله از خداوند می‌خواهد که سلوک شیفتگان ناب را نصیب او گرداند تا عشق برای او ملکه شود و در پرتو آن تمام کارهایش فقط با جاذبه الهی انجام گیرد. آنان بندگان مقرّب الهی و فرشتگان و انسان‌های کاملند. 

وی به اهمیت روز عرفه از نگاه ائمه معصومین (ع) اشاره و اظهار کرد: امام سجاد (ع) در روز عرفه صدای نیازمندی را شنید که گدایی می‌کرد. به او فرمودند: «وای بر تو! آیا در مثل چنین روزی از غیر خدا درخواست می‌کنی، درحالی‌که در این روز برای بچه‌هایی که در شکم مادران هستند، امید سعادت و خوشبختی می‌رود». 

اعمال عرفه 
این کارشناس علوم قرآنی درباره مهم‌ترین اعمال شب عرفه بیان کرد: شب‌زنده‌داری در شب عرفه یکی از اعمال پرفضیلت محسوب می‌شود، کسانی که این شب را به دعا و مناجات می‌گذرانند و از صمیم قلب ارتباطی درونی با خداوند برقرار می‌کنند، به فضیلتی بسیار بزرگ دست می‌یابند، همچنین به جا آوردن غسل در این شب ثواب بسیار دارد. 

وی به تسبیحات روز عرفه اشاره و اظهار کرد: تسبیحات پیامبر اسلام (ص) همچنین خواندن سوره توحید از جمله اعمالی است که در این شب بر آن تاکید شده است. 

محمدی به برترین اعمال روز عرفه اشاره و ابراز کرد: اعمال واجبی برای روز عرفه بیان نشده است، اما اعمال مستحبی وجود دارد که ثواب بسیاری را برای افراد به دنبال دارد، بنابر روایات، دعا و استغفار بافضیلت‌ترین عمل روز عرفه است و در میان ادعیه، دعای عرفه امام حسین(ع)، بسیار توصیه شده همچنین زیارت امام حسین(ع) و دادن صدقه و از همه مهم‌تر روزه در این روز فضیلت بسیار دارد. 

وی خاطرنشان کرد: انجام غسل و خواندن زیارت سیدالشهدا (ع) از راه دور فضیلت دارد به حدی که بیان شده ثوابش برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد و بلکه افضل از این اعمال است. روایات در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است، یعنی از افراد بسیاری نقل شده است و اگر کسی در این روز توفیق یابد که زیر قبّه مقدس این امام بزرگوار باشد، ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست، بلکه بیشتر است همچنین پس از نماز عصر، پیش از آنکه مشغول خواندن دعا‌های عرفه شود، در زیر آسمان دو رکعت نماز به‌جا آورد و به گناهانش نزد خداوند اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات دست یابد و گناهانش آمرزیده شود. 

انتهای پیام/